آیا نرخ بهره بانکی افزایش / در سال ۱۴۰۱ بهترین سرمایه‌گذاری چیست؟

پس از انتشار متن لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ اخبار متعددی از آن منتشر شده است، اما کمتر کارشناسی درباره پیام‌های این لایحه برای بازار‌ها سخن گفته است. دو کارشناس اقتصادی به این سوال پاسخ می‌دهند که قیمت دلار، طلا، مسکن، سهام و خودرو با این بودجه در سال بعد ممکن است چه تغییراتی داشته باشند؟

 

افزایش نرخ بهره بین بانکی از چند منظر بر بازار سرمایه اثرگذار است. اولین اثر آن از بعد روانی است، زیرا افزایش این نرخ به سرمایه‌گذاران این سیگنال را می‌دهد که دولت تمایل به سیاست‌های انقباضی دارد، از این رو حجم نقدینگی به سمت بازار پول و سایر بازار‌های غیرمولد همانند طلا و دلار که رقیب بازار سرمایه هستند، سرازیر می‌شود که در هفته‌های اخیر شاهد آن بودیم. اثر بعدی آن از منظر ارزش ذاتی سهام است. با توجه به اینکه افزایش نرخ بهره منجر به افزایش نرخ تنزیل جریان‌های نقدی و کاهش P/E معیار بازار سرمایه می‌شود که از هر منظر موجب کاهش ارزندگی سهام در بازار سهام و خروج نقدینگی از این بازار می‌شود.

این موضوع در افق زمانی میان‌مدت منجر به افزایش هزینه مالی شرکت‌های بورسی می‌شود که اقدام به اخذ تسهیلات می‌کنند. در نهایت این مساله منجر به کاهش سود خالص این شرکت‌ها می‌شود. همچنین با افزایش نرخ بهره بسیاری از پروژه‌ها به طور ویژه طرح‌های توسعه‌ای شرکت‌های بورسی فاقد توجیه اقتصادی خواهند شد، که در افق زمانی بلندمدت اثر منفی بر رشد شرکت‌ها و کل اقتصاد می‌گذارد.

نرخ بهره بین بانکی را یکی از بزرگ‎ترین مشکلات اقتصاد ملی است در کشورما مردم پول‌های خود را در بانک می‌گذارند و بدون آنکه بخواهند سرمایه گذاری کنند، رشد بسیار بالای نقدینگی در کشور مشکلاتی را بوجود آورده است. متأسفانه افزایش نرخ بهره بین بانکی سریالی ادامه‌دار است و همچنان این نرخ به‌صورت ملایم در حال افزایش است. نخستین زیان افزایش نرخ بهره بین بانکی، متوجه بازار سرمایه می‌شود و مردم دومین ضررکنندگان این موضوع هستند؛ زیرا افزایش نرخ بهره بین بانکی و افزایش حجم نقدینگی به تبع آن، پیامد‌های بسیار بالای تورمی دارد. تجربه افزایش نرخ بهره بین بانکی در گذشته، این موضوعات را نشان داده است؛ بنابراین، باید از این امر اجتناب شود. اگرچه ممکن است در ظاهر افزایش نرخ بهره مُسکن کوتاه‌مدتی برای مهار تورم و نقدینگی محسوب شود، اما در میان‌مدت حتماً منجر به افزایش حجم نقدینگی و تورم می‌شود و تأثیر منفی نیز بر بازار سرمایه و اقتصاد کشور می‌گذارد.

مدیرعامل گروه مالی آوای باران با اشاره به اینکه در گفتار، از کاهش نرخ بهره صحت می‌شود، در حالی‌که در عمل، نرخ بهره به صورت خزنده در حال افزایش است، گفت: تا زمانی که تصمیم‌گیران کلان به‌ویژه وزارت اقتصاد، به بازار سرمایه اعتقاد نداشته باشند، شاهد بهبود فضای کسب‌وکار و تولید نخواهیم بود. لازمه توجه ویژه به بازار سرمایه، کاهش نرخ بهره بین بانکی و در نتیجه نرخ سود بانکی است.

