سر و سامان دادن بازار با ایجاد مرکز مبادله ارز و طلا؟!

دقیقا در روزی که عرضه ارز با کارت ملی متوقف شد، مرکز مبادله ارز و طلا توسط بانک مرکزی فعالیت خود را آغاز کرد. این مرکز قرار است از این پس پایگاه اصلی جابه‌جایی طلا و ارز در کشور باشد. معنی اصلی‌اش این است که بانک مرکزی تصمیم گرفته آستین‌ها را بالا بزند و خود وارد فرآیند اجرایی شود.

دوم اسفند مرکز مبادله ارز و طلای ایران آغاز به کار کرد؛ مرکزی که قرار است نیاز‌های ارزی مردم و کسب و کار‌ها را در زمینه‌های مختلف تامین کند. در واقع در این بازار، ارز عرضه و همانجا به فروش می‌رسد. اگر برایتان این پرسش مطرح شده است که سامانه ناخدا و سامانه نیما و بازار متشکل ارزی و بقیه موارد چه می‌شوند و تداخلی با هم دارند یا نه؟ باید به این نکته توجه کنید که سامانه نیما، ارز مورد نیاز برای واردکنندگان را تامین می‌کند و ارز غیربازرگانی و خدماتی از طریق مرکز مبادله ارز و طلا تامین می‌شود. با این حساب، یک نهاد دیگر به نهاد‌های ارزی اضافه شد است.

سامانه نیما برای تأمین ارز کالا‌های اساسی و یا راهبردی همچنان فعال است و ارز نفتی همچنان در آن سامانه عرضه می‌شود. مرکز مبادله ارز و طلا هم بازار دیگری است که به هر نوع تقاضای رسمی دیگر پاسخ می‌دهد و به گفته رئیس کل بانک مرکزی ۶۸ نیاز خدماتی ارزی شناسایی شده است.

مرکز مبادله ارزی از کجا شروع شد؟

شورای پول و اعتبار در تاریخ ۱۱ بهمن ماه ۱۴۰۱، تاسیس و راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلا را به تصویب رساند و حالا این مصوبه از امروز اجرایی شده است. در این مرکز قرار است صادرکنندگان بزرگ، ارزهایشان را وارد کنند و آن را به قیمتی بالاتر از نرخ ارز نیمایی و متعادل‌تر از نرخ‌های ساعتی و پیش‌رونده به افراد متقاضی بفروشند.

منابع لازم ارزی از محل صادرات شرکت‌های صنایع پتروشیمی، مس، معادن، فولاد، پالایش نفت، قیر و سایر صادرکنندگان در تالار حواله ارزی مرکز مبادله ارز و طلای ایران تامین و جهت فروش به واردکنندگان عرضه می‌شود.

محمد رضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی نیز با اشاره به عملکرد مرکز مبادله ارز و طلای ایران می‌گوید: قصد داریم در این مرکز تمام نیاز‌های واقعی مردم به ارز را تامین کنیم و نرخی که در این مرکز کشف می‌شود نرخ مرجع برای قیمت گذاری شود.

وعده‌ای که فرزین در همان روز‌های نخست قبل سکانداری ریاست بانک مرکزی آن را داده بود و نهم دی ماه با حضور در رسانه ملی گفته بود، بازار دیگری به اسم بازار مبادله ارزی ایجاد خواهیم کرد. در این بازار کل ارز‌های غیر تجاری مبادله خواهد شد و تمام آن‌ها می‌توانند در بازار مبادله ارزی نیاز‌های خود را تامین کنند.

مرکز مبادله ارز و طلای ایران

حالا با راه اندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران جزئیات بیشتری از این مرکز ارائه شده است. رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید: در این مرکز یک تالار برای تامین نیاز‌های حواله راه اندازی شده است. در تالار حواله بخشی از فروش ارز صنایع مختلف از جمله پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها، صنایع غذایی و... در مرکز مبادلاتی عرضه خواهد شد.

همچنین بنا بر اعلام هامونی مدیر مرکز مبادله ارز و طلا، یک تالار هم تحت عنوان ارز خدماتی نیاز‌های اسکناس ضروری مردم و کسب و کار‌ها را تامین خواهد کرد.

او در ادامه می‌گوید: مقاصد ارز خدماتی بیش از ۶۰ سر فصل است؛ ارز‌های مسافری، فرصت مطالعاتی، بیماران، شرکت‌های هواپیمایی، حمل و نقل زمینی و ترانزیت و... از جمله این موارد هستند.

وی در ادامه با اشاره به سر فصل‌های ارز خدماتی مسافری گفت: علاوه بر این موارد بر اساس نکات مطرح شده برای مسافرت‌های هوایی ۵۰۰ یورو و مسافرت‌های زمینی نیز ۳۰۰ یورو در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد.
خودپرداز‌ها در فرودگاه امام خمینی (ره) اسکناس ارز می‌دهند

به گفته هامونی، باجه‌ها و خودپرداز‌هایی در فرودگاه امام مستقر شده اند و برای اولین بار در کشور این خودپرداز‌ها به جای اسکناس ریال، ارز مورد نیاز مسافران را پرداخت می‌کنند. این خودپرداز‌ها نصب شده و آماده استفاده است و مسافران می‌توانند ارز مورد نیاز مسافرتی خود را از پشت گیت خروجی دریافت کنند.

