سرمایه نیم میلیاردی برای راه اندازی یک آژانس مسافرتی/ سود خالص 50 درصدی و درآمد حداقل 100 میلیون تومان در ماه

پول نیوز، محمد قهرمانی کوشان - صنعت گردشگری در جهان به عنوان سومین صنعت سود ده مورد توجه بسیاری از صاحبان کسب و کار است. در این بین  آژانس های مسافرتی هم در زیر مجموعه این صنعت رشد قابل توجهی داشته و غول های ثروت را به دنیای کسب و کار معرفی کرده اند.

اما  باید دید که در روزگاری که تکنولوژی هر روز حرف تازه ای برای گفتن دارد آیا آژانس های مسافرتی می توانند مانند سابق فعالیت کنند یا خیر؟ وقتی با یک خرید اینترنتی به راحتی می توان مقصد را مشخص و بلیت و جای اسکان را به صورت اینترنتی رزرو کرد باید دید که حیات و ممات آژانس های مسافرتی به  مسائلی بستگی دارد.

بر اساس گفته های رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران بیش از 1700 آژانس مسافرتی در شهر تهران وجود دارد  که تقریبا تمامی آنها در شرایط ایده آلی به کسب و کار خود ادامه می دهند.

این موضوع نشان می دهد  که بازار سفر آنچنان هم که گفته می شود در کشور به خصوص در پایتخت کساد نیست.  در حالیکه این کسب و کار در نگاه اول بسیار ساده به نظر می رسد اما یکی از کسب و کارهایی است که به سرمایه اولیه بیش از نیم میلیارد نیاز دارد.  به طور متوسط در هر آژانس بین 25 تا 30 نفر مشغول هستند و نیروی کار آژانس های معتبر و صاحب سبک به بیش از 200 نفر هم می رسد اما آنچه که آمار نشان می دهد این 1700 آژانس تقریبا برای 50هزار نفر فقط در سطح شهر تهران ایجاد اشتغال کرده اند که بیش از 60 درصد نیروی کار این آژانس ها را بانوان تشکیل می دهند.
 آژانس های مسافرتی در کشورمان  به چند دسته تقسیم می شوند. بر اساس ماده یک آیین نامه نظارت بر تاسیس و فعالیت دفترهای خدمات مسافرتی ، سیاحتی ، جهانگردی و زیارتی موضوع تصویب نامه شماره ۱۴۴۰۴/ت ۲۳۲۰۳ ها مورخ ۵/۴/۱۳۸۰ هیات وزیران آژانس های مسافرتی در ایران به سه دسته زیر تقسیم  می شوند.

دسته اول  آژانس های بند الف هستند، دفاتر دارای مجوز بند الف دارای عنوان آژانس های هواپیمایی می باشند و وظیفه شان ذخیره و صدور بلیت است. دسته دوم دفاتر خدمات مسافرتی دارای مجوز بند ب هستند که نسبت به آژانس های دسته الف فعالیت گسترده تری دارند. این گونه دفاتر خدماتی به عنوان فروشندگان، برنامه ریزان و مجریان تورها ایفای نقش می کنند. در این دفاتر خدماتی مانند تور داخلی(تورهای یک روزه زمینی داخلی و تورهای زمینی یا هوایی چند روزه)، تور خارجی ( تورهای خارج از کشور مانند تور های دبی، ترکیه)، تور ورودی (تورهای مسافرانی که از خارج به ایران می آیند. اخذ ویزا و  رزرو هتل ارائه می شود.

