کشت هندوانه، قربانگاه آب!

پول نیوز - مدتی است که فیلمی از هندوانه هایی که کنار جاده، خوراک بزها می شوند در فضای مجازی به شکل گسترده ای دیده شده و بازتاب زیادی داشته است. کشاورزی از شهرستان جوین (استان خراسان رضوی) در این ویدئو درد دل هایش را با مسئولان این گونه در میان می گذارد: «بدبخت کردید ما را...! هندوانه را گاو هم نمی خوره! مسئولان کجا هستند؟ ببینند برای کشاورزی با هزار بدبختی وام گرفتیم ، طلاهای زنم را فروختم...»

به گزارش روزنامه ی خراسان؛ این در حالی است که همین محصول برای هر کیلو چیزی حدود 500 لیتر آب مصرف می کند و این روزها در میوه فروشی ها کیلویی هزار و صد تومان فروخته می شود. این موضوع البته جدید نیست قبلا هم تصاویری از سیب های تولید شده در آذربایجان غربی که به عراق صادر شده بودند در کنار جاده های این کشور روی زمین منتشر شده بود. سیب هایی که آب زیادی پای آن صرف شده بود و با تاسف خوراک دام ها می شد. 

این در حالی است که تولید محصولاتی چون هندوانه، سیب و... می تواند به راحتی با روش های مختلف واردات و کشت فراسرزمینی تهیه شود و صادرات آن ها در شرایط بحرانی آب، توجیه اقتصادی ندارد.

میزان مصرف آب محصولات کشاورزی
بر اساس آمارهای سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) ایران در تولید هندوانه و خیار مقام سوم جهان را دارد که به معنای کشت دو محصول آب بر در سرزمینی خشک و نیمه خشک است. این موضوع نشان می‌دهد رویه تولیدات کشاورزی در کشور ما به سمت تولید ارزان ترین و پرآب‌برترین محصولات حرکت کرده و البته این محصولات بیشترین سهم صادرات را نیز به خود اختصاص داده است.

با وجود بحران کم آبی در ایران، 92 درصد منابع آبی تجدید پذیر در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، کارشناسان معتقدند صادرات این نوع محصولات کشاورزی مزیت تجاری ایران نیست.

آب، قربانی الگوی کشت نادرست
به گزارش پول نیوز؛ سالانه میزان قابل توجهی آب مجازی حاصل از تولید محصولات آب بر به بازارهای هدف صادر می شود، در حالی که صادرات آن ها سود چندانی هم برای کشور ندارد. همچنین با توجه به وضعیت بحرانی آب کشور، تولید محصولات آب بر نظیر سبزی و صیفی باید در حد نیاز داخل باشد، در غیر این صورت صادرات توجیه اقتصادی ندارد.

نبود الگوی کشت بهینه برای کشاورزان، سبب شده است که در استان هایی که اتفاقاً با بحران آب هم مواجه هستند از جمله خراسان، فعالین این حوزه دست به کشت محصولاتی آب بری چون هندوانه و سیب و ... بزنند و در برخی موارد سبب مشکلاتی همچون نابودی منابع آبی و اقتصادی بشوند.

توسعه ی کشاورزی در اقلیم های خشک و تشویق کشاورزان به تولید از آن روست که صادرات محصولات کشاورزی، به ایجاد ارزش افزوده بالا بیانجامد و از این رو صادرات محصولات کم آب امری ضروری است و دست کم باید با ایجاد الگویی مناسب از سوی سیاست گذاران این حوزه، از کشت و صادرات محصولات آب بر که به بیان دیگر صادرات آب کشور در شرایط کم آبی هستند، مقابله کرد.