تأثیر جنگ اوکراین بر نانوایی‌های ایران

براساس داده‌های اعلام شده از سوی گمرک طـی سـال ۱۴۰۰ سه کشور روسیه، عراق و امارات بیشترین سهم از واردات گندم ایران را به خود اختصاص داده اند و روسیه با سهم ۳۰ درصدی بالاترین سهم را در میان صادرکنندگان گندم به خود اختصاص داده است که با این شرایط می‌توان گفت کمی بیش از یک سوم گندم مصرفی کشور از طریق روسیه تأمین می‌شود. با توجه به جنگ میان روسیه و اوکراین این کشور صادرات برخی از غلات خود را متوقف کرده و در خصوص برخی نیز تعرفه‌های بالای اعمال کرده که این شرایط واردات از این کشور را با، اما و اگر روبرو کرده است.

موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در گزارشی با عنوان «چالش‌های امنیت غذایی پیش روی کشور‌ها پس از جنگ روسیه و اوکراین و نقش استاندارد‌های GS۱ در بهبود شرایط» به ارزیابی تاثیر جنگ این دو کشور بر امنیت غذایی جهان پرداخته است.

از آنجایـی کـه این دو کشـور درگیـر جنـگ یعنـی روسـیه و اوکرایـن بـه عنـوان بزرگتریـن تولیدکننـدگان غـلات دانـه درشـت نظیـر گنـدم، جـو و ذرت و برخـی اقـلام روغن هـای گیاهـی نظیـر روغـن سـویا و روغـن آفتابگـردان در جهـان شـناخته می‌شـوند و بالطبع کشـور مـا نیـز بـه عنـوان یکـی از واردکننـدگان ایـن اقـلام اساسـی خوراکـی بـه واردات ایـن کالاهـا وابسـته اسـت و از جنگ میان این دو کشور تاثیر می‌گیرد.

بزرگترین صادرکننده گندم به ایران
بررسـی آمـار گمـرک ایـران نیـز نشـان می‌دهـد بیشـترین میـزان واردات گنـدم طـی سـال ۱۴۰۰ بـه ترتیـب از کشـور‌های روسیه، عراق، امارات، انگلیس، هلند، سنگاپور، هنگ کنگ وارد کشور می‌شده و با این شرایط «روســیه ۳۰ درصد»، «عــراق ۱۵.۶ درصد»، «امــارات ۱۴ درصد»، «انگلیــس ۸.۶ درصد»، «هلنــد، ۵.۸ درصد»، «ســنگاپور ۵.۸ درصد»، «هنــگ کنــگ ۳.۶ درصد» بـوده و در «حـدود ۱۵ درصـد» نیـز از سـایر کشـور‌ها گندم وارد کشور شده است.

با توجه به آمار اعلام شده می‌توان گفت روسـیه در سـال گذشـته بزرگتریـن شـریک تجـاری ایـران در واردات گنـدم بـوده اسـت. از ایـن رو جنـگ ایـن کشـور بـا اوکرایـن می‌توانـد واردات گنـدم از روسـیه را بـه شـدت تحـت تأثیـر قـرار دهــد. هــر چنــد سیاســتهای ذخیره ســازی مــواد غذایــی توســط ســایر کشــور‌ها بــه واســطه نگرانی هــای امنیــت غذایـی پیـش آمـده از وقـوع جنـگ نیـز می‌توانـد واردات مـا را در سـال جـاری بـا مشـکلات عدیـده‌ای روبرو کند.

وضعیت واردات گندم ایران
داده‌های به دست آمده براســاس آمار وزارت کشــاورزی آمریــکا نشان می‌دهد میـزان واردات گنـدم از سـوی ایـران از سـال ۲۰۱۸ بـه بعـد رونـدی صعـودی بـه خـود گرفتـه و در سـال ۲۰۲۱ بـه رقـم ۷ میلیـون تـن رسـیده اسـت کـه رشـدی بیـش از ۱۸ درصـد نسـبت بـه سـال ۲۰۲۰ را نشان می‌دهد. افزایـش میــزان واردات در ایــن ســال بــه دلیــل کاهــش تولیــد گنــدم در کشــور، بــه تبــع کاهــش بارندگی هــا و وقــوع خشکسـالی شـدید رخ داده اسـت.

براساس این گزارش میـزان تولیـد گنـدم در کشـور در سـال ۲۰۲۱ بالـغ بـر ۱۲ میلیـون تـن بـوده کـه در مقایسـه بـا سـال قبـل (حـدود ۱۵ میلیـون تـن) کاهشـی ۲۰ درصـدی داشته است.

افزایـش واردات گنـدم از سـوی ایـران بـا رکـورد بـالای قیمت‌هـا در بـازار جهانـی مصـادف شـده و هزینه‌هـای مالـی تامیـن اقـلام اساسـی را افزایـش داده اسـت، بـه حـدی کـه واردات اقلامــی همچــون ذرت و ســویا را نیــز تحــت تأثیــر قــرار داده اســت. قیمــت گنــدم در بــازار جهانــی بــه بالاتریــن حــد خـود از سـال ۲۰۱۳ صعـود کـرده اسـت کـه منعکس کننـده نگرانی هـای امنیـت غذایـی جهانـی اسـت و بـا مشـکلات اقتصـادی ناشـی از کوویـد ۱۹ و جنـگ اخیـر بیـن اوکرایـن و روسـیه تشـدید شـده اسـت.