مصرف مکمل کراتین در میان ورزشکاران صنعت تناسب اندام به یک عنصر اصلی تبدیل شده است، به این امید که قدرت و استقامت خود را در تمرینات با شدت بالا افزایش دهند.
در پاسخ به سوال «کراتین چیست؟» باید توضیح داد که کراتین یکی از اجزای مکملهای عضلهساز است که از 3 اسیدآمینهی ال-آرژنین، گلیسین و ال-متیونین به وجود آمده است. حدود 95 درصد از کراتین در عضلات اسکلتی و 5 درصد آن در مغز ذخیره میشود. از این مقداری چیزی حدود 2 درصد آن توسط کبد و کلیه برای مصرف روزانه مورد استفاده قرار میگیرد و با وراد شدن به جریان خون به واسطهی اعضای بدن مورد مصرف قرار میگیرند. برای تامین بیشتر این نیاز میتوان از مکملهای این اسیدآمینه مصرف کرد که در بازار به اشکال مختلف وجود دارد. از محبوبترینهای کراتین موجود در بازار مونوهیدرات و کراتین نیترات است. اگر از فواید مصرف کراتین بدانید محال است بیتفاوت از کنار این مادهی غذایی ارزشمند عبور کنید.
نشان داده شده است که مصرف منظم کراتین باعث افزایش سیگنالدهی سلولی، کمک به ساخت عضله و کاهش تجزیه پروتئین میشود. انواع مختلفی از مکملهای کراتین وجود دارند که رایجترین و گستردهترین آنها پودر کراتین مونوهیدرات است. اگرچه مصرف این ماده بیخطر در نظر گرفته میشود، اما ممکن است از خود بپرسید که آیا تاریخ کراتین منقضی میشود و پس از تاریخ انقضا قابل استفاده است یا خیر. در این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم پس با ما همراه باشید.
طریقه عملکرد کراتین در بدن به صورت افزایش ذخایر فسفوکراتین ماهیچههای بدن است که در تولید آدنوزینتری فسفات یا همان ATP نقش دارد. در واقع کراتین با افزایش توانایی فرد در تولید انرژی ATP عمل میکند، وقتی منبع اصلی انرژی بدن ورزشکاران با تمرین بیشتر به اتمام میرسد، ذخایر فسفو کراتین موجود در ماهیچهها در تولید میزان ATP بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند.
از جمله مزایای مصرف کراتین میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
از انواع مکمل کراتین موجود در بازار میتوان موارد زیر را نام برد:
بهترین و رایجترین کراتینی که عموما بین افراد مورد استفاده قرار میگیرد، کراتین مونوهیدرات است.
اگرچه اکثر مکملهای کراتین تاریخ انقضا را بین ۲ تا ۳ سال پس از تولید محصول ذکر میکنند، اما مطالعات نشان میدهد که این محصولات حتی میتوانند بسیار بیشتر از مدت زمان تعیین شده دوام داشته باشند. به طور خاص، پودر کراتین مونوهیدرات بسیار پایدار است و بعید است در طول زمان، حتی در دماهای بالا، به محصول زائد خود - کراتینین - تجزیه شود؛ بنابراین مهم است که مکملهای کراتین مونوهیدرات خود را به درستی ذخیره کنید تا از تاثیر تغییرات فیزیکی ناشی از عوامل محیطی روی آنها جلوگیری کنید. عواملی مانند رطوبت، درجه حرارت بالا و هوای آزاد میتوانند بر طول عمر محصول شما تأثیر بگذارند.
مطالعهای که توسط انجمن پزشکی آمریکا انجام شد، تاریخ انقضای بسیاری از محصولات دارویی را مورد بررسی قرار داد و دریافت که بسیاری از تاریخهای انقضای تعیین شده، عمر مفید محصول را تا حد زیادی دست کم میگیرند. طبق مطالعات صورت گرفته پودر کراتینمونوهیدرات حتی پس از 4 سال نگهداری در دمای بالای 60 درجه سانتیگراد و ذخیره و انبارسازی ضعیف شروع به تجزیه و تخریب نکرده است. اما اشکال دیگر این محصول مانند کراتیناتیلاستر و کراتین مایع پایداری کمتری دارند و پس از تاریخ انقضاء سریعتر به کراتینین تجزیه میشوند.
اگر کراتینی که تاریخ انقضای آن گذشته است به درستی در مکانهای خشک و خنک نگهداری شود، مصرف آن بیخطر است و نباید عوارض جانبی نامطلوب ایجاد کند. با این حال، کراتین مایع کمتر از تاریخ انقضاء خود دوام میآورد و مصرف چنین محصولی میتواند شما را بیمار کند.
اکثر محصولات کراتین دارای تاریخ انقضا هستند، اما علم ثابت کرده است که مصرف آن پس از تاریخ ذکر شده نیز بیخطر است. کراتین بسیار پایدار است، به طوری که حتی اگر کراتین تاریخ مصرف گذشته شروع به تجزیه شدن کند، در درجه اول قدرت خود را بدون ایجاد عوارض جانبی نامطلوب در مصرفکننده از دست میدهد.