وی با تأکید بر اینکه افزایش نرخ بهره به نفع اقتصاد ملی نیست، خاطرنشان کرد: اگر چه نرخ بهره بین بانکی به نظر می‎رسد که تنها در میان بانک‌ها باشد، اما در حقیقت، این موضوع بر کل فضای اقتصادی کشور اثرگذار است. زیرا زمانی که نرخ بهره بین بانکی افزایش می‌یابد، نرخ بهره سرمایه‌گذاری بدون ریسک نیز افزایش می‎یابد. البته در کوتاه‌مدت این نوع از سرمایه‌گذاری بدون ریسک است و در سال‌های آتی نکول‌هایی را در اوراق دولتی با وضعیت فعلی نقدینگی و استقراض، خواهیم داشت.

قیمت دلار ممکن است چه تاثیری از لایحه بودجه ۱۴۰۱ بگیرد؟ با این لایحه بودجه احتمال دارد قیمت طلا چه تغییری کند؟ بازار سهام از لایحه بودجه چه پیام‌هایی گرفته است؟ قیمت مسکن در سال بعد متاثر از لایحه بودجه چه روندی خواهد داشت؟ قیمت خودرو چه تاثیری از این لایحه خواهد گرفت؟

سیاست‌های انقباضی دولت در بودجه جدید

شهاب موسوی، کارشناس بازار سرمایه در خصوص لایحه بودجه بیان کرد: با توجه به رقم بودجه و اگر با توجه به تورم درنظر بگیریم دولت رشد نفی بودجه دارد و دولت تصمیم گرفته تا سیاست‌های انقباضی داشته باشد. با توجه به آن کسری بودجه که تقریبا ۵۰ درصد است و راه‌های تامین آن فکر می‌کنم نسبت به بودجه سال ۱۴۰۰ وضع بهتری دارد.

وی افزود: در حوزه معدن دولت حقوق مالکانه‌ای را که انتظار دارد تقریبا هشت برابر کرده است، اما این میزان از کجا باید تهیه شود؟ این عدد برای من عجیب بود. از آنطرف نفت را داریم که نفت ۶۰ دلاری اصلا بعید نیست، اما در بودجه آمده است که ما قرار است یک میلیون و ۲۰۰ هزار دلار بشکه نفت بفروشیم حتی با فرض تهاتر را باید کارشناسان توضیح دهند، اما فکر می‌کنم آثار کلی را تا حدودی بتواند داشته باشد، اما اگر اگر تامین آن به عهده بانک مرکزی بیفتد اوضاع را سخت می‌کند.

موسوی گفت: بودجه نشان می‌دهد دولت یک گام به سمت این برداشته که اقتصاد را غیرتورمی‌تر اداره کند، اما در کنار این بودجه نرخ بهره‌ای خواهد آمد که کنترل فضا را به سمت انقباض کامل ببرد؟ بودجه‌ای که می‌بینیم تا حدودی برای شزایط فعلی انقباضی محسوب می‌شود. من فکر می‌کنم بودجه طوری درنظر گرفته شده که گام بعدی افزایش نرخ بهره باشد، حداقل در اوراق، اگر این اتفاق بیفتد دومین تورم به بازار‌های مالی وارد می‌شود.

او ادامه داد: این بودجه برای بورس خوشایند نیست به جز شرکت‌هایی که ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کنند و موضوعات عمرانی. این بودجه برای کسانی که برنامه می‌ریزند تا دولت تورمی اداره شود نیز خوشایند نیست. این حرف شاید اقتصادی نباشد، اما به نظرم دولت‌ها دوست دارند کسری بودجه به وجود بیاید، چون قدرت دولت‌ها از کسری بودجه نشات می‌گیرد.