 دسته سوم دفاتر خدمات مسافرتی دارای مجوز بند پ هستند که تنها مجوز برگزاری تورهای زیارتی را دارند و در صورت اقدام برای هر مکان دیگری متخلف شناخته می شوند. اما در این میان آژانس های بند ب بیش از سایر رقبای  خود رونق داشته و کسب و کار پر سودتری دارند.  برای راه اندازی یک آژانس مسافرتی باید مجموعه ای از شرایط را برای دریافت مجوز داشت. شرايط صدورمجوزبرای آژانس های مسافرتی به شرح زیر است؛

الف - ضوابط كلي:
1- ارايه محل مناسب براي دفتر كار
2- معرفي مدير فني
3- ارايه نام و نشان دفتر
4- سپردن تضمين

ب - شرايط اشخاص حقوقي:

1- تابعيت ايران
2- ارتباط موضوع فعاليت شخص حقوقي با فعاليت هاي موضوع اين آيين نامه
پ - شرايط اشخاص حقيقي:
1- تابعيت ايران
2- متدين به دين اسلام يا ساير اديان به رسميت شناخته شده در قانون اساسي
3- عدم اعتياد به مواد مخدر بنا به تأييد مراجع ذي صلاح
4- ارايه گواهي عدم سوء پيشينه كيفري
5- داشتن كارت پايان خدمت نظام وظيفه يا معافيت از آن براي متقاضيان مرد
6- داشتن حداقل مدرك تحصيلي كارشناسي
7- نداشتن اشتغال ديگر كه مانع فعاليت مورد نظر باشد.
8- داشتن حداقل 25 سال سن
9- داشتن حداقل 3 سال سابقه كار مفيد مرتبط با فعاليت مرتبط و صلاحيت شغلي
ج)تجهیزات

متقاضيان تأسيس دفتر بايد محلي را با شرايط زير جهت انجام فعاليت خود به تشخيص مرجع صدور مجوز ، دارا باشند:
1 - مساحت دفتر 40 الي 70 متر مربع (با توجه به ميزان تقاضا و موقعيت به تشخيص مرجع صدور مجوز)
2- كاربري تجاري يا اداري محل دفتر
3- ارايه مدرك معتبر رسمی‌مبني بر تصرف مالكانه يا استيجاري محل دفتر
4 )متقاضيان تأ سيس دفتر بايد يك نفر را به عنوان مدير فني به مراجع مربوط حسب مورد معرفي نمايند. مدير فني ضمن دارا بودن شرايط بند (پ) ماده (4) اين آيين نامه بايد داراي شرايط زير باشد:

ج-1 )آشنايي كامل به يكي اززبانهاي خارجي ترجيحاً انگليسي و در مورد متقاضيان بند (پ) ماده يك ترجيحاً عربي
ج-2) ارايه گواهينامه فارغ التحصيلي از آموزشگاه ها و مراكزآموزش عالي و مدارس حرفه اي خدمات مسافرتي و سياحتي - جهانگردي يا مراكز آموزشي وزارتخانه هاي مرتبط
تبصره:  متقاضي مجوز تأ سيس دفتر مكلف است تضمين معتبر به ميزان حداقل پنجاه ميليون ريال براي هر مجوز به مرجع صدور  مجوز به عنوان حسن انجام كار و تضمين تعهد تسليم نمايد.

تبصره ) مبلغ تضمين هر دو سال يك بار با توجه به شاخص تورم اعلام شده از بانك مركزي ايران توسط مرجع صدور مجوز قابل افزايش است.

تبصره: تضمين سپرده شده در صورت عدم ايفاي تعهدات به تشخيص مرجع صدور مجوز قابل استيفا است. در صورتي كه تمام يا قسمتي از تضمين ، مورد استفاده قرار گيرد مرجع مربوط مراتب را به وسيله نامه به نشاني دارنـده مجـوز اعلام می‌كند و دارنده مجوز مكلف است حد اكثر تا يك ماه از تاريخ اعلام ، تضمين را به ميزان مقرر تكميل نمايد.


 همانطور که گفته شد آژانس های بند ب بیشترین میزان درآمدزایی را در میان سایر آژانس های مسافرتی دارند. بیشتر این آژانس ها در مناطق بالای شهر قرار داشته و مشتریانی به نسبت مرفه و متوسط به بالا دارند.

