بازار سیاه در کمین خودروهای وارداتی‌

پول‌نیوز - چندی پیش یعنی در خردادماه اخباری مبنی‌بر توقف ثبت سفارش واردات خودرو در رسانه‌ها درج شده بود. حالا بعد از گذشت چند ماه باز در زمینه ثبت سفارش‌ها حرف و حدیث‌هایی وجود دارد. تغییر مصوبات سازمان استاندارد ایران در خصوص مدل‌های مجاز خودرو برای واردات به صورت پی‌د‌ر پی موجب شده است وزارت«‌صمت» به این موضوع واکنش نشان دهد.

به گزارش روزنامه دنیای خودرو، قائم‌مقام معاونت امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت در تازه‌ترین نامه به سازمان ملی استاندارد ایران درخصوص تغییرات مکرر مصوبات این سازمان در زمینه مدل‌های مجاز خودرو برای واردات از طریق کمیته خودرو و به‌تبع ابلاغ آن توسط دفتر مقررات صادرات و واردات هشدار داد و خواهان یک‌ساله‌شدن تاییدیه استاندارد خودروهای وارداتی تا ابتداي سال ميلادي شد. محمود دودانگه در نامه خود به نیره پیروزبخت نسبت به تغییرات مکرر مصوبات این سازمان درخصوص مدل‌های مجاز خودرو هشدار داد و اینکه این موضوع مشکلات و اختلافات عدیده‌ای را برای فعالان اقتصادی این بخش ایجاد کرده است. براین اساس وزارت صنعت، معدن و تجارت خواستار ثبات‌بخشی به روند اعلام مدل‌های استاندارد خودرو توسط سازمان‌های مسئول شده است.

در حالی مسئولان وزارت صنعت از سازمان ملی استاندارد درخواست کرده‌اند با حل این مشکل به ایجاد ثبات و اطمینان در فضای تجاری کشور کمک کنند و با اصلاح رویه مذکور مدت زمان استاندارد خودروهای مجاز برای واردات را بر مبناي تقويم مشخصي تعيين کنند که تاکنون سازمان ملی استاندارد تغییری در رویکرد خود نسبت به اعلام تاییدیه خودروها نداشته است.

قائم‌مقام معاونت امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت در نامه خود به نیره پیروزبخت، رئیس سازمان استاندارد تاکید کرده است منوط کردن ارائه اسناد و مدارک یا ایفای تعهدات نمایندگان رسمی به حذف يا قرار گرفتن خودروهای مجاز در سامانه ثبت سفارش، منجر به کنترل بازار از سوی برخی نمایندگان رسمي با ايجاد قابليت كنترل در ارائه اسناد مربوطه می‌شود. آن‌گونه که در این نامه آمده است، براساس بررسی‌های صورت گرفته، گاهی نماینده رسمی با داشتن موجودی بالا از یک مدل خودرو با ترفند ارائه ندادن اسناد، سازمان ملی استاندارد را به سمت حذف مجوز ورود در سامانه مجبور می‌کند و از ورود خودرو توسط سایر فعالان جلوگیری به‌ عمل می‌آورد که این موضوع موجب افزایش قیمت برخی وارداتی‌ها در بازار و ايجاد بازار سياه می‌شود.

تغییرات مکرر مقررات یا زمان استاندارد

آن‌گونه که به نظر می‌رسد، تغییرات مکرر مصوبات سازمان ملی استاندارد در خصوص مدل‌های مجاز خودرو موجب شده است برخی واردکنندگان رسمی خودرو بازار را در دست بگیرند و وضعیت را برای سایر فعالان اقتصادی سخت کنند. از آنجا که تمدید مجوز استاندارد برای خودروهای وارداتی توسط نماینده رسمی صورت می‌گیرد، بنابراین تا زمانی که نمایندگی رسمی خودرو اسناد استاندارد داراي تاييدات حقوقي مرتبط را به سازمان ملی استاندارد برای تمدید دوباره تاییدیه استاندارد ارسال نکند، خودروی موردنظر اجازه واردات پیدا نخواهدکرد و ثبت‌سفارش آن بسته خواهد ماند. همین موضوع موجب می‌شود ثبت‌سفارش یک مدل خودرو تا اعلام نهایی وضعیت استاندارد آن معلق بماند.

