آیا 400 هزار واحد طرح اقدام ملی مسکن به سرعت ساخته می شود؟

پول نیوز- طرح اقدام ملی مسکن، در نیمه سال  98 و در زمان وزارت محمد اسلامی به عنوان وزیر راه و شهر سازی، ارائه شده است. این وزارتخانه و مسئولان آن، اعلام کرده اند که در قالب این طرح 400 هزار واحد ساخته خواهد شد.
تعداد 200 هزار واحد از این طرح در شهرهای جدید و 100 هزار در بافت های فرسوده شهری ساخته خواهد. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی نیز متولی ساخت 100 هزار دیگر شده است.
دکتر بیت الله ستاریان در گفت و گو با پول نیوز در نقد این طرح گفت: ساخت ده ها هزار از این واحد اساساً نباید در این طرح گنجانده شود.

*****

*در سال هایی که آخوندی وزیر مسکن و شهر سازی بود، دولت روحانی طرحی مانند مسکن مهر نداشت.

چه اتفاقی افتاده که در زمان وزارت محمد اسلامی، این وزارتخانه در مجموع طرحی شبیه مسکن مهر و در اندازه و سایز کوچکتر تهیه کرده و پیگیر اجرایی کردن آن است؟

-نمی شود گفت اتفاق خاصی رخ داده است. آخوندی در زمان وزارت، مشغول تکمیل مسکن مهر بود تا آشفتگی هایی را که اتفاق افتاده بود جمع و جور کند. ضمن این که فرصت برنامه نوشتن هم برایش نماند.
امروزه مسکن، در حوزه این وزارتخانه نیست. این طور نیست که بگوییم برنامه خاصی برای مسکن ریخته شده و آن را می توان به عنوان یک طرح شناسایی کرد.
مشکل ما در این است که مسکن، برای دولت شناخته شده نیست و انتظار داریم معاون مسکن این وزارتخانه، مشکل 40 سال مملکت را حل کند. مقیاس مساله برای دولت ما سناخته شده نیست. به همین دلیل، یک مسئول موضوع مسکن اجتماعی را مطرح و یک مسئول دیگر طرح مسکن مهر را ارائه می کند.

*مسکن اجتماعی که آخوندی در زمان وزارت مطرح می کرد و عملاً هم اجرا نشد، به نوعی مداخله دولت در بخش مسکن بود.

-درباره مداخله باید بگویم با کل تولیدهایی که دولت ها داشته اند هنوز نتوانسته از حد 7 درصد کل تولید مسکن ایران بالاتر برود یعنی 93 درصد در دست بخش خصوصی است.
طرح هایی مثل مسکن مهر یا طرح اقدام ملی مسکن مطرح شده ولی فرضاً در طرح اقدام ملی مسکن قرار است 400 هزار واحد مسکونی ساخته شود. با همین طرح در هر سال امکان ساخت 50 هزار واحد مسکن وجود دارد.

*ارقامی مثل نیاز سالیانه حداقل 800 هزار واحدی کشور به ساخت مسکن اعلام شده. به نظر جنابعالی دقیقاً در ایران چه تعداد واحد مسکونی نیاز است تا بدانیم با چه تعداد ساخت و ساز، مشکل مسکن حل می شود یا نه؟

-ما سالیانه یک میلیون و 400 هزار واحد مسکونی نیاز داریم. پس آن 40 هزار یا 50 هزار واحد که دولت تولید می کند زیاد نیست.

*در نامه استعفای آخوندی به روحانی تاکید شده که دولت بسیار در بازار مداخله می کرده. آیا همان که آخوندی طرح مسکن اجتماعی را در زمان وزارت اجرایی نکرد به خاطر این بود که اصلاً اعتقاد به مداخله در بازار مسکن نداشت؟

-زمانی که مسکن مهر در روزهای اول مطرح شد ما انتظار داشتیم دولت، این طرح ساخت را در اختیار بخش خصوصی بگذارد تا تولید کند. چرا که کار دولت، باید سیاستگذاری باشد و نه این کارش تولید باشد.
وقتی که دولت آقای احمدی نژاد، آستین بالا زد و دخالت کرد، فساد ایجاد شد. یعنی هم مکان یابی های آن به درستی انجام نشد و هم تولیدات آن مناسب نبود و همه ساختار آن طرح، به هم ریخت.
هر نوع مداخله دولت در بخش مسکن، آثار منفی دارد. در همان طرح مسکن مهر هم، دولت نتوانست در بیش از 700 هزار واحد مسکونی دخالت کند و عمدتاً در دست بخش خصوصی بود.

*در مجموع از سال 87 تا 97 حدود یک میلیون و 800 هزار واحد مسکن مهر به بهره برداری رسید. در حالی که قرار بود همه واحدها پس از یک سال تحویل داده شوند.

