کودکان به دلیل بازیگوشی معمولاً از زدن ماسک خودداری میکنند. بنابه طبیعت ذاتی، مشتاق به لمس اشیاء و لوازم هستند؛ بنابراین سیستم ایمنی شان در برابر ویروس و میکروبها آسیب پذیر میشود. سالمندان هم معمولاً به دلیل بروز بیماریهای زمینهای و کهولت سن، سیستم
ایمنی ضعیفی دارند. این سبب میشود، در برابر انواع ویروس و بیماریهای همه گیر آسیب پذیرتر از دیگران باشند. این روزها بسیاری خانوادهها درگیر ویروس گوارشی جدید هستند که با علائمی مانند تب، سردرد، تهوع و اسهال بی اختیار همراه است. دوره بیماری بنابه شرایط جسمی افراد، بین ۵ تا ۱۰ روز ادامه دارد، اما مدت میانگین درگیری بدن با ویروس یک هفته است. بیماران عموماً بین دو تا سه روز بیحالی با علائم شدید را میگذرانند که گاهی اوقات بسیار نگران کننده هم به نظر میرسد. داشتن اطلاعات لازم برای مراقبت از بیمار، پیشگیری و مهمتر از همه مراجعه به موقع به پزشک، کمک میکند این شرایط را بهتر و با استرس کمتری بگذرانیم.
ویروس گوارشی چه علائمی دارد؟ چگونه میتوان متوجه شد که دچار این بیماری شده ایم یا نه؟ مانند کرونا مسری است؟ این پُرتکرارترین پرسشها درباره این بیماری تابستانه بشمار میرود. طبیعی است که ویروس گوارشی هم مانند بقیه ویروس ها، قدرت سرایت دارد. درباره این ویروس گفته میشود رعایتهایی مانند استفاده از ماسک، شستشوی صحیح و مرتب دستها و ضدعفونی کردن سطوح، موثر و کاهنده احتمال ابتلاست. علائم این بیماری معمولاً گوارشی است. برخی بیماران از یکی، دو روز قبل از تشدید علائم در قالب استفراغ و اسهال، علائمی مانند سوزش سر معده، رفلاکس، نفخ شدید و دردهای گذرای پیچشی در ناحیه شکمی را تجربه میکنند. برخی هم علائمی همچون سردرد، آبریزش بینی حتی حس بوی بد در ناحیه بینی را دارند. بیماران گوارشی معمولاً ناگهان و بی هیچ علامت خاص قبلی دچار دلپیچه میشوند. با فاصله کمی تهوع و اسهال به صورت بی اختیار شروع میشود. فاصله دفعات اسهال و تهوع بسیار کم و شدت آن بالاست. بیمار همزمان نوعی بی اشتهایی افراطی را هم تجربه میکند. در روز سوم معمولاً تک سرفه و درد ناحیه قفسه سینه، شکمی و سر را هم تجربه میکند. معمولاً تب بیمار هم بالا میرود و دچار تک سرفه آلرژی گونه میشود. برای همین برخی افراد دچار اضطراب میشوند که نکند دچار کرونا و درگیری ریه هم شده باشند. این دردها معمولاً عارضه فشاری است که به ماهیچههای بالاتنه هنگام فشار استفراغ وارد میشود. تک سرفه به دلیل بالا رفتن اسید معده، رفلاکس و سوزش مجرای گوارشی در این شرایط است.
تجویزهای نجات بخش پزشکزمانی که حس کردیم خودمان یا یکی از اعضای خانواده به خصوص کودکان و سالمندان درگیر این بیماری شده اند، چه باید کنیم؟ مراجعه به پزشک از ضروری و حیاتیترین اقدامات است. برخی افراد فکر میکنند با ماندن در خانه، خوردن کته ماست، شیوههای درمانی سنتی و کمی مراعات حالشان خوب میشود و نیاز به درمان نیست. این تصور اشتباه نه تنها کمکی به فرد نمیکند که به ریشه دواندن بیماری ختم میشود. در این شرایط بیماری، فرد بی اختیار و مکرر با فاصلههای زمانی کوتاه استفراغ و اسهال شدید را تجربه میکند. این یعنی بدنش مقادیر قابل توجهی آب، املاح و موادمغذی از دست میدهد.
