برای مقابله با خاموشی‌های تابستان چه باید کرد؟

رضا پدیدار بیان کرد: وقتی کمبود برق در دولت قبلی مطرح شد و برخی از مسئله رمزارز‌ها گفتند؛ همان زمان منتقدان دولت به‌گونه‌ای گزارش‌های کارشناسی وزارت نیرو درباره مصرف ۲ هزار مگاوات برق را برای استخراج رمز ارز‌ها و ابهام‌آمیز بودن آن را رد کردند. از نظر آنان سرمایه‌گذاری نکردن دولت در ساخت نیروگاه‌های جدید و اصلاح نکردن خطوط انتقال و توزیع برق دلیل خاموشی‌های اخیر است. وزارت نیرو هم که با شدیدترین انتقاد‌ها مواجه شده در گزارشی از دولت خواست به برخی وزارت خانه‌ها ازجمله وزارت کشور و اطلاعات مأموریت داده شود تا بحران را بررسی کنند.

عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران ادامه داد: قطع گاز و خاموشی برق در زمستان سال ۱۳۹۹ و تکرار خاموشی‌ها در روز‌های خرداد ۱۴۰۰ تنها نشانه‌ای از به خطر افتادن امنیت انرژی در ایران بود.

پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران معتقد است:، اما آنچه در میان همه علت خاموشی‌ها باید مورد توجه قرار می‌گرفت این بود که کاهش سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت آب و برق به‌ویژه پس از تحریم‌ها باعث آسیب‌پذیری فرآیند تأمین مطمئن انرژی در کشور شده و دولت سیزدهم باید به این مسئله توجه جدی داشته باشد. البته مداخله دولت در قیمت‌گذاری‌ها هم انگیزه سرمایه‌گذاری در فرآیند تولید انرژی، توزیع و انتقال آن و همچنین بهینه‌سازی و افزایش بهره‌وری انرژی را از بین برده و بر وخامت اوضاع افزوده است.

به‌گفته پدیدار باید در ساختار صنعت برق تجدیدنظر شود؛ تجدید ساختار صنعت برق، فرآیند جایگزینی سیستم‌های انحصاری با شرایط رقابتی می‌تواند به تک‌تک مشتریان اجازه انتخاب عرضه‌کنندگان برق را داده و پیکربندی مجددی را شامل می‌شود.

عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تاکید کرد: تجدید ساختار صنعت برق به معنای شکست انحصار عمودی دولت بر صنعت از طریق جداسازی زنجیره یکپارچه عمودی و بر هم تنیده تأمین برق و تفکیک در قالب بخش‌های رقابت‌پذیر و رقابت‌ناپذیر است. فرآیند تولید برق برای مصرف‌کنندگان شامل چهار رکن اصلی یعنی تولید، انتقال، توزیع و بازار خرده‌فروشی که با تجدید ساختار در آن تولیدکنندگان تمام مراحل تولید و انتقال و توزیع را انجام می‌دهند.

او پیشنهاد داد: فرایند ایجاد یک بازار رقابتی برق (عمده‌فروشی) از اولین بخش‌هایی است که موردتوجه برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران ساختار جدید قرار می‌گیرد. بخش دیگری که به دنبال بخش تولید امکان ایجاد رقابت در آن وجود دارد بخش فروش هست. با تجدید ساختار، رقابت در بخش‌های عمده‌فروشی و خرده‌فروشی برق واردشده و بازار‌های عمده‌فروشی به شکلی سازمان‌دهی می‌شوند.

پدیدار از نیاز به تغییر قوانین تنظیمی و نظارتی، ضرورت تحقق سیاست خصوصی‌سازی جامع، توجه به‌پیش بینی کاهش هزینه‌ها با مشارکت بخش خصوصی، بی‌انگیزگی در نوآوری و ابداع در محیط‌های تنظیمی و نظارتی و بهبود توجه به مشتریان با افزایش رقابت می‌گوید. دولت باید در جهت افزایش نفوذ بخش خصوصی از طریق کاهش مشارکت دولت در اقتصاد و قانون‌زدایی بازار فعالیت کند. تبدیل‌شدن بازار برق به یک بازار رقابتی چندان هزینه‌زا نیست؛ همچنین بسترسازی جهت مشارکت بخش خصوصی در تعیین قیمت برق، چندان هزینه‌زا نیست.

او به سایت اتاق ایران گفت: منافع بلندمدت حاصل از تجدید ساختار صنعت برق ایران بسیار چشمگیر است. همچنین منافع حاصل از تجدید ساختار صنعت برق بر هیچ‌یک از فعالان این صنعت پوشیده نیست، اما اینکه این منافع دقیقاً تا چند سال آینده کسب خواهد شد چندان مشخص نیست.