-این یعنی سالیانه 180 هزار واحد مسکونی. در حالی که ما می دانیم بیش از یک میلیون واحد از کل واحدهای مسکن مهر، مربوط به تعاونی های مسکن بود که پروژه نیمه کاره داشتند.

در جایی که دولت آقای احمدی نژاد، خودش زمین را انتخاب کرد، از ابتدا شروع به ساخت و ساز کرد و ساخت واحدها را به اتمام رساند به یک میلیون هم نرسید.
آخوندی هم، چه به مداخله در بخش مسکن اعتقاد داشته باشد و چه نداشته باشد، دولت نمی تواند در بخش مسکن مداخله کند. چنان که اسلامی وزیر فعلی راه و شهر سازی هم نمی تواند در بخش مسکن مداخله کند.
ابزار مداخله برای دولت وجود ندارد. مگر این که کار به صورت فساد آور انجام شود. همان شرکت های دولتی ما که در حد 7 درصد ساخت بخش مسکن را در اختیار دارند، مشکلات بسیار زیادی دارند.

*در چارچوب طرح اقدام ملی مسکن 200 هزار واحد مسکونی در شهرهای جدید ساخته خواهد شد. بنیاد مسکن تعداد 100 هزار واحد می سازد و 100 هزار واحد در بافت های فرسوده ودر قالب شرکت دولتی بازآفرینی شهری ساخته می شود.
آیا این ترکیب با دقت انتخاب شده که 200 هزار واحد در شهرهای جدید یا 100 هزار در بافت های فرسوده شهری تعلق گرفته است؟

-اصلاً مطالعه ای در این زمینه انجام نشده. شهری مثل تهران، 700 هزار واحد بافت فرسوده دارد. بافت فرسوده تهران، بافت متراکمی دارد. فرضاً باید 100 هزار واحد را تخریب کنیم و 60 هزار واحد را بسازیم. بعد 40 هزار واحد دیگر را باید در جای دیگری بسازیم.

*به صورت طبقاتی و آپارتمانی نمی شود ساخت و ساز را انجام داد و همه مالکان این مناطق صاحب مسکن شوند؟

-در آنجا تراکم هایی داریم که واحدهای مسکونی مثلا 15 متر و 20 متر است. تراکم جمعیتی آنجا اینقدر زیاد است که نمی توانید به راحتی جایگزین کنید. هر چه طبقات را افزایش بدهید باز جا ندارید. بالاخره باید امکانات و دسترسی را هم ایجاد کنید.

*به هر حال دولت اعلام کرده که در مجموع 100 هزار واحد مسکونی در بافت های فرسوده کشور ساخته شود. تعداد 80 هزار واحد آن در بافت فرسوده است و 20 هزار واحد باقی مانده در بافت های ناکارآمد باید ساخته شود و شرکت دولتی بازآفرینی شهری این کار را باید انجام بدهد.

-وظیفه دائمی همه شهرها است که بافت فرسوده را ترمیم و احیا کنند. در کشورهای پیشرفته هم، همین طور است و ساختمان های فرسوده را که عمر مفیدشان تمام شده، احیا می کنند.

*آن 80 هزار واحد که دولت در قالب طرح اقدام ملی مسکن آورده است، چیزی شبیه همان شرکت های تعاونی مسکن مهر است که شما گفتید در قالب آن طرح جا داده شدند. در مورد این 80 هزار واحد هم قرار است وام بانکی به آنها داده شود.

-آوردن بافت فرسوده در قالب طرح اقدام ملی مسکن و آن را مطرح کردن، اصلاً غلط است. یعنی وظیفه دائمی یک شهر را نباید به عنوان طرح دولت، عنوان کنیم. شهرداری، همچنان که وظیفه دارد هر روز زباله ها را جمع کند، باید بافت های فرسوده را نیز احیا کند.
ما نمی توانیم بگوییم طرح جمع آوری زباله در ایران داریم و دولت آن را جزو طرح بیاورد. چرا که جمع آوری زباله، جزو وظایف روزانه شهرداری است.

*در قالب طرح اقدام ملی مسکن، وزیر راه و شهر سازی در 11 خرداد 1398 با حضور در شهر جدید اندیشه، پروژه ساخت 2500 واحد از آن 200 هزار واحد شروع شد.
واقعا در شهرهای جدید جایی برای اضافه کردن واحدهای جدید وجود دارد؟

-در شهرهای جدید از جمله پرند و پردیس، دو برابر طرح اولیه ساخت و ساز انجام شده. بعد این شهرها مشکل فاضلاب، آب و برق پیدا کرده اند.

*وام بانکی به متقاضیان این طرح اعطا می شود ولی با سود 18 درصد. آیا متقاضیان این طرح می توانند تسهیلات اخذ شده را به راحتی با نرخ 18 درصد برگردانند؟

-من در اصل قضیه شک دارم و معتقدم بانک ها قدرت وام دادن به آن 400 هزار متقاضی را ندارند.