شگرد‌های رسانه‌ای در علوم شناختی/ تکنیک ۴۶: شرط بقا ـ نابودی عامل ـ رضایتمندی نسبی

برای آنکه آرام شود باید حتما حریف را نابود کند، تفنگ را برداشته و شلیک می‌کند؛ این قصه بسیاری از داستان‌های وسترن آمریکایی است، اما ظاهرا این نوع نگاه به مخاطب از فیلم‌ها به رسانه‌های آن‌ها هم رسیده است.

گاهی رسانه‌های بیگانه ذهن مخاطب را به جایی می‌رسانند که آرامش و موفقیت او را در نابودی و بهم ریختگی همه ساختار‌های کشور می‌دانند. این شگرد رسانه‌ای پیچیدگی‌های خاصی دارد و در طول زمان، مخاطب آرام را به مخاطب آماده درگیری تبدیل می‌کند. این شگرد را اصطلاحا ” شرط بقا ـ نابودی عامل ـ رضایت‌مندی نسبی “ می‌گویند. همه تیر‌های خبری رسانه‌های بیگانه منفی است. این دنیای سیاه و ناامیدکننده که از لندن و واشنگتن ساخته می‌شود عملا مخاطب را زمین گیر می‌کند.

علیرضا داودی کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی ضمن تشریح کارکرد رسانه‌های فارسی زبان بیگانه درخصوص تکنیک ” شرط بقا ـ نابودی عامل ـ رضایت‌مندی نسبی “ گفت: این تکنیک جزو تکنیک‌های فرآیندی است که سوال و پاسخ در درون خود تکنیک وجود دارد، در حوزه علوم شناختی بعضی مواقع برخی تکنیک‌ها مسیر حرکت، خود تکنیک می‌باشد.

داودی افزود: در این تکنیک، مخاطب باید به یک نقطه‌ای برسد که احساس کند، شرط بقای ذهنی (بقای ذهنی یعنی افزایش راندمان رضایت نسبی از خود) در گرو آن عاملی که به ذهن حمله کرده یا ذهن را در اختیار گرفته، یا ذهن رو به عبارتی تسخیر کرده است، آن عامل اگر نابود بشود، ضمانت بقای من، که همانا رضایت نسبی است حاصل می‌شود.

کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی گفت: بنابراین رسانه مخاطب را به نقطه‌ای می‌رساند که ۲ گزاره بقا و رضایت در کنار هم می‌شوند تابعی از نابودی هر آنچه که در ذهن به عنوان عامل تلقی می‌شود.

داودی ادامه داد در حوزه عملیات روانی در استایل اول این موضوع ” کمپرس ذهنی “ نامیده می‌شود اصطلاحا می‌گویند ذهن به یک نقطه‌ای می‌رسد که دیگر منفجر می‌شود، اما در عملیات شناختی فراتر از این حرکت می‌کند اصطلاحا می‌گویند ذهن باید به نقطه انفجار برسد، نسبت به عواملی که آن نقطه انفجار را ایجاد کردند حساس بشود و حالا، از بین بردن همه آن عوامل را که انجام می‌دهد به یک رضایت نسبی می‌رسد، پس ذهن همچنان بقای خودش را حفظ می‌کند.

کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی افزود: رسانه‌های بیگانه در یک بخش خبری شروع می‌کنند به نشر موضوعاتی که شما مردم بدبختی هستید به ده‌ها دلیل، از اینکه آسفالت خیابان‌های‌تان خراب است، از اینکه زلزله می‌آید، از اینکه شما نمی‌توانید به حق خود برسید، تمام این موارد را در قالب‌های برنامه‌ای مختلف مطرح می‌کنند.

داودی گفت: رسانه معاند پس از طرح تمامی این موارد اینگونه منعکس می‌کند که شما با این همه مشکلات موجودتان، چگونه امکان اصلاح این امور را دارید و در چه بازه زمانی به رضایت خواهید رسید؟ در همین حال پاسخ می‌دهد آن زمانیکه بتوانید عامل این موارد از بین ببرید.

کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی افزود: معمولا رسانه‌های بیگانه عامل بدبختی را روی نهاد‌های حاکمیتی نشان می‌دهند، عامل بدبختی را سپاه و شورای نگهبان و... معرفی می‌کنند، بنابراین به مخاطب القاء می‌کنند که حال برای نجات خود، این عوامل بدبختی را نابود کنید، چه جوری؟ از نافرمانی مدنی گرفته، تا مرحله اعتراضی خیابانی، زد و خورد و خراب کردن.

