شوک مسکنی دولت؛ شکاف عمیق درآمدی

در تمام دهه ۹۰ سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ سال شوک و بحران در حوزه مسکن بود. در این دوره بین قیمت ماهانه نیروی کار و قیمت متوسط یک متراژ آپارتمان مسکونی در تهران چنان شکافی افتاد که رسیدن به یک واحد پنجاه متری به ویژه برای جوانانی که در همین دهه وارد بازار کار شده بودند، غیرممکن و تبدیل به رویایی دور و دراز شد.

دولت که زنگ خطر بحران مسکن در ایران را حس کرده بود افزایش وام بانکی مسکن را در دستور کار قرار داد، اما قیمت‌ها به حدی شارپ شدیدی را تجربه کرده است که هنوز هم با این ارقام نمی‌توان در تهران خانه‌دار شد. اگر بخواهیم کمی بیشتر این شکاف را توضیح بدهیم، پیشنهاد می‌کنیم که قیمت ماهانه نیروی کار یا به عبارت دقیق‌تر حداقل دستمزد مجاز پرداختی به کارگر دارای دو فرزند پس از کسر حق بیمه در یک ماه را که معادل ۴ میلیون و ۱۹۴ هزار تومان است در عدد ۷ هزار و ۱۵۳ ضرب کنید. یعنی به این کارگر اجازه بدهید تا ۵۹۶ سال بی‌وقفه کار کند! البته با همین مزدی که امسال تعیین شده است. در این صورت درآمد او به ۳۰ میلیارد تومان خواهد رسید.

قیمت خانه‌ای که چندی پیش در یکی از صفحات مجازی آگهی شد که توضیحات مربوط به خانه‌هایش را با «مختص لوکس‌پسندان» آگهی می‌کند. آگهی یک واحد آپارتمان ۲۰۰ متری در زعفرانیه در یک برج لوکس و لاکچری به قیمت ۳۰ میلیارد تومان که دارای امکاناتی، چون سالن‌های ورزش، اجتماعات، سینما، بیلیارد، استخر و سونا و جکوزی، ۴ لاین آسانسور، ۲ پارکینگ سندی و ۲ تراس قابل چیدمان است و طبق ادعای آگهی دهنده با متریال اروپایی ساخته شده است. توجه کنید که در بین خانه‌های لوکس این خانه جزو خانه‌های متراژ پایین محسوب می‌شود. یک آگهی دیگر از یک واحد آپارتمان ۲۸۰ متری در آجودانیه نیز وجود دارد که به قیمت ۳۳ میلیارد تومان به فروش می‌رسد. ادعا شده که این خانه با متریال کاملاً برند ساخته شده است و دارای روفگاردن ۳۶۰ درجه و ۵۰۰ متر لابی است.

شاید تصور کنید، ۳۰ میلیارد تومان آخرین رقم بازار خانه‌های لوکس باشد. درحالیکه اخیراً یک واحد آپارتمان ۴۱۰ متری در ولنجک به مبلغ ۷۰ میلیارد تومان برای فروش گذاشته شده است. آگهی دهنده در توضیحات به مواردی همچون سازه سوپرمدرن، مشاعات هتلینگ فول، ۵۰۰ متر لابی لوکس و مجلل و متریال تماماً اروپایی اشاره کرده است. این واحد مسکونی ۷۰ میلیاردی با ۳ خواب و یک سوییت مجزا به فروش می‌رسد. قیمت این خانه در سال ۱۴۰۰ تقریبا ۱۶ هزار برابر قیمت یک ماه کار کارگر در ایران است. ۱۶ هزار ماه یا به عبارتی هزار و سیصد سال کار یک کارگر ایرانی مصادف خواهد بود با زندگی کردن در یک چنین خانه لوکسی در ولنجک! در واقع این خانه ۲.۳ میلیون دلار قیمت دارد.

فراوانی قیمت آپارتمان‌های لوکس تهران بین ۱۰ تا ۲۰ میلیارد تومان است. در بازه قسمت‌هایی از این دست یک واحد ۱۵۰ متری در سعادت‌آباد با ۲۰ میلیارد تومان و یک واحد ۱۴۰ متری در ولنجک با ۱۵ میلیارد تومان و... به فروش می‌رسند.

حال اگرچه قیمت خانه‌های لوکس تا این اندازه شکاف عمیقی با زندگی اکثریت جامعه در ایران دارد، الان حتی برای خرید یک خانه معمولی در جنوب شهر تهران هم بیش از یک میلیارد تومان و در محلات متوسط نیز ۲ تا ۴ میلیارد تومان باید هزینه کرد که همین ارقام نیز برای یک کارگر به اندازه دور از دسترس است.

در این ایام خیلی از مردم نه تنها قدرت خرید خانه بلکه قدرت اجاره خانه را هم از دست داده‌اند و در افزایش ناگهانی اجاره خانه بین ۴۰ تا ۱۰۰ درصد نیز تورم شاهد هستیم. دولت نیز با معافیت مالیاتی بورژوازی مستغلات و به ویژه سوداگران بازار مسکن و دلالان ایران را به بهشت ملاکان تبدیل کرده است. جایی که حتی قیمت دلاری خانه‌های لوکس آن نیز از برخی کشور‌های توسعه یافته نیز بیشتر است. این ثروت اندوزی بی‌رویه در اقتصاد ایران حاکی از بیماری اقتصادی بزرگی است که قربانیان اول آن دهک‌های درآمدی پایین جامعه هستند که یکی یکی بی‌سرپناه شده و به جمعیت بی‌خانمان‌ها در ایران می‌پیوند.