پبمان مولوی، دیگر کارشناس اقتصادی در این مورد اظهار کرد: من از ساختار سرمایه شروع می‌کنم، دوران ایجاد بدهی زیاد و ساختار سرمایه اهرمی دارد تمام می‌شود.. من از ابتدای سال می‌توانستم حدس بزنم دولت‌های جدید اقداماتی را برای تغییر وضعیت انجام می‌دهند و کار‌هایی را برای کاهش نرخ بهره حقیقی می‌کنند، حالا اینکه مثل سال ۹۹ از منفی ۹ به منفی ۱۰ برسد شاید نه، ولی شاید صفر شود. پس برای کسب‌وکار‌ها و ساختار سرمایه‌های اهرمی باید مراقب باشند.

وی افزود: چیزی که من را نگران می‌کند نرخ مالیات و افزایش آن است و سوال اینجاست که در اقتصادی که وارد رکود می‌شود از چه کسی می‌توان مالیات گرفت. فشار مالیاتی شدید در زمانی که اقتصاد وارد رکود می‌شود با رونق منافات دارد. نکته دوم طرح‌های عمرانی است. پیشران توسعه طرح‌های عمرانی است اگر قرار است به جایی پول تزریق شود همین جاست و می‌تواند در این شرایط ایران را نجات دهد، ولی اینگونه نیست.

مولوی گفت: مردم باید حواسشان به ساختار سرمایه باشد همچنین سیاست‌گذار باید درنظر بگیرد مالیات برای او مشکلی به وجود نیاورد، چون در شرایطی که نزدیک به ده سال رشد اقتصادی نزدیک به صفر دارد سیاست شدید مالیاتی کمک‌کننده نیست.

موسوی، درباره ارزیابی خود از بودجه جدید عنوان کرد: با توجه به لایحه بودجه امسال فکر می‌کنم دولت این بودجه را به شدت محتاطانه تدوین کرده که نشان‌دهنده ورود بیشتر اقتصاد ایران به دوران رکود است. باید بیشتر بررسی شود، ولی من فکر می‌کنم در شرایط حال حاضر با توجه به لایحه بودجه ۲۵ تا ۳۰ درصد می‌توانیم کسری بودجه پیدا می‌کنیم. بودجه پیش روی ما به فرض اینکه شورای هماهنگی اقتصادی کشور در نهاد ریاست‌جمهوری هماهنگ حرکت کند این بودجه نشانگر افزایش نرخ بهره حداقل در قسمت اوراق است و گرا‌ن‌تر شدن پول نسبت به دارایی است. این بودجه نشان می‌دهد احتمالا داریم به سمت دوران رکود می‌رویم.  بحران نقدشوندگی با توجه به بودجه یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های بزرگ سرمایه‌گذاران خواهد بود و باید مراقب باشند.

مولوی در این مورد بیان کرد: نرخ بهره اوراق به نظرم به سمت ۲۴ درصد حرکت می‌کند. بانک‌ها در سال ۹۸ و ۹۹ پوشه خودشان را چیده‌اند و نرخ بهره‌های بانکی در آن سال‌ها بالا رفت. ما یک سناریو دیگر هم باید به این موضوع اضافه کنیم و آن مذاکرات وین است. اگر مذاکرات وین به نتیجه برسد در این بودجه خیلی تاثیر دارد نسبت به هنگامی که نتیجه‌ای نداشته باشد. اگر به نتیجه برسد دسترسی به منابع مالی ایجاد می‌شود و تزریق پول دلاری به اقتصاد و خلق پول داریم که در منافات با این سیاست انقباضی درنظر گرفته دارد.

وی افزود: اینکه گفته می‌شود بودجه بدون تاثیر تحریم‌ها بسته شده به نظر من جمله کلیشه‌ای شده است، اقتصاد ایران از زمانی که تحریم دارد رشد اققتصادی متوسط آن صفر است.

مولوی بیان کرد: من فکر می‌کنم مردم باید به دو نکته دقت کنند، اول اینکه اقتصاد چرخه رونق و رکود دارد، ما به سمت رکود بیشتر می‌رویم و دوم اینکه وقتی اقتصاد انقباضی می‌شود بازده مورد انتظار تغییر می‌کند و نباید دنبال سود‌های بزرگی بود و بازده قابل انتظار تعدیل می‌شود.