در همین زمینه، رئیس هیات مدیره انجمن واردکنندگان خودرو درخصوص اینکه اگر این درخواست موردتایید سازمان استاندارد واقع نشود، چه اتفاقی رخ خواهد داد، به روزنامه «دنیای خودرو» گفت: اتفاقی که می‌افتد این است که هر لحظه امکان دارد برای کسی که به عنوان واردکننده آزاد اقدام به واردات می‌کند، یکی از ثبت سفارش‌هایش روی سیستم هر لحظه  لغو شود. به دلیل اینکه تاییدیه‌های استاندارد و محیط‌زیست هر کدام  برای تاریخ‌های مشخصی صادر می‌شود. مثلا در دوره‌های اعتباری شش‌ماهه، نه‌ماهه، یک‌ساله یا تا پایان سال. این اعتبارها به‌صورت متفاوت صادر و همین مساله باعث می‌شود شخص با احتساب اینکه می‌تواند خودرو وارد کند، برنامه‌ریزی می‌کند. اما هنگام ثبت‌سفارش، با توجه به اتمام دوره استاندارد، فرد متوجه می‌شود  امکان ثبت سفارش خودرو  بسته شده است. استاندارد هم که به پایان رسیده باشد، ضرورتا نمایندگی رسمی برای تمدید آن باید اقدام کند، چون واردکننده آزاد نمی‌تواند این کار را انجام دهد و صرفا توسط نماینده آزاد باید صورت بگیرد.

بنابراین این مساله می‌تواند در بدبینانه‌ترین حالت منجر به ایجاد بازار سیاه شود. به گفته فرهاد احتشام‌زاد از نظر قیمتی نیز به واسطه اینکه ثبت سفارش این خودروها برای دیگران بسته شده است، طبیعتا خودروهایی که ثبت سفارش شده‌اند وارد بازار سیاه خواهند شد.

وی درباره اینکه این‌گونه قوانین مکررا در حال تغییر است، گفت: این قانون از گذشته وجود داشته است اما  چون در حال حاضر مرحله به مرحله در حال شفاف‌سازی هستیم این مساله بیش از گذشته خود را نشان می‌دهد. چرا که در پی آن هستیم تمام مواردی را که می‌تواند به  بازار خدشه وارد و بازار سیاه ایجاد کند، از بین ببریم. وی همچنین درباره اینکه این درخواست برای شرایط فعلی مطرح شده است یا از نظر شما بهترین پیشنهاد به‌شمار می‌آید، افزود: پیشنهاد ما یک‌ساله بودن و بر مبنای سال میلادی است. طبیعی است اگر در این مدت استانداردهای ملی یا استاندارهای شرکت مادر به واسطه تغییر مدل  عوض شود، این استاندارد از درجه اعتبار ساقط است. اما تا زمانی که تغییری در خودرو به وجود نیامده است، لزوما نیازی به استاندارد مجدد آنها نخواهد بود.

  احتشام‌زاد همچنین نامه وزارت «صمت» به اداره استاندارد را نشات‌گرفته از نگرانی‌‌های پیش‌رو در این زمینه می‌داند و عنوان می‌کند: اگر اعتبار مدنظر برای صدور مجوزها یک‌ساله شود، شاهد ثبات‌بخشی در اعلام استاندارد خودروها خواهیم بود و این موضوع به نظم‌بخشی در واردات خودروهای خارجی می‌انجامد. بنابراین انجمن واردكنندگان خودرو احتساب تقويم زماني ثابت تا انتهاي هر سال ميلادي را پيشنهاد کرده است كه طبيعتا تا زمان عدم تغيير مفاد استاندارد يا مشخصات جديد خودرو نيازي به غيرفعال شدن ثبت سفارش آن مدل خودرو نیست.

رئیس انجمن واردکنندگان خودرو ثبات‌بخشی به تاییدیه استاندارد را موجب شفافیت بیشتری در واردات خودرو می‌داند و معتقد است در این صورت همه علاقه‌مندان به فعالیت اقتصادی در این حوزه می‌توانند در یک بازار  شفاف و به دور از شرايط رقابتي ناعادلانه با هم رقابت کنند.