کمبود آب در بدن، زمینه التهاب گوارشی، عفونت و بالا رفتن دمای بدن در نتیجه تب را فراهم میکند. پزشک با دستورهایی مانند وصل کردن سرم قندی-نمکی برای عموم بیماران و سرمهای کم قند و نمک برای بیماران سالمند و بیماران خاص، دستور تزریق آمپولهای تقویتی، ضدحساسیت و ضدعفونی کننده در سرم یا تزریق دارو به صورت مستقیم، کمک میکند شرایط جسمی بدن فرد بیمار به حالت پایدار برسد. تهوع و اسهال کنترل یا متوقف شود.
دودش در چشم خودمان میرودزمانی که فرد از رفتن به مراکز درمانی امتناع میکند، در واقع فرآیند درمان خود را شکننده و آسیب پذیر میکند. مدت بهبود طولانی میشود و آسیبهایی که به بدنش وارد میشود، جدی تر. بیمارانی که دیر مراجعه کرده اند معمولاً دچار تب و عفونت میشوند که این موضوع در کودکان و سالمندان میتواند بسیار خطرناک باشد. سالمندان معمولاً بیماریهای زمینهای دارند و داروهای تخصصی و ضروری مصرف میکنند اگر به موقع مراجعه نکنند با هربار تهوع یا اسهال، داروها قبل از آنکه جذب بدن شوند، دفع میشوند. این در مدتی میتواند خطرناک باشد به خصوص برای سالمندانی که داروهای خاص مصرف میکنند.
در مراجعه به پزشک حتماً مواردی مانند زمینه بیماری، داروهایی که بیمار مصرف میکند و ملاحظات جدی مانند بیماریهای قلبی، ریوی، حساسیتهای دارویی فرد بیمار را به پزشک اطلاع دهید تا تجویز دقیق انجام شود. گاهی مواقع داروهای تجویز شده با داورهای همیشگی بیمار در تناقض است و این تداخل دارویی در چنین شرایطی میتواند عوارض داشته باشد. گفتن جزئیات کمک میکند حتی د صورت نیاز، پزشک دوز جبرانی و تزریقی داروهای همیشگی بیمار را تجویز کند. این درباره بیمارانی که بیماری خاص دارند و داروهای تخصصی مصرف میکنند، بسیار مهم است.
در شرایطی که یک بیمار گوارشی در خانه داریم چه کاری از ما بر میآید و چطور میتوان خودمان و دیگر اعضای خانواده را در برابر این ویروس حفظ کنیم؟ شرایط رفت و آمد بیمار در خانه را محدود کنیم. دست کم برای چند روز. این کاهش تقلّا کمک میکند انرژی بیمار هم کمتر هدر برود. از طرفی احتمال انتشار ویروس کم شود. در چنین شرایطی تقسیم کار و در صورت امکان قرنطینه کمک میکند، چرخه گردش ویروس را محدودتر کنیم. ضدعفونی کردن سطوحی که بیمار قبلاً بیشتر با آن در تماس بوده و سطوحی که معمولاً پر تماس و مشترک است مانند پریزهای برق، سطوح روی کابینت ها، دستگیره و در یخچال و... را به یکی از اعضای خانواده بسپاریم. بهتر است فرد بیمار در یک اتاق دور از بقیه خانواده دوره بیماری و نقاهت را بگذراند. درباره استفاده از حمام هم کافی است بعد از پایان کارش با استفاده از یک تی دسته بلند کف و دیوار را با کمی پودر شوینده معمولی بشوییم تا ضدعفونی شود.
