بنگاه داری بانک‌ها به نفع شارلاتانیسم اقتصادی

مدتی است بانکداری که در ایران جای خود را به بنگاه داری داده است و یا شاید تعبیر صحیح‌تر آن این باشد که بانکداری دیگر سودی ندارد و بانک‌ها به بنگاه‌داری روی آورده‌اند.

بنگاه داری نیز انواع مختلفی دارد و به اشکال مختلف بانک‌ها را در کوتاه مدت به سرمایه‌های کلان می‌رساند و البته با تصاحب املاک صاحبان سرمایه آن‌ها را به ورطه سقوط می‌کشاند.

یکی از انواع بنگاه داری که از دید عموم به دور مانده است و می‌توانیم از آن به عنوان «بنگاه داری از نوع مبادلات تجاری غیرمالکانه» یاد کنیم؛ بدین معنی که ممکن است بنگاهی طبق تعاریف استاندارد‌های حسابداری، تحت کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه بانک قرار نداشته باشد، اما بیش از ۹۵ درصد تمام فعالیت‌های عملیاتی و غیر عملیاتی «چند صد» یا بعضاً «چند هزار» میلیارد تومانی آن، فقط مرتبط با بانک خاصی باشد و یا مدیران تأثیرگذار بانک، گرداننده آن بنگاه باشند.

به تازگی، اما اخباری مبنی بر آغاز فروش و واگذاری بنگا‌هایی که در تملک بانک‌ها است؛ شنیده می‌شود. این که چنین اخباری چقدر صحت دارد و یا چگونه انجام می‌پذیرد خود محل بحث است، اما در صورت صحت اقدام مناسبی است که ابتدا به اقتصاد مجال تنفس و به مردم مجال سرمایه‌گذاری می‌دهد.

در همین رابطه «مهدی پازوکی» کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار پول نیوز با تمجید از این اقدام اظهار داشت: بانک‌ها باید از بنگاه داری دوری کرده و بنگاه‌های خود را به فروش برسانند. نمایندگان مجلس باید قانونی را تصویب کنند که بنگاه داری بانک‌ها ممنوع باشد و اگر بانکی فعالیت بنگاه داری کند در حکم اموال عمومی باید قلمداد شده و به نفع عموم مصادره شود.

وی افزود: سیستم بانکی ما به هیچ وجه نباید بنگاه داری کند. چرا که بنگاه داری سیستم بانکی، یعنی فساد، رانت و عدم شفافیت به نفع عده‌ای خاص که به ضرر اقتصاد کشور است.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: اگر شخص به بانک بدهی دارد و لازم است که اموال مصادره شود، باید این اموال همان روز به وسیله «مناقصه» به فروش برسد نه این که بانک با تاسیس شرکت و مصادره به مطلوب سعی در بنگاه داری داشته باشد. این نوع بانکداری برای عده‌ای به اصطلاح «شارلاتان» خوب است که به این وسیله میلیاردر می‌شوند.

پازوکی با انتقاد از نوع مدیریت‌ها و ورود روابط به جای تخصص خاطرنشان کرد: در یک شرکت وابسته به یکی از بانک‌های بزرگ، مدیری را سمت داده‌اند که این کاره نیست، شخصی که فارق التحصیل رشته حقوق از یک دانشگاه در شهرستان درجه سوم یکی از استان‌های محروم کشور است. چون ارتباط و به اصطلاح «پارتی» دارد، مدیر شده است. بانک مدیریت یک هلدینگ بزرگ و تخصصی خود را به این شخص داده است که حتی نمی‌تواند خانه خود را اداره کند. قطعا اقتصاد و بانک‌داری ما از این موضوعات ضربه سختی خواهد خورد.