علیرضا الله ورن دارنده یک آژانس مسافرتی در میرداماد می گوید« آنچه کار و کسب آژانس‌های مسافرتی را در دهه‌ی گذشته رونق بخشید، افزایش مسافرت‌های خارجی قشر متوسط جامعه به کشورهای همسایه از جمله ترکیه، امارات متحده‌ی عربی و ارمنستان است. بیشتر مسافران این کشورها برای حضور در فستیوال های مهم، سفرهای نوروزی و حتی کنسرت ها  سفر می کنند.

البته در این میان مشتریانی که برای تجارت و کسب و کار  این کشورها را انتخاب می کنند کم نیستند.» به گفته وی «با توجه به خدماتی که یک آژانس مسافرتی بند ب  ارائه می کند میزان پرداختی مسافران نیز بسیار بالاتر است. برای مثال ویزای مسافرتی کشور ترکیه برای 12 تا 23 روز بین 385 تا 400 هزار تومان است. در حالیکه ویزای کشور ارمنستان برای سه ماه بین 225 تا 300 هزار تومان است. البته کشورهایی مانند آلمان، کاناد و اسپانیا هم قیمت های بالایی برای ویزای گردشگری ندارند و یک ویزای گردشگری یک ماهه به مقصد این کشورها بین 65 تا 120 دلار است که به نرخ روز قیمت چندان بالایی ندارد.

اما آنچه که  میزان سود بیشتری برای آژانس های مسافرتی دارد فروش بلیت های هواپیما است. به طور میانگین هر بلیت بین 30 تا 35 درصد برای آژانس مسافرتی سود دارد. زیرا به دلیل نوع قرارداد این آژانس ها با شرکت های هواپیمایی تخفیف های قابل توجهی در اختیار انها قرار می گیرد.»


مهیا علینژاد کارمند یک آژانس مسافرتی در میدان آرژانتین می گوید« مجموع هزینه های یک آژانس مسافرتی برای راهی کردن مسافر  براس کشورهای همسایه مانند ترکیه، ارمنستان و یا امارات متحده عربی بین 750 تا 800 هزار تومان است.

 این در حالیست که مسافران باید برای سفر به این کشورها بین   یک میلیون و 400 تا 1 میلیون و 500 هزار تومان بپردازند.» به گفته وی« وقتی مسافران به صورت جمعی برای یک کشور درخواست ویزا می کنند هزینه های آن تا 50 درصد کمتر شده و قیمت بلیت ها هم بین 35 تا 40 درصد با تخفیف همراه است. در نتیجه این میزان تخفیف هاست که به محل سودآوری آژانس های مسافرتی تبدیل می شود.»

با این تفاسیر می توان گفت که رشد آژانس های مسافرتی در سالهای اخیر بی دلیل نبوده و میزان سودآوری است که سرمایه گذاران را  به سرمایه گذاری در این کسب و کار مشتاق می کند.

علیرضا فروهی مالک یک آژانس مسافرتی در میدان انقلاب می گوید« راه اندازی یک آژانس مسافرتی بین 400 تا 500 میلیون تومان در کمترین حالت هزینه اولیه دارد. برای راه اندازی یک آژانس حتما باید یک ملک با موقعیت تجاری مناسب در یک نقطه مناسب از شهر  اجاره یا رهن کرد.

به طور متوسط آژانس های مسافرتی   در مناطقی بالاتر از منطقه ده تهران هستند و این بدین معنی است که  برای اجاره یک ملک 100 متری باید بین 200 تا 300 میلیون تومان رهن یا ودیعه پرداخت کرد. همچین یک آژانس مسافرتی متوسط نیاز به ده کارمند و یا پاسخگوی تلفنی دارد که هر کدام از آنها باید یک خط تلفن یک میز اداری و یک سیستم کامپیوتری داشته باشند که مجموع حقوق دستمزد و تجهیزات مورد نیاز آنها بین 3 تا 3 و نیم میلیون تومان است.

