مسجد و مسجدی ها؛ خط مقدم فعالیت های مهم کشور در ادوار مختلف

مسجد، خانه خدا و مجلس پیامبران بزرگ و خانه همه پارسایان و جایگاه عبادت و پرستش خالصانه خداوند است.

«وَ أَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا؛ و این که مساجد از آن خداست، پس هیچ کس را با خدا نخوانید»

مسجد، زیارتگاه خاص خداوند است چنان که رسول خدا (ص) فرمودند: «محبوب‌ترین مکان­ها نزد خداوند مساجد است.»

علت نامگذاری روز جهانی مساجد

در ۲۱ آگوست سال ۱۹۶۹ میلادی، برابر با سال ۱۳۴۸ هجری شمسی، شخصی که از ساکنان رژیم صهیونیست بود به آستان مسجد الاقصی تجاوز کرد و این مسجد را به آتش کشید و طبق آمار‌های موجود، به دنبال آن، حدود ۱۵۰۰ متر مربع در آتش سوخت و بخش‌های تاریخی مسجد الاقصی دچار آسیب دیدگی جدی شد و بر اساس پیشنهادی که جمهوری اسلامی ایران به اجلاس وزیران امور خارجه کشور‌های اسلامی ارائه کرد، سالروز آتش زدن مسجد الاقصی به عنوان روز جهانی مساجد مورد تصویب قرار گرفت و هر ساله در چنین روزی، آیین‌های ویژه‌ای در سراسر کشور و حتی در برخی از مناطق خارج از کشور نیز برگزار می‌شود.

مرتضی طاهریان، معاون ساماندهی و شبکه سازی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور، در رابطه با اهمیت نقش مساجد و فعالیت‌های این کانون‌ها گفت: در اهمیت مسجد هیچ تردیدی وجود ندارد و برای این منظور، دلایل مختلف قرآنی، روایی، تاریخ مسجد از صدر اسلام و... وجود دارد که شاهد آن‌ها هستیم؛ به طوری که پس از ورود پیامبر اکرم (ص) به مدینه، اولین اقدامی که ایشان انجام می‌دهند، تأسیس مسجد قباست که این موضوع، اهمیت زیاد وجود مسجد را نشان می‌دهد و به همین دلیل، خانه خدا از آن زمان تاکنون، مبدأ و مقصد بسیاری از فعالیت‌های مهم و موردنیاز جامعه اسلامی بوده است.

به گفته طاهریان، در سال‌های متمادی، کُرسی‌های علمی و مباحث آموزشی، کُرسی‌های قضاوت و... با محوریت مساجد بوده و در جنگ‌ها نیز، مساجد محوریت داشته و حتی در رسیدگی به امور مستمندان، نقش ویژه‌ای داشته اند.

او می‌گوید: مساجد، همچنان به صورت رسمی و غیر رسمی، بسیاری از این کارکرد‌ها را بر عهده دارند و با وجود شکل گیری برخی از نهاد‌ها و سازمان‌ها به دلیل گسترش شهر‌ها و مقتضیات زمان، اما همچنان مساجد، برخی از این کارکرد‌ها را به دنبال دارند. به طور مثال؛ موضوع قضاوت به دلیل تشکیل نهاد‌های حقوقی و قضایی، به طور رسمی در مسجد انجام نمی‌شود. اما شاهد این مسئله هستیم که مسجد و مسجدی‌ها تلاش می‌کنند اگر حقی از فردی در محله ضایع شده باشد پا در میانی کنند و با مذاکره و صحبت و راهنمایی‌های لازم، بتوانند حق را به حقدار برسانند.

معاون ساماندهی و شبکه سازی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور گفت: موضوع کارکرد سیاسی، همیشه یکی از مسائل مهم مساجد در کشور بوده است که به معنای سیاسی بازی و... نیست بلکه پیروی از حق، مقاومت در برابر زورگویی، جریان استکبار، شناخت مقتضیات زمان و... است تا با بصیرت بتوانیم در مقابل جریان‌های انحرافی ایستادگی کنیم. در حقیقت، کارکرد سیاسی مسجد، بصیرتی است و تلاش کرده است که فتنه‌ها را به خوبی شناسایی و مراقبت کند تا آحاد مردم گرفتار فتنه‌های مختلف نشوند چراکه در دهه‌های گذشته نیز، مسجدی‌ها گوش به فرمان امام خمینی (ره) بوده اند همان گونه که در حال حاضر نیز، این اتفاق افتاده و همیشه این موضوع برای مسجدی‌ها تکلیف بوده است و بر اساس آن حرکت می‌کرده اند؛ چه این تکلیف در حوزه داخلی و چه در زمینه بین‌الملل و... بوده باشد و در حقیقت، مسجدی‌ها همیشه در خط مقدم خدمت رسانی در حادثه و وقایع مختلفی بوده اند و حتی در دوران کرونا نیز، در کمک‌های مومنانه، آن‌ها خدمت رسانی می‌کردند.

