مواد غذایی ناسالم اثرات مخربی برای جوامع و دولت‌ها دارد

بنا به تعریف امنیت غذایی دسترسی به غذای سالم و کافی در همه ایام عمر و برای یک زندگی شاداب است و دولت‌ها موظف به تامین امنیت غذایی هستند، در این تعریف به غذای سالم اشاره شده است و این ایمنی خود موضوع مهمی است که متاسفانه اغلب اوقات توسط متولیان با امنیت غذا یکسان فرض می‌شود.

در حقیقت ایمنی غذا یعنی غذای مصرفی مردم باید از کیفیتی بهداشتی برخوردار باشد و عاری از هرگونه آلودگی شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیک باشد.

ایمنی غذا عبارت است از عاری بودن غذا از هرگونه آلودگی از مرحله تولید ماده خام تا مصرف. مواد غذایی ناسالم اثرات مخربی برای جوامع و دولت‌ها به همراه دارد که عبارتند از:
• افزایش هزینه‌های درمانی به علت ابتلاء به انواع بیماری‌ها و مسمومیت‌های ناشی از غذای آلوده
• ایجاد بیماری و مرگ و میر
• تأثیر بر اقتصاد و تجارت (بحران اقتصادی که در اثر شیوع بیماری جنون گاوی در اروپا ایجاد شد و یا مشکلات ایجاد شده در روند صادرات پسته در کشور در اثر باقیمانده سم آفلاتوکسین و یا بحران گوشت‌های آلوده)
• پیامد‌های سیاسی و اجتماعی به دلیل به مخاطره افتادن سلامت جامعه

آمار‌های موجود نشان می‌دهد در حدود یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون کودک در کشور‌های در حال توسعه (به جز کشور چین) درسال ۱۹۹۸ در اثر ابتلاء به بیماری‌های اسهالی به دلیل آلودگی آب و مواد غذایی به عوامل میکروبی مردند و در کشور‌های توسعه یافته هر ساله، از هر سه نفر، یک نفر مبتلا به بیماری‌های ناشی از آلودگی مواد غذایی می‌شوند. تخمین زده می‌شود که در امریکا هر سال ۷۶ میلیون ابتلا به بیماری‌های ناشی از غذا اتفاق می‌افتد که منجر به ۳۲۵ هزار مورد بستری در بیمارستان و ۵۰۰۰ مورد مرگ می‌شود.

ایمنی و کنترل کیفیت مواد غذایی در واقع باید از مزرعه شروع شود و به دنبال آن، در مراحل برداشت، فرآوری، توزیع و انبارداری و نهایتا تهیه و مصرف غذا در سطح فرد و خانوار ادامه یابد. بکارگیری روش‌ها و تکنیک‌های مناسب و درست که متضمن تولید و عرضه غذای سالم و مغذی باشد در تمام این مراحل ضروری است. از سوی دیگر نتایج اقتصادی و اجتماعی آلودگی‌های غذایی در کشور‌هایی که محدودیت منابـع دارنـد می‌تواند بسیار وخیم باشد. متاسفانه در کشور‌های در حال توسعه سیستم آماری برای ثبت بیماری‌ها و مسمومیت‌های ناشی از غذا وجود ندارد تا بتوان با استناد به آن‌ها مسوولین و متولیان سلامت جامعه را متوجه بحران کرد.

بیماری‌ها و مسمومیت‌های ناشی از غذا باعث کاهش کارآیی و درآمد و افزایش هزینه‌های درمانی و پزشکی می‌گردد. حتی درکشور‌های پیشرفته‌تر این مسأله وجود دارد. به عنوان نمونه، هزینه درمان سالمونلوز در آمریکا در سال ۱۹۸۷ در حدود ۱۰۰۰ میلیون دلار برآورد شده است. آلودگی مواد غذایی اثراتی منفی در صادرات نیز دارد به سخن دیگر، اعتبار یک کشور ممکن است در اثر ضعیف بودن سیستم کنترل مواد غذایی به خطر بیفتد که این امر باعث کاهش حجم داد وستد کشور می‌شود و نیز بر صنعت توریسم آن اثرگذار است.