داودی گفت: بعد از اقدامات خرابکارانه و اعتراضات، فرد معترض احساس می‌کند ذهن به یک نقطه مطلوب خود رسیده است و احساس می‌کند توانسته یک حرکتی را انجام بدهد پس به یک رضایت نسبی می‌رسد، اما در حقیقت این رضایت نسبی یک رضایت مخرب است نه رسیدن به نقطه رضایت‌مندی واقعی که مثبت توسعه یافته و کارآمد باشد.

شگرد‌های رسانه‌های بیگانه برای تغییر ذهن مخاطب فارسی زبان هر روز بیشتر می‌شود، شناختن و درک این جنگ شناختی قسمتی از سواد رسانه‌ای مورد نیاز امروز ایران‌مان است؛ بنابراین رسانه‌ها تلاش می‌کنند مطابق اهدافی که دارند در این فرآیند دخالت کنند. ایجاد، تغییر یا تقویت باورها، از کارکرد‌های رسانه‌ها در همراه سازی مخاطبان است.

با توجه به نقش تاثیرگذاری که رسانه‌های جمعی در جامعه ایفا می‌کنند، درک سازوکار‌های روانی ـ اجتماعی که ارتباطات نمادین از طریق آن بر اندیشه، احساس و عمل انسان اثر می‌گذارد، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. به همین دلیل هم علوم شناختی در سال‌های اخیر، به تدریج وارد مطالعه و اثرگذاری در این حوزه شده است.

امروزه کارکرد رسانه‌های جمعی از اطلاع رسانی، تفریح و سرگرمی فراتر رفته و اکنون نقش اول در فرآیند جامعه پذیر کردن نسل‌های جدید و جوان جامعه به رسانه‌ها تعلق دارد. امروزه همه ما در جامعه رسانه‌ای غوطه وریم. رسانه ها، بهترین وسیله برای فرهنگ سازی و تغییر آن در جوامع مدرن هستند.

فرهنگ، شیوه زندگی در یک جامعه خاص است که بر پایه ارزش‌ها و باور‌های مشخصی سامان‌
می‌یابد. ارزش‌های فرهنگی، دیده نمی‌شوند، فهمیده می‌شوند و فهم هر فرهنگ، منوط به رمزگشایی معانی آن است. بر همین اساس، علوم شناختی به نحوه پیدایش و اشاعه معانی نیز می‌پردازند. نظریه پردازان علوم شناختی با این باور کار خود را آغاز می‌کنند که معانی اجتماعی و نحوه ایجاد آن در یک فرهنگ به ساختار اجتماعی آن جامعه مربوط می‌شوند و صرفاً در چهارچوب آن ساختار و پیشینه اش توضیح پذیر هستند.

مجموعه برنامه کوتاه ”روایت رنگ‌ها“ روایتی از تکنیک‌های جنگ شناختی است که در شبکه رادیوییِ رادیو گفتگو تولید و پخش می‌شود.

تکنیک‌های رسانه‌ای در دنیای امروز وارد فضای علوم شناختی شده است از این رو رادیو گفتگو مجموعه برنامه‌ای ۹۰ قسمتی برای آشنایی مخاطبان با این تکنیک‌ها را تدارک دیده است.
”روایت رنگ‌ها“ نام این مجموعه برنامه‌ی تخصصی در حوزه علوم شناختی با محوریت شگرد‌های رسانه‌ای در انحراف افکار عمومی است که ماموریت این شبکه، در جریان سازی موثر بر نخبگان و کنشگران جامعه ایرانی را محقق کرده است.

این مجموعه برنامه که در قالب ساختار‌های نوین طراحی و تولید شده، در هر قسمت و در گفتگو با دکتر علیرضا داودی کارشناس مسائل رسانه و متخصص علوم شناختی، با رویکردی تخصصی و تحلیلی و با مصداق‌های عینی به افشای تکنیک‌های رسانه‌های بیگانه و معاند در جهت تخریب ذهن مرم ایران می‌پردازد.

روایت رنگ‌ها هر روز ساعت ۱۱:۵۵ دقیقه از رادیو گفتگو موج اف ام ردیف ۱۰۳.۵ مگاهرتز تقدیم علاقه‌مندان می‌شود.