مغز برای سالم ماندن به چه مقدار ورزش نیاز دارد؟

پول‌نیوز - در این‌که ورزش برای بدن مفید است، شکی نیست ولی شواهد زیادی نیز نشان می‌دهند داشتن فعالیت جسمانی می‌تواند افت طبیعی عملکردهای مغزی را در نتیجه‌ی پیر شدن کاهش دهد. محققان پیشنهاد می‌کنند که افراد سالمند در هفته حداقل 150 دقیقه فعالیت متوسط تا سنگین داشته باشند و به این طریق قلب سالمی داشته باشند ولی آیا این میزان برای سلامتی مغز هم مصداق دارد؟

در مطالعه‌ی جدیدی که در نشریه ی «عصب‌شناسی: فعالیت‌های بالینی» منتشر شد، محققان به سرپرستی جویس گومزـاسمان، استادیار فیزیوتراپی و عصب‌شناسی در دانشکده پزشکی دانشگاه میامی میلر، دریافتند ورزش را می‌توان برای سلامت مغز نیز تجویز نمود. وی و همکارانش با مرور تقریباً 100 پژوهش در زمینه‌ی ارتباط میان ورزش و فعالیت‌های مغزی که روی بیش‌از 11000 فرد سالمند انجام شده‌ بود، دریافتند افرادی که در بازه‌ی زمانی شش ماهه، 52 ساعت ورزش کرده بودند، عملکرد بهتری در آزمون‌های فکری و سرعت داشتند. به طور میانگین، افراد به مدت نیم ساعت، سه روز در هفته ورزش می‌کردند. ورزش هم روی افرادی که مشکلات شناختی نداشتند و هم روی افراد دارای اختلالات ملایم شناختی و نیز افراد مبتلا به زوال عقل، تأثیر گذاشته بود.

گومزـاسمان در این باره می‌گوید: «فکر نمی‌کنم 52 ساعت یک عدد جادویی باشد. این نتایج به ما نشان می دهد برای این‌که با ورزش کردن به آن نواحی مغزی که در تفکر و حل مسأله فعالیت دارند کمک کنید و توانایی مغزی خود را حفظ نمایید، لازم نیست خیلی ورزش کنید. فعالیت‌های مغزی را می‌توان شبیه فعالیت‌های مکانیکی دانست».

ورزش بیش‌ترین تأثیر را روی توانایی حل مسأله و پردازش اطلاعات در مغز افراد داشت. این تأثیر در آزمون‌های مربوط به حافظه چندان قابل ملاحظه نبود، ولی گومزـاسمان خاطرنشان می‌سازد که بیش‌تر فعالیت‌های پیچیده‌ی مغزی از استدلال و سرعت پردازش گرفته تا به یادآوری مطالب، با هم مرتبط هستند. فعالیت‌هایی مانند مدیریت زمان و توجه نشان دادن و نیز فعالیت‌های حافظه‌ای، با هم هم‌پوشانی دارد. گومزـاسمان اظهار امیدواری می‌کند که پژوهش‌هایی که در آینده صورت می‌گیرند، دقیقاً نشان دهند ورزش بر کدام‌یک از فعالیت‌های مغزی که در بالا نام برده شد، تأثیر دارد.

آنچه برای پژوهشگران عجیب می‌نمود آن بود که ارتباط قوی میان ورزش و فعالیت‌های مغزی فقط زمانی خود را نشان می‌داد که پژوهشگران به کل زمان صرف شده برای ورزش توجه می‌کردند. آن‌ها ارتباطی میان بهبود قدرت تفکر با میزان، شدت و طول مدت زمان اختصاص داده شده به ورزش، پیدا نکردند.

این پژوهش در واقع تأیید می‌کرد که ورزش به صورت‌های متفاوت بر مغز تأثیر می‌گذارد که دامنه‌ی این تأثیرات از حفظ شبکه‌های عصبی در مغز و پیشگیری از تحلیل آن‌ها در نتیجه‌ی افزایش سن، تا بهبود عملکرد نورونی و بهتر ساختن جریان خون در مغز و نیز تولید فاکتورهای رشد برای درگیر ساختن بیش‌تر سلول‌های مغزی در فعالیت‌های تفکر پیچیده‌تر، متغیر است.

گومزـاسمان می‌گوید: «این نتایج به ما در ارائه‌ی یک پیشنهاد عملی، کمک می‌کنند». به نظر وی ورزش کردن برای داشتن یک مغز سالم یک امر شخصی است. پدربزرگ وی در اثر بیماری آلزایمر از دنیا رفته است و وی می‌داند خانواده‌اش از لحاظ ژنتیکی در برابر «تباهی عصبی» آسیب‌پذیر هستند.

این مطالعه ورزش‌های متعددی را مورد بررسی قرار داده بود: ورزش هوازی (که بیش‌تر پژوهش‌ها در زمینه‌ی آن انجام شده‌اند)، وزنه زدن و فعالیت‌های ذهنی ـ بدنی مانند یوگا. گومزـاسمان امیدوار است بتواند بفهمد کدام‌یک از این ورزش‌ها بیش‌ترین فایده را برای مغز دارند و نیز فعالیت‌های جسمی را باید چند دقیقه، چند ساعت و چند روز انجام داد. روزی می‌رسد که این اطلاعات به افراد کمک می‌کند که گرفتار افت عملکرد شناختی نشوند؛ این اطلاعات هم‌چنین می‌توانند از ابتلای افراد به بیماری‌های حادی مانند زوال عقل و آلزایمر جلوگیری کنند.

گومزـاسمان می‌گوید: ورزش واقعا برای مغز مفید است و از آن‌جا که در حال حاضر سلاحی بهتر از ورزش برای مقابله با افت عملکردهای شناختی نداریم، باید مطالب بیش‌تری در مورد آن بدانیم».