ایرادات حذف صفر از پول ملی چه بود؟

تورم‌های بی‌سابقه در اقتصاد ایران به خصوص در سال ۹۹ سبب شده که صفر‌های قرار گرفته پشت عدد و رقم‌های اسکناس دیگر معنایی جز بی‌ارزش شدن پول ملی نداشته باشد. حال دیگر تنها شاید حسابداران باشند که به صفر‌های پولی ملی دل بسته‌اند و برای اینکه اسناد حسابداری و روش‌های سنتی خود را دچار تغییر نکنند؛ خیلی دل خوشی از حذف صفر از پول ملی نداشته باشند؛ به خصوص اینکه سیاستگذار پولی از سال گذشته کم کم تلاش کرده تا مردم را به شکل و شمایل دیگری از اسکناس آن هم با صفر‌های کمرنگ شده و به نوعی بی‌ارزش شده، آشنا کند تا بلکه در صورت تصویب و تائید نهایی حذف صفر‌ها از پول ملی، دیگر هزینه امحای اسکناس‌های کهنه و انتشار اسکناس جدید نداشته باشد.

خردادماه سال گذشته بود که شورای نگهبان برخی ایرادات را به لایحه حذف ۴ صفر از پول ملی وارد دانست و به همین دلیل مجدد لایحه به دولت بازگشت تا بتواند مراحل حک و اصلاح را مجدد سپری کند و کار برای تبدیل شدن تومان به عنوان واحد پول ملی، یکسره شود. در واقع آن روز‌ها شورای نگهبان از بندی در لایحه حذف چهار صفر از پول ملی صحبت به میان آورده بود که بر اساس آن، تعهداتی در برابر صندوق بین المللی پول ایجاد شده بود که شورای نگهبان اعلام کرد این تعهدات به روشنی مطرح نشده و دارای ابهام است.

اینجا بود که جلساتی با عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی پیرامون لایحه حذف ۴ صفر از پول ملی برگزار و اعلام شد تا زمانی که ابهامات نسبت به تعهدات به صندوق بین المللی پول رفع نشده، شورای نگهبان در مورد آن اظهارنظر قطعی نخواهد کرد.

مجلس شورای اسلامی سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان، به کلیات لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور رای موافق داد و لایحه حذف ۴ صفر پول از ملی را به تصویب رساند. این لایحه با یک ماده واحده و ۵ تبصره با حذف چهار صفر از پول ملی، اصلاح پول کشور در مبادلات را محور قرار داده است. بنابر این لایحه، واحد پول ایران "تومان " می‌شود.

 

حذف ۴ صفر از پول ملی در دوره گذار ۲ تا ۵ ساله انجام می‌گیرد. حذف ۴ صفر از پول ملی از تصمیماتی است که همواره با حاشیه‎هایی همراه بوده است؛ برخی از کارشناسان معتقدند که با وضعیت فعلی اقتصاد، حذف صفر از پول ملی کمکی به اقتصاد ایران نمی‌کند و اساسا با این طرح در شرایط فعلی مخالفند، برخی نیز آن را در راستای تسهیل مبادلات پولی و مالی در کشور مثبت ارزیابی می‌کنند.

در همین رابطه کامران ندری، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق در گفتگو با خبرنگار پول نیوز بیان کرد: حذف ۴ صفر از پول ملی هیچ تاثیری در زندگی مردم ندارد بلکه فقط روابط بین بانکی تسهیل می‌شود. حذف ۴ صفر از پول ملی از لحاظ آسان سازی معاملات در بازار بورس و سایر بازار‌ها که پول‌های بزرگی در آن‌ها رد و بدل می‌شود حائز اهمیت است، اما به لحاظ اقتصادی تفاوتی در روند اقتصادی کشور ایجاد نمی‌کند.

وی افزود: حذف صفر از پول ملی، هیچ یک از متغیر‌های کلیدی اقتصاد کشور را مانند نرخ تورم و رشد اقتصادی در کشور را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد بنابراین این لایحه کمترین تاثیری بر نرخ تورم ندارد و در کوتاه مدت و بلند مدت نمی‌تواند تغییری در نرخ تورم از نوع کاهشی آن برای تامین معیشت مردم ایجاد کند. همچنین حذف ۴ صفر از پول ملی به هیچ وجه موجب رشد اقتصادی و تغییر متغیر‌ها به نفع اقتصاد نیست. تنها اثر حذف ۴ صفر تسهیل در امور اداری و روان سازی حساب‌ها و ترازنامه‌های بانکی و بنگاه‌های اقتصادی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق درباره معایب و فواید حذف صفر از پول ملی گفت: حذف ۴ صفر از پول ملی در شرایط فعلی که کشور با تورم دست و پنجه نرم می‌کند، تاثیری ندارد. حذف صفر نه باعث کاهش نرخ تورم می‌شود و نه رشد اقتصادی کشور را سرعت می‌بخشد؛ هدف دولت از حذف صفر فقط سرگرم کردن مردم است وگرنه دولت به جای حذف صفر کار‌های مهمتری مانند کنترل نرخ تورم، رونق اقتصادی در کشور و اصلاح نظام بانکی دارد و تنها فواید این طرح این است که باعث تسهیل روابط بانکی می‌شود.
بیشتر بخوانید: نظام پولی نخ نما شده در دولت رئیسی بازنگری می‌شود؟ ندری در ادامه بیان کرد: مجلس و دولت قبل از حذف صفر اولویت‌های دیگری دارند و انتظار می‌رفت که قبل حذف صفر از پول ملی، اول آن‌ها انجام می‌دادند و بعد به فکر حذف صفر می‌افتادند.

این اقتصاددان مطرح کرد: اگر دولت می‌توانست در قدم اول نرخ تورم را کاهش دهد و در سطح پایداری نگهداری کند، این اصلاح پولی موثرتر می‌شد، زیرا اگر نرخ تورم که در چند سال گذشته وجود داشته، همچنان ادامه دار باشد در سال‌های بعد مجبور به حذف صفر از پول ملی می‌شویم.

وی درباره هزینه حذف ۴ صفر از پول ملی و چاپ اسکناس جدید گفت: همانطور که می‌دانید بانک مرکزی هر ساله یا دو سال یکبار اسکناس‌های کهنه را از اقتصاد کشور جمع آوری و اسکناس جدید را جایگزین آن می‌کند؛ به عبارتی حتی اگر ۴ صفر از پول ملی حذف نشود هر سال بخش قابل ملاحظه‌ای از پول در گردش یا پول‌های کهنه تعویض و از رده خارج می‌شوند تا پول‌های جدید جایگزین آن شوند. این موضوع هر ساله توسط بانک مرکزی انجام می‌شود از این رو هزینه چندانی بیش از هزینه‌های همیشگی به اقتصاد وارد نمی‌شود بنابراین حذف ۴ صفر از پول ملی، چون در مدت زمان ۲ تا ۵ سال است هزینه زیادی به دولت و اقتصاد کشور تحمیل نمی‌کند.