بازار خودرو؛ رقابتی یا انحصاری؟

پول‌نیوز، محسن مؤاخذ - موضوع قیمت گذاری خودرو در ماه های اخیر به یکی از چالش های اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین خودروسازان با شورای رقابت تبدیل شده است، به طوری که چندی پیش ایران خودرو و شورای رقابت بر سر نحوه قیمت گذاری خودرو دنا دچار اختلافات شدند و ایران خودرو به بهانه به صرفه نبودن تولید، این شورا را تهدید به توقف تولید خودرو دنا کرد.

در همین حال، برخی از کارشناسان بر این عقیده‌اند که با توجه به قرار گرفتن دنا در زمره خودروهای نسبتا لوکس، باید اجازه داده می‌شد که این خودرو با قیمت مد نظر خودروساز یعنی نزدیک به 50 میلیون تومان به بازار ارائه می‌شد تا خریداران این خودرو خود قضاوت کنند که این خودرو به این قیمت می‌ارزد یا نه.

زیرا در حال حاضر خریداران خودرو با چنین قیمتی گزینه‌های متنوع بسیاری برای انتخاب دارند که البته اکثر آن‌ها محصول کارخانه‌های مختلف چینی است اما به لحاظ ظاهر و آپشن سلیقه مشتریان خود را تأمین می‌کنند.

این است که می‌توان گفت اکنون در برخی طیف‌های قیمتی بازار خودرو جنبه رقابتی پیدا کرده است و تا حدودی قابلیت آزادسازی دارد اما این موضوع در مورد خودروهای زیر 40 میلیوت تومان صادق نیست.

این است که شورای رقابت به‌عنوان یک نهاد فراقوه‌ای و تصمیم‌گیر در مورد قیمت‌گذاری کالاهای انحصاری و غیررقابتی با وجود آغاز بحث‌های آزادسازی قیمت خودروهای تولید داخل توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت و تأکید مصوبه جدید دولت (مصوبه خروج غیرتورمی از رکود) بر کشف نرخ کالاهای غیراساسی و غیرانحصاری توسط بورس کالای ایران، کماکان قیمت‌گذاری خودرو را در حیطه وظایف خود می‌داند.

به عقیده کارشناسان، با توجه به این‌که بسیاری از مواد اولیه تولید خودرو در بورس کالای ایران کشف نرخ می‌شود، عرضه محصول نهایی در این بورس می‌تواند ضمن کمک به کشف نرخ منطقی، منصفانه و شفاف محصول نهایی به تکمیل زنجیره ارزش این محصول در بورس کالا نیز منتهی شود.

از سوی دیگر می‌توان برای فراهم آوردن مقدمات رقابتی شدن این بازار همزمان با کاهش تعرفه واردات، کاهش انواع مالیات و عوارض پرداختی خودروسازان به دولت - مشروط به کاهش این مبلغ از بهای مصرف‌کننده - را در دستور کار قرار داد.

این کاهش می‌تواند از مبالغی صورت بگیرد که به حساب برخی ارگان‌ها و سازمان‌ها مانند سازمان مالیاتی، راهنمایی و رانندگی، بیمه‌ها و … واریز می‌شود و تا 40 درصد از قیمت فروش خودرو تشکیل می‌دهد.

بدین ترتیب خودروسازان می‌توانند در بحث قیمت وارد رقابت با خودروسازان خارجی بشوند و در صورت کاهش تعرفه واردات خودرو در شرایط عادلانه‌تری با آنان هم‌آوردی کنند.

البته نباید فراموش کرد که حضور خودروسازان خارجی نیز باید عمدتا در قالب سرمایه‌گذاری در تولید و ساخت محصول کیفی با مشارکت خودروسازان و قطعه‌سازان ایرانی باشد، نه ورود خودروهای آن‌ها بدون خدمات و قطعات و صرفا با هدف پر شدن جیب واسطه‌ها.