شمارش معکوس پایان منابع آبی

امروز سه شنبه ۱۰ آبان در اولین اجلاس تجارت محصولات کشاورزی و غذایی ایران، غلامحسین شافعی به نقد وضعیت منابع آبی کشور پرداخت و گفت: شاید مهم‌ترین چالشی که ما در آینده خواهیم داشت و کمتر در مورد آن صحبت می‌شود، چالش آب در کشور است و چالشی بزرگتر از آن در کشور نیست. اما مطابق معمول ما همه در خواب غنودیم و سحر قافله رفت. معمولا ما منتظر می‌مانیم تا چالش‌ها به وضعیت نامطلوب برسد و بعد به فکر می‌افتیم؛ اما باید مسئله آب را در هر اجلاس و سخنرانی تذکر داد.

او با اشاره به اینکه طبق آمارها، مسیر حرکت ما در ارتباط با مسئله آب، مسیر توسعه نیست؛ افزود: در دهه ۵۰ مجموعا ۴۷ هزار چاه در کشور داشتیم؛ ولی در سال ۱۳۹۸، حدود ۸۵۰ هزار حلقه چاه در کشور برآورد شد. وضعیت تالاب‌ها بسیار نامناسب است و به وضعیت محیط زیست همه اشراف دارند. اگر «طرح فدک» که مجلس شورای اسلامی به دنبال آن بود و اتاق ایران مخالف آن بود، در مجلس شورای اسلامی، تصویب می‌شد، وضعیت بدتری رقم می‌خورد.

شافعی با نقد روند مصرف منابع آبی تاکید کرد: اگر به همین صورت جلو برویم و اقدام جدیدی نکنیم، ۲۰ سال آینده تصور وجود موجود زنده در بخشی از نقاط ایران تصور اشتباهی است. ایران ۱۰ سال فرصت دارد تا از چالش آب جلوگیری کند و البته می‌تواند جلوی این بحران را بگیرد. اگر در این مدت اقدام جدی‌ای انجام نشود، تصور موجود زنده در بخش‌هایی از ایران تصور غلطی است. وقتی از امنیت غذایی و کشاورزی صحبت می‌کنیم موضوعی مهم‌تر از آب برای کشور وجود ندارد.

او در بخش دیگر به چالش جدیدی در حوزه تغییر الگوی کشت پرداخت و گفت: اکنون کشت زعفران از مناطق گرمسیری به سمت اردبیل روانه شده است. تولید هندوانه در مناطق شرقی کشور رقم می‌خورد و در نهایت صادرکننده هندوانه و خربزه، جایزه صادراتی می‌گیرند. اگر روال اینگونه ادامه یابد ما سریع از ۲۰ سال منابع آبی را از دست می‌دهیم.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در بخش دیگر گفت: به یاد دارم در سال ۱۳۸۲ اجلاسی با حضور بخش کشاورزی هلند در کشور برگزار شد که در آنجا هلندی‌ها بخش کشاورزی و غذای ایران را به شیر خفته تشبیه کردند و گفتند وای به حال روزی که این شیر بیدار شود. اما از آن زمان تاکنون این شیر بیدار نشده است و معلوم نیست؛ آیا این شیر بیدار می‌شود یا هیچ وقت بیدار نخواهد شد.

صنایع ناکام
رئیس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه در بخش صنایع وابسته به کشاورزی و صنایع تبدیلی، برخی به اشتباه «تکثرگرایی» را در کشور نمونه توسعه می‌دانند؛ تاکید کرد: این نگاه اشتباه است. مثلا در بخش کشاورزی، ۶ میلیون تن، گوجه‌فرنگی تولید می‌شود. ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تن از این محصول تازه‌خوری می‌شود و ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن برای صنایع تبدیلی استفاده می‌شود. حال از این میزان محصول ۷۰۰ هزار تن رب گوجه‌فرنگی بدست می‌آید. درحالی که تعداد واحد‌های تأسیس‌شده برای تولید رب گوجه فرنگی ظرفیتی حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن در کشور را دارد. سرنوشت صنایع تبدیلی به اینجا رسیده است. صنایع تبدیلی کنستانتره میوه وضعیت بدتری دارد.

او افزود: مسئله بعدی در حوزه کشاورزی اصلاح الگوی مصرف است که یک سال هم شعار سال حول همین موضوع بود. این در بخش وضعیت فاجعه است. جای الگوی مصرف سالم در زندگی ما بسیار خالی است. مثلاً کشور‌های آسیای جنوب غربی از رفتار ما در الگوی مصرف تعجب می‌کنند. ما به الگوی مصرف در هیچ حوزه‌ای توجه نکرده‌ایم.

شافعی معتقد است: باید این نشست‌ها ادامه یابد تا زنگ خطر به صدا درآمده در حوزه کشاورزی به گوش مسئولان برسد.