کیسههایی که به کمک میآیندبرای اینکه این مدت بیمار به خصوص فرد سالمند و کودک کمتر تحرک کند و انرژی از دست بدهد، زمانی حس میکند حالت تهوع دارد، کیسههای محکم سطلهای زباله کوچک را در اختیارش قرار دهیم. از پوشک و ایزی لایف میتوان برای سالمندان و کودکان زیر ۴ سال کمک گرفت تا لباس هایشان کثیف نشود حس بد و خجالت پیدا نکنند. همچنین در اوج تهوع و اسهال، فرد خواه ناخواه انرژی قابل توجهی از دست میدهد، سست و بی رمق میشود. استفاده از این امکانات کمک میکند، فرد کمتر تحرک داشته باشد و زمانی که حالش کمی بهتر شد برای نظافت بیشتر به سرویس بهداشتی مراجعه کند. این نکته شاید بسیار کم اهمیت به نظر برسد، اما تاثیرش در حفظ انرژی و عزت نفس بیمار بسیار چشمگیر است.
به موقع تب را پایین بیاور!قدمهای بعدی در مراقبت صحیح از فرد بیمار در خانه نه تنها سخت نیست که کمک میکند از خستگی فرد مراقب و دیگر اعضای خانواده جلوگیری شود. نوع متفاوت و زیاد تهوع و استفراغ، معمولاً فرد بیمار و اطرافیان را میترساند. یک بی اشتهایی کاذب همراه با از دست دادن مقادیر زیادی آب و املاح از بدن. تب بالا و بی رمقی دردناک، چیزی نیست که بتوان به راحتی از کنارش گذشت. توصیه اول این است که نترسید، فکر نکنید بیمار شما بدحال است و اوضاعش وخیم. افرادی بوده اند با علائمی شدیدتر از این و بیماریهای زمینهای بیشتر، همین دوره را گذرانده و شکرخدا جان سالم به در برده اند.
نترسید، اما به علائم فرد به خصوص دمای بدنش هوشیار باشید. این هوشیاری برای تسلط برای درمان است نه اینکه اگر علائم خاصی دیدیم، بترسیم. برای مثال وقتی میبینیم بیمار تهوع دارد تا یکی، دو ساعت نباید مایعات بنوشد. اگر تب داشت به خصوص کودک، پاشویه کنیم. دستمال نم با خنکای معمولی و نه خیلی سرد روی پاها، مچ و کف دست و پیشانی اش بگذاریم. در صورت لزوم و مشورت با پزشک، از قرص تب بر، مسکن و شیاف مخصوص تب استفاده کنیم.
معجونی برگرداندن قوای بیماربه هیچ وجه در این شرایط میوه وسبزیجات به خصوص نوع خام آن را به بیمار ندهیم. دوغ کمک میکند، فضای اسیدی معده کمتر در نتیجه سوزش مجاری گوارشی در اثر تهوع و استفراغ کمتر شود. کته ماست را مانند پوره نرم کنیم و به بیمار بدهیم تا معده برای هضم انرژی مصرف نکند و به بیمار فشار وارد نشود. نوشیدنیهای شیرین ترجیحاً تا یک هفته ممنوع. میتوان از پودر اُ. آر. اس استفاده کرد. همچنین ترکیب مقدار بسیار کمی عسل، نمک و چند قطره عرق نعناع کمک میکند، آب از دست رفته جبران شود. فضای معده معطر شود و میزان احساس تهوع کاذب تا حدود زیادی پایین بیاید. خوردن سوپ، آش و غذاهای رقیق را فراموش کنید. به طور کلی خوردن غذاهای سنگین بسیار ضرر دارد و علائم فرد را تشدید و مدت درمان را طولانیتر میکند. زمانی که حالت تهوع بیمار کم شد، نوشیدنی آب سیب، یک قاشق چایخوری کوچک عسل، عرق نعناع و یکی، دو قطره آبلیمو میتواند نوشیدنی مطبوعی برای برگرداندن قوای از دست رفته فرد بیمار باشد. اگر با وجود داروهای تجویز شده توسط پزشک، بیمار همچنان علائمی مانند تهوع و اسهال داشت، حتماً به پزشک اطلاع دهید.