در مطالعاتی که در آمریکا انجام شده است، هزینه سالانه ناشی از ۳/۳ تا ۱۲ میلیون مورد از بیماری‌های ناشی از غذا ۶/۵ تا ۳۵ میلیارد دلار برآورد شده است. هزینه درمان و ضرر ناشی از کاهش کارایی و طول عمر در اثر آلودگی غذا در انگلستان ۳۰۰ تا ۷۰۰ میلیون پوند در سال ۱۹۹۶ محاسبه شده است. در استرالیا ضرر ناشی از مسمومیت غذایی سالیانه ۳۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار استرالیا برآورد شده است. در کشور ما متأسفانه هزینه ناشی از بیماری‌های ناشی از غذا به دلیل نبود سیستم پایش این بیماری‌ها محاسبه نشده است.

سید جواد ساداتی‌نژاد در حاشیه سفر معاون اول رئیس جمهور و هیأت همراه به روسیه برای شرکت در مجمع اقتصادی خزر، تاکید کرد: در سفر معاون اول رئیس جمهور به روسیه پیشنهاد ایران برای برگزاری نشست مشترک امنیت غذایی بین کشور‌های حاشیه دریای خزر مطرح می‌شود و جمهوری اسلامی آمادگی دارد نقشه راه همکاری‌های این کشور‌ها در این زمینه را تهیه کند.

وزیر جهاد کشاورزی با تأکید بر اینکه کشور‌های حاشیه دریای خزر لنگر امنیت غذایی جهان هستند، گفت: افزایش ۸۰ درصدی حجم تجارت کشاورزی با روسیه نشانگر عزم جدی دو کشور در توسعه روابط کشاورزی و همچنین در راستای توسعه سیاست همسایگی دولت سیزدهم است. طبق برنامه‌ریزی‌ها ظرف یک سال آینده و در گام اول، حجم تجارت کشاورزی بین دو کشور تا ۶ میلیارد دلار افزایش می‌یابد.

وی گفت: به دنبال این هستیم تا با رایزنی‌های پیش روی در این مجمع مقدمات لازم برای برگزاری اولین نشست همکاری‌های کشاورزی بین ایران و روسیه و سایر کشور‌های حاشیه خزر را فراهم کنیم. در همین راستا برای اولین بار و با تلاش‌های وزارت جهاد کشاورزی سامانه قرنطینه دو کشور ایران و روسیه به هم وصل می‌شود و در عین حال برنامه داریم تا با گسترش همکاری‌های دانشگاهی و علمی به تسهیل روابط دو کشور کمک شایان توجهی شود.

ساداتی‌نژاد با اشاره به توافقات و تفاهمات با سایر کشور‌های حاشیه دریای خزر در زمینه‌های صادرات و واردات غلات و مرکبات، ادامه داد: نگاه کلی وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم ایجاد امنیت غذایی پایدار برای مردم است که یکی از ابعاد آن توجه به تولید داخل است و در زمینه گندم دولت سیزدهم نشان داد که کاملا به سمت امنیت پایدار غذایی حرکت می‌کند تا جایی که تمام شاخص‌های تولیدات کشاورزی از ابتدای دولت تا کنون مثبت بوده است.

وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه با نگاه به تولید داخل در مسیر امنیت پایدار غذایی در حال حرکت هستیم، افزود: در اقلامی که در داخل تولید نمی‌شود نیز توانستیم نیاز‌های کشور را با واردات به موقع تأمین کنیم.

وی با تاکید براینکه هم اکنون میزان ذخایر راهبردی و کالا‌های اساسی در دولت سیزدهم در تاریخ کشور بی سابقه است، تصریح کرد: پس از جنگ اوکراین کشور‌های اروپایی دچار مشکلات بسیاری در تامین کالا‌های اساسی خود شدند و این درحالیست که جمهوری اسلامی ایران با وجود اجرای طرح اصلاح یارانه‌ها هیچ مشکلی در فراوانی کالا در کشور نداشت.

ساداتی‌نژاد با اشاره به اینکه پس از ۱۶ سال قرارگاه دیپلماسی غذایی در وزارت جهاد کشاورزی ایجاد شد، گفت: در دولت سیزدهم توانستیم بازار سیب برای پاکستان را باز کنیم که در امنیت باغداران ایرانی در ۲۲ استان کشور بسیار حایز اهمیت است و همچنین بعد از ۶ سال صادرات مرغ به عراق انجام شده است و توانستیم به بازار کشور چین در بخش‌های لبنیات و مرکبات نیز ورود کنیم. در همین مسیر تعاملات با کشور‌های حاشیه خزر نیز بازار‌های جدیدی را برای کشاورزان ایرانی ایجاد می‌کند.

گفتنی است دومین مجمع اقتصادی دریای خزر با حضور معاون اول رئیس جمهور ایران و نخست وزیران چهار کشور ساحلی دیگر در شهر مسکو در حال برگزاری است.