نحوه محاسبه سود صندوق‌های سرمایه گذاری چگونه است؟

صندوق سرمایه‌گذاری در حقیقت شرکتی است با یک کادر متخصص، که سرمایه را از مردم جمع و در ترکیبی از سهام، سپرده بانکی و اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کند. بسته به ترکیب دارایی‌های هر صندوق، سود و البته ریسک آن متفاوت است. همان طور که می‌دانید، ریسک و سود مهمترین فاکتور‌های تصمیم‌گیری در هنگام سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، سود بالاتر و البته ریسک بالاتری دارند؛ صندوق‌های درامد ثابت، سود کمتر و ریسک کمتری دارند و صندوق‌های مختلط از نظر ریسک و سود، در بین دو گزینه قبلی قرار می‌گیرند.

نحوه محاسبه سود صندوق‌های سرمایه گذاری

بازده به سودی اشاره دارد که از سرمایه‌گذاری نصیب افراد می‌شود. در هنگام سنجش عملکرد هر نوع سرمایه‌گذاری، افراد معمولا از نرخ بازده استفاده می‌کنند که به صورت درصدی بیان می‌شود. این نرخ از تقسیم سود سرمایه‌گذاری بر سرمایه اولیه ضرب در ۱۰۰ به دست می‌آید. به طور مثال اگر شما دو میلیون تومان سرمایه‌گذاری کرده باشید و پس از مدتی ۲۰۰ هزارتومان سود به دست آورید، بازده ۱۰ درصدی نصیب‌تان شده است.

برای محاسبه بازده و سود صندوق‌های سرمایه گذاری نیز از همین فرمول استفاده می‌شود. محاسبه بازده صندوق‌ها به صورت دوره‌ای انجام می‌شود و قیمت ابطال یا فروش واحد‌ها در فرمول به کار می‌رود.

برای مثال تصور کنید تعدادی واحد صندوق را با قیمت ابطال ۲۰۰ هزارتومان خریداری کرده‌اید. پس از یک ماه، قیمت ابطال هر واحد به ۲۲۰ هزار تومان رسیده است؛ یعنی در این مدت ۲۰ هزارتومان افزایش قیمت داشته است؛ بنابراین طبق فرمول بالا، بازدهی یک ماهه این سرمایه‌گذاری ۱۰ درصد بوده است. همین محاسبات را می‌توان برای بازدهی، هفتگی، چند ماهه یا سالانه نیز انجام داد.

در مورد صندوق‌هایی که پرداخت سود نقدی دوره‌ای دارند، باید رقم سود نقدی را نیز در فرمول در نظر گرفت. تصور کنید ۲۰۰ واحد از یک صندوق را خریداری کرده‌اید و در سررسید یک ماهه، به هر واحد ۲۰ هزار تومان سود نقدی تعلق می‌گیرد. قیمت ابطال هر واحد در زمان خرید ۱۰۰ هزار تومان بوده است و پس از یک ماه به ۱۱۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده است. در این حالت، شما هم از افزایش قیمت واحد سود برده‌اید و هم سود نقدی دریافت کرده‌اید. محاسبه بازدهی در این شرایط، به شکل زیر انجام می‌گیرد:

۲۰۰×{ (۱۱۰۰۰۰-۱۰۰۰۰۰) +۲۰۰۰۰}=۶۰۰۰۰۰

با این حساب، شما در دوره یک ماهه، ششصد هزار تومان بازده نقدی داشته‌اید.

بازده روزانه سالانه‌شده چیست؟

علاوه گزارش بازدهی‌های دوره‌ای، در وب سایت صندوق‌های سرمایه‌گذاری یک گزارش دیگر نیز به نام بازده روزانه سالانه‌شده مشاهده می‌شود. در این گزارش، بازده یک روز خاص در نظر گرفته می‌شود و بر اساس آن محاسبه می‌شود که اگر صندوق در سال هر روز به اندازه روز مورد نظر بازدهی داشته باشد، بازده سالانه چقدر خواهد بود. فرمول بازده روزانه سالانه‌شده به این شکل است:

در این فرمول Rt بازدهی روز مورد نظر و RA بازدهی سالانه‌شده است.

روش پرداخت سود در صندوق‌های مختلف

سود صندوق‌های سرمایه گذاری از دو طریق در اختیار مردم قرار می‌گیرد:

پرداخت نقدی دوره‌ای

سود حاصل از افزایش قیمت واحد‌ها صندوق

صندوق‌های مختلف طبق آن چه در امیدنامه ذکر شده است، به سرمایه‌گذاران سود می‌دهند. اگر روش پرداخت نقدی باشد، دوره‌های پرداخت نیز مشخص هستند. معمولا دوره‌ها یک، سه یا شش ماهه در نظر گرفته می‌شوند. در این شرایط، مدیر موظف است طی دو روز کاری پس از پایان هر دوره سود را به حساب سهام‌داران واریز کند.

پرداخت نقدی بیشتر در صندوق‌های درآمد ثابت دیده می‌شود. این صندوق‌ها برای افرادی که ریسک‌پذیری پایینی دارند مناسب هستند و پرداخت سود دوره‌ای برای این گونه افراد، جذابیت بسیاری دارد. از این جهت، صندوق‌های درامد ثابت به سپرده‌های بانکی شباهت دارند. پس از پرداخت سود نقدی، ارزش واحد‌های صندوق به قیمت مبنا برمی‌گردد. البته همه صندوق‌های درامد ثابت سود نقدی پرداخت نمی‌کنند. برای نمونه صندوق یاقوت آگاه از نوع درامد ثابت است، اما سود آن از طریق افزایش قیمت واحد‌ها به مشتریان می‌رسد و پرداخت نقدی ندارد. در میان صندوق‌های درامد ثابت که در حال حاضر فعال هستند، ۵۱ مورد به صورت ماهانه سود نقدی پرداخت می‌کنند.