لازم به ذکر است برای دریافت ارز خدماتی از مرکز مبادله ارزی چهار گام وجود دارد:

گام اول:

ابتدا به یک بانک یا صرافی عضو مرکز مبادله ایران مراجعه کنید و مدارک خود را تحویل دهید. لیست بانک‌ها یا صرافی‌های عضو روی سایت مرکز مبادله ایران به نشانی WWW.ICE.IR قابل مشاهده است.

گام دوم:

بانک یا صراف، مدارک را پس از بررسی و اطمینان از تکمیل بودن به نماینده مقیم دستگاه ذیربط در مرکز مبادله ایران تحویل می‌دهد. درصورتی که مدارک نقص داشته باشد یا مورد تایید نباشد به شما اطلاع رسانی می‌شود.

گام سوم:

پس از تایید مدارک توسط نماینده مقیم دستگاه در مرکز مبادله ایران صدور تاییدیه در سامانه ثبت می‌شود و پیشرفت کار به شما اطلاع رسانی می‌شود. درصورتی که در بررسی ایرادی متوجه مدارک بود مراتب به شما اطلاع رسانی می‌شود.

گام چهارم:

یک روز پس از صدور تاییدیه در سامانه بانک مرکزی و اطلاع رسانی به شما برای دریافت ارز به بانک یا صرافی خود مراجعه کنید. بانک یا صرافی موظف است که پس از صدور تاییدیه نسبت به تامین ارز درخواستی شما با خرید از مرکز مبادله ایران اقدام کند.

در تمامی مراحلی که نیاز به مراجعه متقاضی است درصورت عدم مراجعه بیشتر از یک هفته پرونده مختومه می‌شود و درصورت تقاضای ارز خدماتی متقاضی باید مجددا درخواست خود را ثبت کند.

به گفته مقامات بانک مرکزی در تالار ارز خدماتی نماینده ۵ وزارتخانه علوم، بهداشت، راه و شهرسازی، میراث فرهنگی و ارشاد مستقر خواهند بود و مدارک متقاضیان را بررسی می‌کنند.
فروش ارز با کارت ملی متوقف شده است.

اما تالار خدمات ارزی تفاوت‌هایی هم دارد به طور مثال از این پس دیگر بانک مرکزی ارز برای فروش با کارت ملی در اختیار صرافی‌ها قرار نمی‌دهد. آقای هامونی هم در راستای تاکید این نکته مطرح کرد: فروش ارز با کارت ملی متوقف شده است.

با راه اندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران نماینده مجلس آقای شهبازی به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: هر حرکتی که در جهت تثبیت معقولانه نرخ ارز کمک کننده باشد مفید خواهد بود. با توجه به التهابات بازار ارز و نگرانی مردم باید دولت و بانک مرکزی اقدامات خود را اجرایی می‌کرد بنابر این به نظر این مرکز مفید خواهد بود.

او در ادامه می‌گوید: هر چقدر بتوانیم نیاز‌های کاذب را به سمت واقعی سازی ببریم و التهابات بازار ارز و حباب‌ها را کاهش دهیم اثرات منفی را در اقتصاد کاهش می‌دهیم که این مرکز می‌تواند موثر باشد البته که باید در ادامه نیز روند و فعالیت آن بررسی شود.

سه هدف از مسیر مرکز مبادله ارز و طلا قابل تحقق است

کارشناسان اقتصادی و ارزی نیز در خصوص مرکز مبادلات ارز و طلا نقطه نظراتی دارند؛ آقای سیاوش غیبی پور یکی از کارشناسان اقتصادی در گفت و با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح کرد: سه هدف از مسیر مرکز مبادله ارز و طلا قابل تحقق است در ابتدا سبب توسعه شفافیت در معاملات ارزی و طلا خواهد شد و حلقه‌های پنهان و واسطه ثبت نشده را کاهش می‌دهد.

او افزود: مورد دیگر این که با شناسنامه دار شدن فعالیت‌ها در این سامانه فرار‌های مالیاتی شکل نخواهد گرفت و سومین مورد پایان دادن به انتظارات تورمی است که به گفته رئیس کل بانک مرکزی خود این انتظارات سبب التهابات در بازار می‌شود.

حجت الله فرزانی دیگر کارشناس این حوزه با اشاره به یادآور شدن فعالیت اتاق مبادلات سابق بانک مرکزی با راه اندازی این مرکز هرچند که تفاوت و خلاقیت‌های در آن دیده می‌شود گفت: مرکز مبادله ارز تسهیلگری برای خدمات تعریف شده در تامین ارز می‌کند.

او در ادامه افزود: نکته‌ای که باید بر آن تاکید کرد پوشش ارائه این سامانه است که اگر تامین نیاز خدمات تعریف شده جامع نباشد می‌تواند کارآمدی این مرکز را زیر سوال ببرد به همین سبب باید بر این موضوع دقت و تاکید فراوان شود. مورد آخر این که مرکز مبادله کمک به تجمیع سامانه نیز می‌کند.

عرضه بیش از ۲۰۰ میلیون دلار ارز در مرکز مبادله

با توجه به آغاز کار مرکز مبادله ارز و طلای ایران شیوا راوشی مدیر کل تجارت خارجی نیز از عرضه ۲۰۰ میلیون دلاری در مرکز مبادله ارز و طلا در روز نخست فعالیت این مرکز خبر داد.