به گفته او، مسجدی‌ها حتی در پیروزی انقلاب اسلامی نقش مهمی را ایفا کردند و همین نگاه آن‌ها در صیانت و حفظ انقلاب اسلامی وجود داشته است تا جایی که امام خمینی (ره) فرمودند: مسجد، سنگر است. زیرا در حقیقت، مساجد، پشتیبان جنگ بوده اند و بر اساس آمارها، بیش از ۹۰درصد از شهدا، افرادی بودند که از طریق مساجد به جنگ تحمیلی اعزام شدند. بنابراین، مسجد در عرصه‌های مختلف حضور فعالی داشته است و مسجدی‌ها در دوران متفاوت برای خود مأموریت تعریف می‌کنند و هنر بچه‌های مسجدی این است که بر اساس ظرفیت محلی و بدون اتکا به حمایت‌های دولتی و... و با استفاده از کمک‌های مردمی، اقدام‌های قابل توجهی را انجام می‌دهند.

معاون ساماندهی و شبکه سازی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور می‌گوید: درمورد جذب جوانان به مساجد معتقدم که دوستان مسجدی به میزان بضاعتی که داشته اند عملکرد خوبی هم داشته اند تا جایی که جوانان زیادی در فعالیت‌های مختلف فرهنگی، دینی، هنری و... مساجد حضور دارند و در این میان، طبیعی است که هر چه نهاد‌های متولی و حمایتی، بیشتر در کنار بچه‌های مسجدی قرار می‌گرفتند آن‌ها هم فرصت بهتر و بیشتری داشتند تا بتوانند در جذب جوانان اثرگذار باشند و به نظرم، بچه‌های مسجدی در این زمینه بسیار موفق بوده اند و این را می‌توان از اقدامات جهادی محله‌ها و مناطق مختلف کشور مشاهده کرد چراکه میدان دار بچه‌های مسجدی هستند.

به گفته طاهریان، گاهی فعالیت‌های انجام شده در مساجد با ظرفیت موجود در مساجد برای جذب قشر نسل جوان مقایسه می‌شود که در این صورت، به نظر می‌رسد هنوز ظرفیت‌های بسیاری وجود دارد که یا فعال نشده و یا آن طور که باید و شاید شناسایی نشده اند و از آن‌ها بهره گرفته نشده است که خوشبختانه، انسجام خوبی در نهاد‌های موثر در مسجد وجود دارد و مسئولان مربوطه به گفتمان مشترکی رسیده اند و هر کدام به سهم خود تلاش می‌کنند به مسجد و مسجدی‌ها کمک کنند و ظرفیت‌های خود را در اختیار عزیزان بگذارند تا امکان بیشتری برای این منظور فراهم شود. البته در این میان تأکید می‌کنم که بچه‌های مسجدی به اندازه بضاعتی که داشته اند خوب عمل کرده اند و در حال حاضر نیز، در ایام شهادت اباعبدالله الحسین (ع) و در آستانه اربعین، جوان‌های مسجدی در این کنگره عظیم حضور فعال و پُررنگی دارند.

طاهریان می‌گوید: قطعاً کمبود مسجد وجود دارد چراکه مومنان باید به سهولت به مسجد دسترسی پیدا کنند. این در حالی است که در برخی از مناطق، افراد باید کیلومتر‌ها بروند تا به مسجدی دسترسی پیدا کنند و در این میان، همان طور که برخی از کارشناس‌ها معتقد هستند به ازای هر ۲۵۰ تا ۳۰۰ نفر باید یک مسجد وجود داشته باشد و بر اساس آمار‌های موجود، حداقل ۸۰ هزار مسجد داریم که حتی بیش از این تعداد هم ذکر شده است که شامل اماکن مذهبی، بقاع متبرکه و... می‌شود که ما برای برخی از برنامه‌ها و توسعه کانون ها، مبنا را بر ۸۳ هزار مسجد قرار می‌دهیم.

او می‌گوید: در حال حاضر، مجموعه ستاد کانون‌های مساجد در بیش از ۲۶ هزار مسجد دارای کانون است و مأموریت اصلی این ستاد، ارائه خدمات و فعالیت‌های فرهنگی هنری با کمک بچه‌های مسجد است و به نوعی، به دنبال این هستیم که فعالیت‌های بچه‌های مسجدی در حوزه فرهنگ و هنر را شناسایی کرده و در راستای حمایت و ارتقاء کمّی و کیفی این فعالیت‌ها تلاش کنیم که بر اساس آمار‌های موجود، در حال حاضر، با تعداد قابل توجهی از فعالیت‌های فرهنگی هنری در سطح کانون‌های مساجد روبرو هستیم.

معاون ساماندهی و شبکه سازی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد تأکید کرد: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کانون‌های مساجد این است که پراکندگی بسیار خوبی دارد و از نقاط صفر مرزی تا مراکز استان‌ها و کلان شهر‌ها دارای کانون هستیم و نکته حائز اهمیت این است که بخشی از تمرکز فعالیت‌های ما به صورت خاص روی روستاهاست تا جایی که بیش از ۵۰ درصد از کانون‌های ما در مناطق روستایی مستقر هستند و این نقطه قوت است چراکه در این مناطق، مراکز فرهنگی کمتری وجود دارد و عملاً مسجد قطب فرهنگی روستا محسوب می‌شود و بیش از ۴ هزار گروه سرود در سطوح مختلف و بیش از ۳ هزار گروه نمایش و بیش از ۲ هزار گروه فیلمسازی ثبت شده است که این بخش، شامل افراد آماتور هم می‌شود.