سود صندوق‌های سرمایه گذاری در سهام معمولا به صورت نقدی پرداخت نمی‌شود. در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام که فعلا در بازار فعال هستند، تنها دو مورد تقسیم سود ماهانه دارند. اساسا قیمت سهام نوسانی است و نمی‌توان در مورد آن رقم سود مشخصی را تضمین کرد. سود سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها معمولا از طریق افزایش قیمت واحد‌ها به دست می‌آید.

در پایان هر دوره می‌توانید بازده آن دوره را طبق فرمولی که در بالا ارائه شد محاسبه کنید. اگر واحد‌ها را بفروشید سود به صورت نقدی در اختیارتان قرار می‌گیرد و اگر نفروشید، ممکن است سود بیشتری به دست آورید. برای نمونه می‌توان به صندوق مشترک آگاه اشاره کرد که پربازده‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری در بورس تهران است و از زمان تاسیس تا کنون بیش از ۱۰ هزار درصد بازدهی داشته است.

صندوق هستی بخش آگاه نیز از نوع صندوق‌های سهامی قابل معامله است و با نماد آگاس شناخته می‌شود. این صندوق نیز سود نقدی پرداخت نمی‌کند، اما از آغاز فعالیت در سال ۹۴ تا کنون بیش از ۶۵۰ درصد بازدهی داشته است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط نیز شرایطی مشابه صندوق‌های سهامی دارند و در بیشتر موارد، سود آن‌ها از طریق افزایش بهای واحد‌ها محاسبه می‌شود. البته صندوق نیکوکاری یکم آگاه از نوع مختلط است و در دوره‌های سه ماهه سود نقدی نیز پرداخت می‌کند. این صندوق از زمان تاسیس در سال ۹۰ تا کنون، در حدود ۱۷۴۳ درصد بازدهی داشته است.

گزارش بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری

مدیر هر صندوق موظف است بازده را در طول دوره‌های زمانی مختلف محاسبه و روی وب سایت منتشر کند. به این ترتیب تمامی سرمایه‌گذاران به صورت شفاف به اطلاعات عملکرد صندوق دسترسی خواهند داشت. این داده‌ها باید حداکثر تا ساعت ۱۴ روز کاری بعد از اتمام دوره منتشر شده باشد. در گزارش بازدهی هر صندوق موارد زیر را مشاهده خواهید کرد:

بازدهی سالانه صندوق از ابتدای تاسیس تا پایان آخرین سال به تفکیک هر سال
بازدهی سالانه صندوق از ابتدای تاسیس تا پایان آخرین سال مالی به تفکیک هر سال
بازدهی روزانه صندوق از ابتدای تاسیس به صورت ساده و سالانه‌شده
بازدهی صندوق در یک هفته، یک ماه، سه ماه و یک سال گذشته
نمودار بازدهی صندوق در هر هفته

در این گزارش‌ها، سال مالی و سال شمسی از هم جدا در نظر گرفته شده‌اند. موعد سال مالی هر صندوق در تاریخ تاسیس آن صندوق سر می‌رسد، اما منظور از سال شمسی، سال تقویمی است. معمولا در پنل کاربری سرمایه‌گذاران هر صندوق، امکان محاسبه بازده به صورت شخصی نیز وجود دارد؛ یعنی هر کاربر می‌تواند بازده سرمایه‌گذاری خود را با توجه به تعداد روز‌هایی که از زمان خرید گذشته محاسبه کند.

علاوه بر گزارش‌هایی که در وب سایت هر صندوق منتشر می‌شود، سرمایه‌گذاران به گزارش‌های کلی نیز دسترسی خواهند داشت. مثلا وب سایت fipiran.com اطلاعات کاملی از همه صندوق‌ها ارائه می‌دهد و امکان مقایسه بین صندوق‌ها را فراهم می‌کند. در این وب سایت، نوع صندوق‌ها تفکیک شده و بازدهی دوره‌ای هر یک اعلام شده است. این فهرست را می‌توان بر اساس بازدهی کم یا زیاد مرتب و با مقایسه همه موارد، بهترین گزینه را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرد.
جمع‌بندی

بازدهی و سود مهمترین فاکتوری است که در هر گونه فعالیت اقتصادی در نظر گرفته می‌شود. در زمان انتخاب صندوق سرمایه‌گذاری نیز نوع عملکرد و بازدهی مهمترین معیار تصمیم‌گیری است. به همین دلیل، دانستن نحوه محاسبه سود صندوق‌های سرمایه گذاری اهمیت بسیاری دارد. در وب سایت مربوط به هر صندوق گزارش عملکرد دوره‌ای را می‌توان مشاهده کرد. وب سایت فیپیران نیز اطلاعات تمامی صندوق‌ها را به نمایش می‌گذارد و امکان مقایسه عملکرد و میزان سوددهی صندوق‌ها را برای کاربران فراهم می‌کند. شما میتوانید با مراجعه به وب سایت آگاه اینوست اطلاعات کامل تری در این مورد کسب کنید.