میتوانید از شیوههای درمانی قدیمی و موثری که سالیان سال، نسل به نسل انجام داده ایم هم استفاده کنیم. یکی از ثابت شدهترین شیوهها برای درمان حالت تهوعهای ادامه دار و طولانی، تهیه عصاره نعناع است. به این شیوه که یک مشت نعناع خشک را با ترکیب چهار تا پنج لیوان آب جوش بجوشانید تا حدی که تبخیر شود و از آن مقدار یک لیوان آب باقی بماند. عصاره به دست آمده نه تنها تلخ نیست که میتواند عوارض بیماری مانند سرگیجه، سردرد و ادامه دار شدن تهوع را درمان کند. یکی دیگر از دستورهای طب سنتی هم که معمولاً موثر واقع میشود تهیه دمنوش بارهنگ است. نصف لیوان عرق نعناع، نیم لیوان آب سرد و یک قاشق چایخوری بارهنگ را به مدت پنج دقیقه بجوشانید تا رنگ آن قهوهای شود بعد از این مرحله، بیمار گَرم گرم و جرعه جرعه بنوشد. نکته مهم در فرآیند درمان بیماری این است که به هیچ وجه به او تحمیل نکنید، غذا یا مایعات بخورد و بنوشد. این موضوع حالت تهوع بیمار را تشدید میکند. بگذارید آهسته آهسته و سرِ اشتها انجام دهد.
حال روحی بیمار را هم خوب کنیمیکی دیگر از نکات بهداشتی در مراقبت و درمان فرد بیمار، نظافت مداوم سرویس بهداشتی و روشویی است. دستگیرهها و پریز برق آن را هم مدام ضدعفونی کنید تا دیگر اعضای خانواده درگیر نشوند. تا زمانی که بیمار حالش خوب شود، دست کم به مدت یک هفته اعضای خانواده زمانی که در فضای عمومی خانواده و در کنار هم هستند، ماسک استفاده کنند. اگر فضای استراحت و درمان بیمار جدا شده، فقط کسی که مراقب اوست ماسک بزند و خود او هم برای احتیاط، کمتر نزدیک دیگران باشد. شستشوی دستها با مایع دستشویی و کمی نمک کمک میکند، شیارهای دست از ویروسهای احتمالی پاک شود. بقیه اعضای خانواده میتوانند از ترکیبهایی مانند دمنوش به لیمو، نعناع فلفلی، پونه، آش سبزیجات، شربت آبلیموعسل و موادغذایی مقوی استفاده و سیستم ایمنی بدن خود را تقویت کنند. لباس فرد بیمار را زودتر از مواقع دیگر عوض کنید. یک دوش کوتاه با آب ولرم کمک میکند، حال روحی بهتری داشته باشد. از طرفی هربار که سرویس بهداشتی یا حمام رفت، حتماً پنجره اتاق را باز کنیم تا هوای تازه بیاید. سطوح اطراف محل استراحت بیمار را ضدعفونی کنیم تا احتمال ابتلای دیگران پایین بیاید و به بهبود سریعتر خود او کمک کند.
لوازمی که این روزها پرکاربردنداین روزها که انواع بیماریهای همه گیر در جهان رو به گسترش است برای آرامش خاطر اعضای خانواده و تشخیصهای اورژانسی میتوان دستگاه تب سنج، تست قند، فشارخون و اکسیژن سنج تهیه کرد تا در صورت نیاز استفاده کرد. وجود این دستگاهها کمک کننده و آرامش بخش است. گاهی بیماران به دلیل فشار وارد شده به قفسه سینه، فکر میکنند افت اکسیژن دارند یا وقتی بدنشان کمی گرم شده مضطرب میشوند که تب دارند. این دستگاهها با نشان دادن حد سلامت بیمار، استرس کاذب را کم میکنند. اگر مشکلی هم پیش آمده باشد، این امکانات کمک میکند برای انجام سریع اقدامات کنترل کننده علائم بیماری. این اقدامات درباره ارائه خدمات لازم و اورژانسی به سالمندان و کودکان بسیار مهم و موثر است و میتواند از وخامت حال بیمار جلوگیری کند.