تحلیل غارت فروشگاه های زنجیره ای استان تهران در حوادث آبان 1398

پول نیوز- با افزایش قیمت بنزین در آبان ماه سال جاری، اعتراضاتی در حدود 100 شهر کشورمان شکل گرفت و در عین حال خساراتی به اموال عمومی از جمله ایستگاه های اتوبوس شهری و تلفن های همگانی وارد شد.
بر اساس اطلاعات منتشر شده، تعدادی از فروشگاه های زنجیره ای در برخی شهرهای جنوب غربی و غربی استان تهران مورد حمله قرار گرفت و برخی افراد، کالاهای این فروشگاه ها را به غارت بردند.

پیش از این، «پول نیوز» دو گفت و گوی اختصاصی با دکتر مرتضی افقه (اقتصاددان) و دکتر علی یوسفی (جامعه شناس) و یک یادداشت از دکتر محمد زاهدی اصل(جامعه شناس) را در تحلیل های مختلفی انتشار داد.حال در ادامه واکاوی ها و  تحلیل وقایع آبان 1398 نیز به گفت و گو با ابراهیم نکو نشسته ایم.

ابراهیم نکو در مجلس نهم، نماینده مردم شهرستان های «بهارستان» و «رباط کریم» و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی بود. 

*****

*آقای نکو؛ بعد از افزایش قیمت بنزین در بامداد جمعه 24 آبان ماه، واکنش مردم مناطق جنوب غربی استان تهران نسبت به سایر مناطق این استان، شدیدتر بود. برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس معتقدند افزایش قیمت بنزین باید به طور تدریجی در سال های اخیر عملی می شد تا شوک وارد نشود.

حال با توجه به اینکه جنابعالی به مدت چهار سال نماینده شهرستان های بهارستان و رباط کردیم بوده اید و این مناطق را به خوبی می شناسید در ابتدا نحوه افزایش قیمت بنزین را تحلیل و عنوان کنید که چرا واکنش ها به افزایش قیمت بنزین در شهرهایی از جمله گلستان و نسیم شهر تا این حد شدید بود؟

- آن چیزی که در مجلس و در سال های مختلف مطرح بود افزایش تدریجی و منطقی قیمت بنزین بود؛ یعنی این که به دولت اجازه داده می شد در شرایط مناسب و با شیب ملایم، نسبت به افزایش قیمت بنزین اقدام کند.

به طور مشخص یک اصل از قانون هدفمند کردن یارانه ها، همین افزایش نرخ بود. اما متاسفانه به هر دلیلی، در سال های گذشته دولت و مجلس، اراده لازم و کافی را از خودشان نشان ندادند که نسبت به افزایش تدریجی و منطقی قیمت بنزین اقدام کنند.

به هر حال، دولت آقای روحانی هم به نوعی باید میپذیرفت که برای این افزایش قیمت ، یا باید به خوبی اطلاع رسانی می کرد یا این که شیب افزایش آن ملایم تر بود. اما چون سال ها به تعویق افتاده بود این اتفاق باعث شد که شیب افزایش قیمت بنزین در آبان 1398، تند باشد.

*مقامات دولت و خصوصاً آقای روحانی رئیس جمهور تاکید کردند قرار است کُل درآمدی که از محل افزایش قیمت بنزین حاصل می شود صرف یارانه معیشتی به خانوارها برگردد؛در این خصوص برداشت شما چیست؟

- معتقدم اگر رویّه صحیح انجام می شد درآمد حاصل از افزایش قیمت، راحت تر می توانست به سمت اشتغال و تقویت تولید پیش برود.

دولت ما و تصمیم گیرندگان تلاش کردند فشارهای وارده ناشی از تحریم ها، را به نوعی با این کار جبران کنند. یعنی فشارهای وارد شده به خانوارهای با درآمد متوسط و طبقات پایین جامعه جبران شود.
اما به نظر من، فقط در نحوه اطلاع رسانی و توضیح این موضوع، اِشکالاتی وجود داشت که باید دولت و نمایندگان مجلس در اسرع وقت، نسبت به آثار مثبت این قضیه توضیح بدهند.

*در شهرهای گلستان و نسیم شهر که جزو شهرستان بهارستان هستند بعد از افزایش قیمت بنزین، غارت کالاهای فروشگاه های زنجیره ای اتفاق افتاد. قاعدتاً شما با وضعیت اقتصادی و اجتماعی این شهرها آشنایی دارید. برای این که علت های این نوع رفتار را ریشه یابی کنیم، وضعیت اقتصادی ،اجتماعی و ترکیب جمعیتی مردم این مناطق چگونه است؟

-این شهرستان ها، جزو مناطق محروم و کمتر برخوردار هستند. خدماتی هم که در دوره های مختلف انجام شده، قابل پوشاندن نیست و خدمات خوبی هم انجام شده است؛ ضمن آنکه پوشش جمعیتی این شهرستان ها، از قومیت های مختلف است و مهاجران از نقاط مختلف کشور به ویژه از مناطق آذربایجان و شمال کشور و همچنین از کردها و لرها به این منطقه آمده اند.