از سوی دیگر  در آژانس های مسافرتی متخصصینی حضور دارند که دستمزد های قابل توجهی دریافت می کنند. افرادی که مسئولیت دریافت  ویزا از سفارتخانه های مختلف را دارند به دلیل داشتن برخی مهارت ها مانند تسلط به چند زبان زنده دنیا و داشتن روابط مختلف  دستمزدهای قابل توجهی مانند ماهیانه 8  یا 9 میلیون دریافت می کنند.

 در نتیجه یک آژانس متوسط با حداقل  کارمند 15 نفر در ماه حدود 30 میلیون حقوق دستمزد پرداخت می کند. » در حالیکه بررسی ها نشان از هزینه های بالای آژانس های مسافرتی دارد اما همین آژانس های مسافرتی درآمدهای میلیاردی در ماه هایی از سال دارند.

این آژانس ها به صورت عادی بلیت هایی را برای ایام مختلف با قیمت های بسیار پایین خریداری کرده و در ایام پر تقاضا با قیمت های بسیار نجومی به فروش می رسانند. برای مثال در ایام نوروز بلیت سفر به ارمنستان 1 میلیون و 200 هزار تومان است درحالیکه قیمت واقعی این بلیت بین 350 تا 400 هزار تومان است.

 یک فرمول ساده در فروش بلیت وجود دارد. هر بلیت چارتری که آژانس های هواپیمایی آن را خریداری می کنند بین 30 تا 35 درصد تخفیف دارد.  بر اساس اعلام  رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایران به طور متوسط روزانه4000 بلیت در کشور به فروش می رسد.

با یک حساب سر انگستی می توان سهم هر آژانش را بین 120 تا 200 بلیت به شمار آورد. حال اگر قیمت متوسط هر بلیت را بین 250 تا 300 هزار تومان در نظر بگیریم. هر آژانس روزانه 150 تا بلیت 250 هزار تومانی به فروش برساند گردش مالی این آژانس تقریبا 37 میلیون در روز است.
اگر 30 درصد از این گردش مالی را به عنوان سود حاصل از تخفیف شرکت های هواپیمایی برای آژانس ها در نظر بگیریم نزدیک به یازده میلیون سود  روزانه آژانس ها از محل فروش بلیت است.  حال اینکه در روزهایی از سال به دلیل نوسان مسافر این رقم تا 20 درصد هم کاهش پیدا می کند.

اما در روزهای پر مسافر سال هم این رقم به بیش از یک میلیون نفر در روز افزایش پیدا می کند که گردش مالی آن بسیار بالا می رود. اما به  گفته محمدرضا خزایی مدیر بازاریابی یکی از آژانس های معتبر تهران« به طور متوسط  یک آزانس مسافرتی متوسط با نیروی کار 25 تا 30 نفری در ماه نزدیک به 120 میلیون درآمد از محل فروش بلیت،  فروش ویزا، روزو هتل و ... دارد که مجموعه هزینه های این آژانس به کمتر از 50 میلیون در ماه می رسد.

 به عبارتی یک آژانس مسافرتی نزدیک به 50 درصد از درآمد خود را به سود خالص تبدیل می کند.»  به گفته وی «هرچه میزان مسافران خارجی در آژانس های مسافرتی بیشتر باشد حدوده 7 تا 10 درصد بر میزان درامد آژانس ها هم اضافه می شود.»

جدول شماره 1  هزینه های سفر   گردشگری به مقصد ترکیه با مدت زمان متفاوت بین 4 تا 28 روز و هتل دو ستاره تا 5 ستاره را بیان می کند.


همانطور که بر اساس قیمت های اعلام شده در جدول شماره 1 مشاهده کردید ارقام دریافتی آژانس های مسافرتی در برابر خدماتی که ارائه می کنند گاهی بیشتر از سه برابر است و در این صورت بدیهی است که یک آژانس مسافرتی متوسط ماهیانه  بیشتر از 100 میلیون تومان درامد داشته باشد.