همانطور که پیشتر نیز گفته شد کراتینمونوهیدرات ثابت کرده است که در طول سالها پایدارترین است، از این رو در بین ورزشکاران سخت کوش محبوبیت بیشتری نسبت به سایر اشکال کراتین دارد. مکملهای دیگر، مانند کراتین مایع، به اندازهی عمیق مورد تحقیق قرار نگرفتهاند و ثباتی مشابه کراتین پودری ندارند.
کراتین مایع پایدار در نظر گرفته نمیشود زیرا ماندگاری آن بسیار به سطح pH و دما بستگی دارد. هر چه PH و دما بیشتر باشد، سرعت تجزیه محصول نیز بیشتر میشود. به این دلایل، کراتینمونوهیدرات همچنان پرمصرفترین شکل مکمل است. چون نه تنها به طور موثر توسط بدن استفاده میشود، بلکه پایداری آن باعث میشود تا مدتها پس از تاریخ انقضا آن را با خیال راحت مصرف کنید.
البته گفتن این نکته نیز خالی از لطف نیست که پودر کراتین یک محصول نسبتا ارزان است، بنابراین اگر کراتین شما دارای فرایند ذخیرهسازی اشتباهی بوده و یا تاریخ انقضاء آن گذشته است و نگرانی دارید که آیا برای سلامتی شما مضر است یا نه میتوانید آن را جایگزین کنید.
همانطور که بارها در این مقاله ذکر شده است به طور کلی، کراتین به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته و مصرف آن بیخطر است. با توجه به اینکه کراتینمونوهیدرات بسیار پایدار است، احتمالا چندین سال پس از تاریخ انقضاء نیز سالم باقی میماند و نباید عوارض جانبی ناراحتکنندهای برای مصرفکنندگانش ایجاد کند. پس با این تفاسیر مجبور نیستید کراتین تاریخ مصرف گذشته را به سطل زباله بیاندازید.
ذخیرهسازی مناسب نقش مهمی در افزایش ماندگاری کراتین شما ایفا میکند زیرا عوامل خاصی میتوانند محصول را قبل از اینکه حتی فرصت استفاده از آن را داشته باشید تجزیه کنند. به عنوان مثال کلوخه و یا تودهای شدن پودر کراتین یک اتفاق رایج است، اما مصرف آن بیخطر است چرا که نشان از قرارگیری محصول شما در معرض رطوبت کم میباشد.
البته اگر متوجه تغییر در بو، رنگ، قوام یا طعم آن شدید، به عقل سلیم خود اعتماد کنید و از مصرف آن اجتناب نمایید، چرا که این تغییرات فیزیکی ایجاد شده نشان از آن دارد که محصول خراب شده است.
باکتریها از شرایط ذخیرهسازی نامناسب استفاده خواهند کرد. اگر اجازه داده شود رطوبت قابل توجهی به مکمل برسد یا ظرفی که باید پس از استفاده درب آن بسته بماند برای مدت طولانی باز بماند، باکتریها فرصت رشد پیدا میکنند. این باکتری میتواند باعث تغییر در بو و ظاهر محصول شده و در صورت بلعیدن میتواند عوارض جانبی نامطلوبی ایجاد کند. با توجه به اینکه کراتین نسبتاً ارزان است، اگر نگرانی در مورد مصرف کراتین تاریخ مصرف گذشته دارید، می توانید برای آرامش خاطر یک ظرف جدید از مکمل کراتین را خریداری کنید.
هرچند مکملهای پودری ممکن است تاریخ انقضای ذکر شده داشته باشند، ولی روشهای نگهداری شما نیز میتواند از تجزیه محصول به کراتینین جلوگیری کند و آنها را برای مدت طولانی پس از تاریخ انقضا آماده استفاده نگه دارد. کراتینی که به درستی و بدون رطوبت و در دمای مناسب نگهداری میشود، ماندگاری بیشتری دارد و حتی پس از تاریخ انقضا مصرف آن همچنان بیخطر است.
بستهبندی روی محصول به شما راهنمایی میکند که چگونه پودر کراتین خود را به بهترین شکل ذخیره کنید. با این حال، بهتر است کراتین را در یک ظرف دربسته و در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید تا از نفوذ رطوبت به داخل ظرف جلوگیری شود. از نگهداری این ماده در زیر نور مستقیم خورشید یا در تماس طولانی با رطوبت خودداری کنید زیرا دمای بالا و رطوبت زیاد نیز ممکن است روند خرابی را تسریع کند.
به طور خلاصه میتوان گفت که پودر کراتینی که از محبوبیت زیادی در میان ورزشکاران برخوردار است حتی در صورت اتمام تاریخ انقضاء نیز منع مصرف نداشته و همچنان میتوان آن را استفاده کرد به شرطی که در شرایط مساعد و استاندارد نگهداری شود. تنها در صورت مشاهده علائم فیزیکی مثل تغییر رنگ، بو، حالت بایستی آن را با یک مکمل کراتین جدید جایگزین کنید.