در قضایای اخیر هم، مردم این شهرستان ها از چارچوب قانون خارج نشده اند. در این قضایا، معمولاً افرادی از جاهای دیگر وارد می شوند و با خسارت وارد کردن به اموال عمومی، سعی می کنند به حیثیت شهرستان، لطمه وارد کنند. در خیلی از مواقع، مردم نشان داده اند به هیچ عنوان، عمل مخرب افراد سودجو را قبول ندارند.

*در تعدادی از شهرهای کشور حمله به مراکزی مثل بانک ها و شهرداری ها اتفاق افتاده است. اما بر اساس اطلاعات موجود در برخی شهرها از جمله نسیم شهر و گلستان به فروشگاه های زنجیره ای رفاه، امیران، افق کوروش و جانبو حمله شده و کالاهای آنها به غارت رفته. به نظر شما علل چنین حادثه ای در این منطقه وابسته به چه فاکتورهایی است؟

-من درباره کمّ و کیف مواردی که شما اشاره می کنید و این که چطور این تخریب ها اتفاق افتاده است، اطلاعی ندارم ولی معمولاً در این قضایا وقتی تخریبی صورت می گیرد، نباید به اهالی نسبت داده شود.
در مجموع این آشوب گران، با بر هم زدن این مراکز و به هم ریختن این مراکز، سعی می کنند مردم را هدف قرار بدهند.

افرادی که دست به چنین اقدامی می زنند نه معترض به گرانی بنزین هستند و نه دلسوزانه، این کارها را انجام می دهند؛ این افراد، به دنبال فرصت هایی هستند که در چنین مواقعی، با بر هم زدن نظم عمومی، مردم را تحریک کنند.

مردم کشور ما از چنین  وقایعی از گذشته ها، تجربیاتی دارند. در این نوع حوادث، دست هایی که در کار بوده اند که متعلق به مردم آن منطقه نبوده است به همین دلیل وقتی مردم کشور در این حوادث حضور ندارند، این حرکت ها با شکاف مواجه می شوند که نمی توان به مردم نسبت داد.

*شما دلیل خاص یا سند و مدرکی دارید که این افراد غارت کننده از جاهای دیگر به شهرهای شهرستان بهارستان یعنی شهرهای گلستان و نسیم شهر آمده اند و ساکنان شهرستان بهارستان نیستند؟

-هیچگاه مردم یک منطقه به دنبال تخریب اموال خودشان بر نمی آیند. بنابر این چنین اقدامات انجام شده ای، حتماً تحریک شده است. تعداد این افراد هم خیلی معدود است. این نوع افراد با روش های خاص خودشان، سعی می کنند نظم را به هم بزنند و دیگران را تحریک کنند.

البته نمی توان تماشاچیان این مدل اتفاقات را نادیده گرفت؛ این نوع افراد، فضایی را ایجاد می کنند که تعداد افراد معترض را زیاد کنند ولی اعتراض مردم، چیزی نبوده که مربوط به شکستن شیشه مراکز و فروشگاه ها شود یا منتهی به آسیب زدن مراکز خدماتی باشد.

*چرا تنها در شهرهای شهرستان بهارستان حمله به فروشگاه های زنجیره ای اتفاق افتاده و در شهرستان های دیگر استان چنین حملاتی اتفاق نیفتاده است؟

-افرادی که این نوع کارها را انجام می دهند سعی می کنند تا نفرات بیش تری را جذب کنند. در حالی که اینگونه مراکز، نه جنبه سیاسی دارند و نه نظامی. این مراکز، فقط مراکز توزیع کالا و فروش کالا هستند. از طرفی در این شهرها مردم ضعیفی زندگی می کنند و صرفا افراد سودجو برای بردن کالاها می آیند. در حالی که این افراد، به دنبال مقاصد خودشان هستند تا از این قضایا بهره برداری کنند و حتی افراد تماشاگر را برای غارت اموال آن فروشگاه ها تحریک کنند.

*آقای نکو، شما در شهرستان هایی که نماینده مجلس آن بودید حضور ندارید و به آنجا رفت و آمد ندارید؟

-من ساکن نسیم شهر هستم. الان هم در این شهر ساکن هستم ولی تعداد افرادی که کالاهای فروشگاه های زنجیره ای را غارت کرده اند، زیاد نبوده است. مردم، تکلیف خودشان را می دانند.
البته الان، قوای کشور، قوه قضاییه و بازرسی به شدت برای نظارت بر قیمت کالاها، ورود پیدا کرده اند و حتماً اجازه نمی دهند کالاهایی که کمترین ارتباط با بنزین را دارند، افزایش قیمت داشته باشند.

تهیه و تنظیم خبر: ناصری