جزئیات قطعنامه پیشنهادی ایران درباره خلع سلاح هسته‌ای

۲۸ اکتبر (۶ آبان ماه) قطعنامه دوسالانه پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران با عنوان "پیگیری اجرای تعهدات توافق شده در کنفرانس‌های بازنگری دولت‌های عضو ان پی تی در سال‌های ۱۹۹۵، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰" با حمایت اکثریت اعضای سازمان ملل در کمیته اول مجمع عمومی به تصویب رسید.

قرار است این قطعنامه حدود یک ماه دیگر به صحن مجمع عمومی سازمان ملل ارائه و در آنجا به تصویب نهایی برسد.

این قطعنامه از کشور‌های هسته‌ای عضو ان پی تی می‌خواهد به اقدامات لازم جهت اجرای تعهداتشان مبنی بر انهدام کامل زرادخانه تسلیحات اتمی خود بر اساس اصول شفافیت، برگشت‌ناپذیری و نظارت بین‌المللی سرعت ببخشند.

سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد روز یکشنبه در پاسخ به این سوال ایرنا که آیا زمان بندی خاصی دراین قطعنامه برای خلع سلاح هسته‌ای درنظر گرفته شده و چه ساز و کاری در این قطعنامه پیش بینی شده که کشور‌ها زرادخانه‌های اتمی خود را منهدم کنند؟ گفت: این موضوع باید در کنفرانس‌های بازنگری معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان. پی. تی) و بین خود کشور‌های هسته‌ای محقق شود.

تخت روانچی افزود: در زمان اجرایی شدن معاهده منع اشاعه در سال ۱۹۷۰، کشور‌های عضو متعهد به خلع سلاح هسته‌ای شدند. به عبارت دیگر، کشور‌های دارنده سلاح هسته‌ای تعهد کردند که سلاح‌های هسته‌ای خود را نابود کنند.

ارشدترین دیپلمات جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد تصریح کرد: تاکنون این کشور‌ها به رغم تعهد صریح به خلع سلاح هسته ای، طبق ماده ۶ ان. پی. تی به بهانه‌های سیاسی از پذیرش خلع سلاح هسته‌ای زمان بندی شده طفره رفته اند.

تخت روانچی درباره دلایل طفره رفتن این کشور‌ها از خلع سلاح هسته‌ای اظهار داشت: این کشور‌ها عنوان می‌کنند که شرایط برای خلع سلاح هسته‌ای فراهم نیست در حالی که این فقط یک بهانه است، زیرا این بهانه همیشه می‌تواند مطرح شود و این کشور‌ها بگویند که هنوز شرایط برای خلع سلاح هسته‌ای آماده نیست.

سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد تاکید کرد: اگر اراده سیاسی برای این کار وجود داشته باشد، خلع سلاح هسته‌ای می‌تواند در دستور کار قرار گرفته و عملی شود.

وی درعین حال گفت: البته تعداد سلاح‌های هسته‌ای کاهش پیدا کرده، ولی کیفیت وشرایط استفاده احتمالی تغییر کرده و این امر مغایر تعهدات صریح آن‌ها است.

تخت روانچی افزود: بحث تضمین یا نظارت بر خلع سلاح هسته‌ای هم در قطعنامه‌های مختلف پیگیری می‌شود، ولی تا زمانی که ۵ کشور هسته‌ای اراده سیاسی لازم برای این امر را نداشته باشند، نیل به خلع سلاح هسته‌ای بعید خواهد بود.

در قطعنامه پیشنهادی ایران همچنین بر ضرورت ارائه تضمین‌های امنیتی به کشور‌های غیرهسته‌ای مبنی بر عدم به کارگیری یا تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای علیه آن‌ها تاکید شده است.

تخت روانچی در پاسخ به این سوال که بطور مشخص چه تضمین‌های امنیتی در این زمینه وجود دارد و چه کسی بر انجام این تضمین‌ها نظارت دارد؟ گفت: بطور کلی در بحث هسته‌ای دو نوع تضمین امنیتی مطرح است. تضمین امنیتی مثبت و تضمین امنیتی منفی.

سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل تصریح کرد: تضمین امنیتی مثبت به معنی آن است که در صورت حمله هسته‌ای به یک کشور غیر هسته ای، کشور هسته‌ای به کمک آن کشور آمده و به تلافی خواهد پرداخت.

وی گفت: تضمین امنیتی منفی بدین معنی است که کشور هسته‌ای حمله هسته‌ای به کشور غیر هسته‌ای انجام نخواهد داد. در این قطعنامه منظور تضمین‌های امنیتی منفی است که معتقدیم کشور‌های هسته‌ای تا زمان رسیدن به خلع سلاح هسته‌ای باید به کشور‌های غیر هسته‌ای تضمین بدهند که به آن کشور‌ها با سلاح هسته‌ای حمله نخواهند کرد.

تخت روانچی اظهار داشت: لازم به تاکید است که این تضمین‌ها در چارچوب روابط سیاسی میان کشور‌های مربوطه و از طریق اعلام یک موضع سیاسی داده می‌شود و نهاد بین المللی خاصی برای نظارت بر این امر وجود ندارد.

سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل درباره آرای منفی و پیش بینی درباره رای گیری در مجمع عمومی درباره این قطعنامه گفت: کشور‌های هسته‌ای و دوستان آن‌ها به قطعنامه رای منفی دادند. همانطور که اشاره شد کشور‌های هسته‌ای با خلع سلاح هسته‌ای موافق نیستند و امریکا، اسرائیل و اتحادیه اروپایی جزو مخالفان این پیشنهاد بودند.

تخت روانچی گفت: با توجه به حمایت اکثریت اعضای سازمان ملل از این پیشنهاد که صرفا برای اجرای تعهدات قبلی تاکید کرده است، این مخالفت‌ها مانعی برای تصویب قطعنامه نبودند.

سفیر ایران در سازمان ملل اظهار داشت: این قطعنامه ۱۰۸ رای موافق کسب کرده است و امیدواریم با پیگیری‌هایی که انجام می‌شود تعداد موافقان در صحن مجمع عمومی بیشتر هم بشود.

بر اساس معاهده منع اشاعه و گسترش سلاح‌های هسته‌ای، کشور‌های هسته‌ای متعهد شده‌اند تمام تسلیحات اتمی خود را منهدم کنند. بعلاوه، آن‌ها از نظر حقوقی موظفند نه تنها از هرگونه اقدام برای ساخت سلاح هسته‌ای خودداری کنند، بلکه باید از انتقال اینگونه سلاح‌ها به دیگر کشورها، استقرار آن‌ها در خارج از خاک خویش و همکاری با دیگر دولت‌ها برای ساخت سلاح اتمی نیز بپرهیزند.

دولت‌های هسته‌ای پس از دهه‌ها عدم پایبندی به این تعهدات حقوقی مصرح خود، در قالب اسناد نهایی کنفرانس‌های بازنگری پیمان عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای در سال‌های ۱۹۹۵، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ میلادی مجددا متعهد شده‌اند گام‌های عملی مؤثری را برای امحای سلاح‌های هسته‌ای بردارند.

در بخشی از قطعنامه پیشنهادی ایران بر اجرای تصمیم کنفرانس بازنگری ان. پی. تی در سال ۱۹۹۵ در خصوص ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای نیز تاکید شده است. این تصمیم خواستار پیوستن رژیم صهیونیستی به ان پی تی و پذیرش نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی بر تأسیسات هسته‌ای آن رژیم است.

نماینده دائم ایران در نشست امسال کمیته خلع سلاح و امنیت بین المللی سازمان ملل، با اشاره به روند مسابقه جدید تسلیحات هسته‌ای و روند نوسازی این سلاح ها، از آن‌ها به عنوان روند‌های هشدار دهنده یاد کرد و خواستار خاتمه دادن به اینگونه اقدامات شد.

قرار است قطعنامه مصوب ایران در کمیته اول مجمع عمومی سازمان ملل حدود یک ماه دیگر به صحن مجمع عمومی سازمان ملل ارائه و در آنجا به تصویب نهایی برسد.