سود روزشمار و تسهیلات؛ عرصه رقابت شعب

پول‌نیوز - حدود دو ماه از کاهش نرخ سود اعم از تسهیلات و سپرده در بانکها می‌گذرد. گرچه نرخ سودهای بلندمدت در اغلب و شاید تمامی بانکها همان 18 درصد مصوب است ولی سودهای روزشمار که باید طبق توافق بانکها و تصویب شورای پول و اعتبار 10 درصد باشد، در بین برخی به اندازه همان 18 درصد سالانه قابل پرداخت است. سود تسهیلات هم ماجرای خود را دارد.

در بهمن ماه سال گذشته بانکها برای دومین بار برای کاهش نرخ سود توافق و به کمتر از یک هفته نیز شورای پول و اعتبار آن را مصوب کرد. سود سپرده از 20 به 18 و تسهیلات از 24 به 22 درصد کاهش یافت. این تغییر با مصوبه اردیبهشت ماه یک تفاوت قابل توجه داشت. در اردیبهشت 1394 که سود سپرده بلند مدت از 22 به 20 رسیده بود، شورای پول و اعتبار تعیین نرخ روزشمار و کوتاه مدت را به بانکها واگذار کرد و البته بانکها هم در این باره با وجود توافقاتی که داشتند، هر کدام بنابر خواست خود سود روزشمار تعیین کردند.

این در حالی است که عمدتا چه بانکهای بزرگ و چه کوچک سودهای کوتاه مدت خود حتی روزشمار را به اندازه سالانه و تا 20 درصد تعیین کردند تا از این طریق مشتری بیشتری جذب کرده و یا اینکه حداقل سپرده گذاران خود را از دست نداده باشند. اما در دور تازه تغییر نرخ سود بانکی در اواخر سال گذشته، اعضای شورا این بار دست بانکها را برای سود روزشمار باز نگذاشته و تصویب کردند که باید نرخ حداکثر 10 درصد باشد.

گرچه در روزهای ابتدایی کاهش نرخ سود بانکی این دستورالعمل تا حدود زیادی بین تمامی بانکها اجرایی شد ولی بررسی های میدانی در سال جدید نشان میدهد که با وجود پرداخت نرخ سود 18 درصد سالانه که تقریبا بین تمامی بانکها و موسسات مشترک است و حداقل برای مشتریان عادی اجرایی می شود، سود روزشمار در بین برخی بانکها مرزی نداشته و حتی تا 18 درصد سالانه قابل پرداخت است. از سویی دیگر برخی دیگر هم روزشمار 18 درصد ندارند، اما سالانه آنها از یک ماه اول به بعد از سپرده گذاری قابل تسویه و برداشت بوده اما همان سود 18 را دریافت خواهند کرد.

در عین حال بودند بانکهایی که سود را طبق دستورالعمل شورای پول و اعتبار در دوره های مختلف تقسیم بندی و اجرایی می کنند. در این حالت سود روز شمار 10 درصد، سه ماهه 12 درصد ،شش ماهه 14 درصد، 9 ماهه 16 درصد و سالانه 18 درصد قابل پرداخت است.

همچنین با وجود ممنوعیت باز شدن حسابهای صندوق سرمایه‌گذاری در بانکها بعد از تصویب نرخ‌های سود جدید، بازهم برخی نسبت به باز کردن این حساب اقدام می‌کنند که سود حدود 22 و بیشتر را برای مشتری به همراه دارد.

وام 40 درصد سوخت

اما در مورد سود تسهیلات که اغلب بانکها تا 22 درصد مصوب شورای پول و اعتبار آن را اعلام می کنند ، شرایط پرداخت متفاوت است. به طوریکه در بین آنها سود صفر درصدی هم می توان یافت. یکی از موسسات طرح خود را اینگونه تشریح کرد که مشتری می تواند مبلغی را نزد موسسه به مدت شش ماه سپرده گذاری کرده و بعد از این مدت معادل آن را وام دریافت کند که البته سود باز پرداخت آن با توجه به مدت یکساله باز پرداخت صفر خواهد بود. اما این سود از سقفی بیشتر به پنج درصد افزایش می یابد. جالب اینجاست که بانکی دیگر همین طرح را دارد ولی سود باز پرداخت تسهیلات آن تا 18 درصد خواهد بود.

برخی هم تسهیلات را با سود 22 درصد پرداخت می کردند، اما با توجه به اینکه 20 درصد وام پرداختی را به عنوان وثیقه نزد خود نگه می دارند، در نهایت تسهیلات با سود حدود 26 درصد برای مشتری تمام می شود.

موسسه دیگر که البته جزو موسسات تحت نظارت بانک مرکزی قرار گرفته اعلام می کند که دیگر سودهای بالا نداریم و روزشمار 10 و سالانه 18 درصد خواهد بود. ولی در مورد تسهیلات نیز اعلام شد که فعلا تسهیلاتی نداریم ولی تا پیش از این حتی وام هایی با سود 40 درصد هم پرداخت می کردیم.

به هر حال در حال حاضر حداقل ظاهرا در مورد نرخ سود سالانه بین بانکها تخلف چندانی وجود ندارد، ولی در مورد سود روزشمار و اغلب تسهیلات تفاوت هایی وجود دارد که می تواند ناشی از همان تلاش شعب برای جذب بیشتر منابع باشد. موضوعی که بنا بر آنچه در "ایسنا" آمده است، تهرانفر - معاون نظارت بانک مرکزی - از آن به عنوان خودشیرینی برخی شعب یاد می کند.