او ادامه داد: حواسمان باشد اقتصاد چیزی هیجانی نیست این‌ها ممکن ما را گمراه کند. من اعتقاد دارم اگر مذاکرات به نتیجه نرسد تورم را بتوانیم در بازه ۲۵ تا ۳۰ درصد نگه داریم. برا این اساس باید بازده انتظار تعدیل شود، ولی این چیزی است که هنوز به مجلس نرفته و چیزی به آن اضافه یا کم نشده است. توصیه من به شرکت‌ها این است که به هزینه سرمایه خود دقت کنند، امسال و سال بعد ریسک‌های عجیب بانکی برای دریافت تسهیلات وجود ندارد توصیه من این است که به سمت اعتبار پیش روند.

این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: اوراق برای سرمایه‌گذاری مناسب است و یکی از جذاب‌ترین بازار‌ها برای سرمایه‌گذاری در ایران بازار کریپتو است و بازدهی بیشتری می‌دهد. اگر لایحه بودجه همینگونه بماند و چیزی به آن اضافه نشود و اینکه برجام انجام نشود تورم را بین ۲۰ تا ۳۰ درصد پیش‌بینی می‌کنم.
بهتررین بازار‌ها برای سرمایه‌گذاری

موسوی در خصوص بهترین بازار‌ها برای سرمایه‌گذاری اظهار کرد: پیامی که از این لایحه می‌شود گرفت اگر تغییری نکند و اجرا شود این است که شرایط موجود با عمق بیشتری به ست رکود می‌رود. من در دلار توان رشد آنچنانی نمی‌بینم شاید حرکاتی که دلار اخیرا داشت بیشتر تحت تاثیر اصلاح ارزش لیر بوده است و تاثیر ترکیه بر ایران. فضای فعلی شدت بیشتری پیدا خواهد کرد و سرمایه‌گذار با بازاری مواجه می‌شود که سرعت گردش مالی و حجم معاملاتی در آن کاهش پیدا کرده است، در این شرایط کسی برنده است که پول داشته باشد، دوران رکود دوران خرید و تشنگی اقتصاد برای نقدینگی است. حتی با وجود شرایط تجریمی هم اگر اتفاق خاصی نیفتد من تورم بزرگی در اقتصاد ایران نمی‌بینم

وی افزود: اگر بخواهیم بنیادی نگاه کنیم آن شرکت‌هایی که صادرات محور هستند و درآمد ارزی دارند به لحاظ عملکردی وضعیت قابل قبولی در اقتصاد ایران می‌توانند داشته باشند، اما در دوران رکود نقاط خرید مهم است و بازار گزینه‌ای و محدود حرکت می‌کند و من فمر می‌کنم نقش تحلیل تکنیکال در زندگی افزاد بالاتر می‌رود.

او دادامه داد: من فکر می‌کنم در این لایحه بودجه و با فرض تداوم وضع موجود پول در سال‌های آینده فرصت‌های بیشتری از انسان خلق خواهد کرد. بازار‌های بین‌المللی و دلاری مثل کریپتو می‌تواند بازار خوبی باشد به شرط آنکه الزامات آن را سرمایه‌گذاران داشته باشند.

مولوی نیز در این خصوص گفت: در دنیای تصمیم‌گیری اقتصادی و سرمایه‌گذاری واکن‌هایی داریم که دائم می‌روند و می‌آیند مردم باید سعی کنند در ایستگاه درستی قرار بگیرند. ایستگاه درست تعریف خود را دارد، یک تیپ شخصیتی آن‌ها است، بازه‌هایی که قبلا به دست آورده‌اند چه بوده و اینکه شرایط انبساطی با انقباضی تفاوت دارد. من توصیه می‌کنم مردم اخبار زیاد گوش نکنند، چون فرصت‌ها را از آن‌ها می‌گیرد. قرار نیست اگر بازه انتظار یک نفر ۴۰ درصد از طریق یک بازار به آن برسد و باید سرمایه تقسیم شود. از استفاده از نسخه‌های تکراری پرهیز کنید.