عقب ماندگی سی ساله از دنیا در بانکداری

بانکداری روز دنیا با بانکداری که در کشورمان شاهد آن هستیم تفاوت‌های فاحشی دارد. سیستم بانکداری ما به هر دلیل موجه و یا غیرموجهی جزو ربوی‌ترین و شاید ناکارآمدترین سیستم‌های بانکی است که می‌تواند ریشه یک اقتصاد سالم را به خشکاند.

این سیستم یک فساد ریشه دوانده در اقتصاد ایران عزیز ما است که با در آمیخته شدن آن در مسائلی، چون سیاست و معیشت مردم، راه‌های اصلاح را برای کسانی که به دنبال نابودی فساد و ربا هستند به بن بست ختم می‌کند.

حال تعدادی برای اصلاح امور از سر دلسوزی برای این سیستم برنامه و طرحی را به مجلس شورای اسلامی برده‌اند که در آن مسائلی با فاصله از علم بانکداری روز دنیا به چشم می‌خورد. در این طرح، بانک مرکزی کشور اختیارات فراوانی خواهد داشت و در باب این اختیارات ملزم به پاسخگوی نیست. موضوع دیگری که انتقاد اصحاب اقتصاد کشور را بر انگیخته تشکیل شورای فقهی در بانک‌ها است که لزومی برای وجود چنین شورایی در بانک‌ها نه تنها الزام ندارد، بلکه نبودش نیز خالی از لطف نیست.

در همین رابطه «مهدی پازوکی» کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار پول نیز با بیان مشکلات عدیده بانکداری کشور ما، اظهار داشت: سیستم بانکی و پولی ما یکی از ربوی‌ترین سیستم‌های بانکی و پولی دنیا است. علاوه بر این؛ سیستم بانکی ما بیش از سی سال از سیستم بانکداری مدرن دنیا عقب ماندگی دارد. بانک و بانکداری یک علم است و ما صاحب آن علم نیستیم.

وی با انتقاد از طرح بانک مرکزی گفت: متاسفانه قانونی که در مجلس شورای اسلامی در حال تصویب است قطعا وضع را بدتر خواهد کرد. عزیزان آمده‌اند و برای بانک‌ها یک شورای فقهی تشکیل داده‌اند؛ که به طور مثال در هر بانکی یک شخص ناظر شرعی باشد، این موضوع شاید صرفا برای عده معدودی مناسب باشد.

وی همچنین افزود: در تمام دنیا بانک مرکزی مسئول حفظ ارزش پول ملی است و اکنون قانونی که در مجلس مطرح است که در واقع استقلال بانک مرکزی را خدشه دار می‌کند. در تمام کشور‌ها رئیس بانک مرکزی را دولت انتخاب می‌کند، آن شخص باید از دانش و تجربه لازم برخوردار باشد. اما متاسفانه با سیاسی شدن تمام امور در کشور ما تبعات منفی آن در اقتصاد و بانک‌ها دیده می‌شود.

پازوکی تاکید کرد: مرحوم مطهری می‌فرمایند؛ بانکداری یکی از مسائل مستحدثه (جدید) است و ما باید با قوانین و علم روز این مسئله روبرو شویم. در ژاپن کنونی نرخ بهره تقریبا نزدیک به صفر است. چرا؟ به دلیل این که اقتصاد در آن کشور یک اقصاد آزاد است و سیستم و مکانیزم بانکداری در ژاپن یک سیستم بانکداری علمی است. سیستم بانکی در اکثر کشور‌های توسعه یافته به همین شکل است.

وی با اشاره به وجود برخی افراد در سیستم بانکی کشور خاطرنشان کرد: احساس می‌کنم اشخاصی که برخورد‌های پوپولیستی با سیستم بانکی دارند هر چه از این سیستم به دور باشند به نفع سیستم بانک داری است. برای اداره سیستم بانکی کشور به علم و دانش بانکداری روز دنیا نیازمندیم. اگر علم بر نظام تصمیم‌گیری بانکی ما حاکم باشد و همه تصمیم‌ها بر اساس اصول علمی صورت بپذیرد، می‌تواند پیشرفت بسزایی در نظام جامع بانکی کشور داشته باشد.

پازوکی با بیان دلایل عبور کشور‌های دارای نظام بانکداری نوین تصریح کرد: دلیل موفقیت آمریکا در بحران ۲۰۰۷ سیاست‌های علمی و بخردانه فدرال رزرو (بانک مرکزی ایالات متحده) بود که نقش بسزایی در ثبات‌سازی اقتصادی داشته و دارد. حتی در بحران کرونا فدرال رزرو توانست اقتصاد آمریکا را از سقوط حتمی نجات دهد.