چرا در کشور ما بانک مرکزی از استقلال کافی برخوردار نیست؟

به گزارش پول نیوز، این روز‌ها پرونده پشت پرونده در سیستم قضایی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و روند بررسی پرونده‌های فساد اقتصادی تشدید شده، اما جالب این است که اگر اتهامات و تخلفات مطرح در پرونده را دنبال کنیم به سیستم بانکی کشور می‌رسیم، سیستمی که با اعطای تسهیلات بی حساب و کتاب و بدون ضابطه راه را برای خلافکاران باز گذاشته است.

در اغلب این پرونده‌ها فرد یا افرادی بدون هیچگونه وثیقه یا ضمانت نامه‌ای از شبکه بانکی تسهیلات دریافت کرده یا بازنگردانده اند و یا تسهیلات دریافتی را در محلی که درخواست آن را داده بودند صرف کرده اند. همه این مباحث باعث شده ست فساد عجیب و بزرگی در سیستم بانکی کشور علاوه بر ناکارآمدی که بار‌ها به آن اشاره شده، به وجود آید.

در همین رابطه جواد نقوی، کارشناس مسائل اقتصادی درباره مبارزه با فساد اقتصادی گفت: اولین گام مبارزه با فساد اقتصادی، اصلاح نظام بانکی است. فساد و به خصوص فساد اقتصادی مهمترین خطر و تهدید برای کشور است چرا که فساد در واقع ریشه تمام ناملایمتی ها، نابرابری ها، ظلم‌ها و ناعدالتی‌ها است. ریشه فساد اقتصادی در ایران بر اساس تجارب جهانی و اطلاعاتی که وجود دارد، عدم شفافیت است.

وی افزود: طرز عمل بانک‌ها تابعی از ساختار نهادی است. امروزه می‌بینیم که نمی‌شود با فساد مالی به صورت فعالانه برخورد داشت بدون اینکه مسئله بانکی را اصلاح کنیم. امروزه شرایطی داریم که تولیدکنندگان و مردم تنبیه می‌شوند و در عوض هیچ مشکلی بازدارنده رانت‌جویان نیستند. اگر قرار باشد به سمت اصلاح برویم، مهمتر از مولفه‌ای به اندازه بازنگری بانک‌ها یعنی بانک مرکزی نداریم.

نقوی در ادامه بیان کرد: یکی از مهم‌ترین عوامل ناکارآمدی نظام بانکی کشور عدم استقلال کامل بانک مرکزی است. هیچ گاه کشور ما شاهد یک بانک مرکزی قوی و مستقل از دولت نبوده است. در اوایل انقلاب کلیه بانک‌های کشور اعم از بانک‌های تجاری و تخصصی در ۸ بانک ادغام شدند، اما از سال ۱۳۹۰ تعداد بانک‌ها به صورت قارچ‌گونه افزایش یافت که در این میان مؤسسات پولی و اعتباری متعددی نیز با سوء استفاده از ضعف بانک مرکزی و فقدان قوانین و دستورالعمل‌های مؤثر برای ایجاد و تاسیس این گونه مؤسسات، شکل گرفتند.

در ادامه هادی حق شناس، کارشناس مسائل اقتصادی درباره پاشنه آشیل اصلاح سیستم بانکی گفت: در اقتصاد کشور ما چهار نوع بازار کار، کالا، سرمایه و پول وجود دارد. بین این چند نوع بازار مهمترین بازار، بازار پول است. همان نقشی که خون در بدن انسان دارد، پول هم بر اقتصاد دارد. اگر خون آلوده باشد بدن انسان دچار مشکل و اخلال می‌شود. همچنین اگر پول ناسالمی وارد اقتصاد کشور شود، آن پول آلوده هم همه پیکر اقتصاد را ناسالم و دچار اخلال می‌کند.

وی افزود: اگر در بازار کار و کالا هزاران متولی وجود داشته باشد، اما در بازار پول، متولی یک نفر است و آن هم بانک مرکزی است. وقتی به هر دلیلی هیچ تناسبی بین رشد پول، نقدینگی و یا تولید در اقتصاد وجود نداشته باشد یعنی آن که اقتصاد کشور با تورم روبه‌رو است.

این کارشناس بانکی گفت: اگر بپذیریم که سیاست‌های متولی پول ما در کشور دچار مشکل است آنگاه می‌توانیم در خصوص اصلاح ساختار پول صحبت کنیم. ممکن است متولی بازار پول که همان بانک مرکزی است بگوید که از استقلال لازم برخوردار نیست، پس سیاست باید این باشد که دولت، مجلس و سایر ارکان نظام به متولی پول، استقلال کافی را بدهند.

این کارشناس مسائل اقتصادی اصلی‌ترین مشکل بازار پول در کشور ما را نبود استقلال بانک مرکزی عنوان کرد و گفت: بانک مرکزی در کشور ما از استقلال کافی برخوردار نیست و مداخله‌های مختلفی در بازار پول انجام می‌شود و به متولی پول که همان بانک مرکزی است گفته می‌شود که خرید تضمینی برخی از کالا‌ها را تامین کند که در گرو این کار‌ها استقلال بانک مرکزی از بین می‌رود.

حق شناس خاطرنشان کرد: تا زمانی که بانک مرکزی و متولی بازار پول نتواند پول و شبه پول را کنترل کند، نرخ تورم، سود بانکی، رشد نقدینگی و مطالبات معوقه بانک ها، مهمان‌های دائمی اقتصاد ایران هستند.