بررسی علل افزایش قیمت قطعات یدکی خودرو در سال ۹۹

به گزارش پول نیوز ، در این شرایط، ممکن است افزایش قیمت قطعات یدکی خودرو چندان غیرمنطقی و دور از انتظار نباشد. بخصوص با افزایش نرخ خودرو به صورت تقریباً ماهیانه. اما با نیم نگاهی به بازار قطعات یدکی و قیمت‌های مطرح در آن، به نظر می‌رسد آشفتگی شرایط مالی و اقتصادی کشور، در این بازار بیش از باقی صنایع و صنف‌ها نفوذ کرده و تاثیر شگرفی نیز همراه داشته است.

دلایل بسیاری برای این شرایط ذکر می‌شود. علاوه‌بر اینکه برخی همین قیمت‌های نجومی را نیز به دلایلی که خود مطرح می‌کنند، منطقی می‌دانند. بر همین اساس تصمیم به بررسی دقیق‌تر این بازار و قیمت‌های جاری در آن پرداختیم و همچنین دلایل منطقی و غیرمنطقی این قیمت‌ها را نیز دنبال کردیم تا درنهایت دریابیم نرخ‌های امروزی واقعی هستند یا خارج از قاعده و قانون.

دلایل افزایش قیمت قطعات

بررسی‌های نشان می‌دهد که افزایش قیمت خودرو که از اواخر سال ۹۸ شدت یافت، عامل اصلی و اولیه افزایش قیمت قطعات یدکی خودرو است. شروع این افزایش قیمت نیز در شرکت‌های مادر تامین کننده قطعات یدکی در خودروسازی‌ها کلید خورد. نکتهٔ دیگر افزایش تمایل به خرید خودروهای کارکرده، به دلیل افزایش قیمت نمونه‌های صفر است. به این ترتیب کارکرد خودروهای قدیمی‌تر از رده خارج بالا رفته و نیاز به قطعات در بازار بیشتر می‌شود.

افزایش نرخ تقاضا نیز در ایران همواره با تورم همراه بوده است. این قاعده برای هر کالایی ثابت است. بنابراین افزایش نیاز بازار به قطعات یدکی، بالا رفتن قیمت آن‌ها را نیز تشدید کرده است. همچنین بالا رفتن نرخ دلار، قطع واردات به دلایل مختلف مانند تحریم‌ها و بسته شدن راه‌های تجاری در اثر کرونا، عوامل دیگر این افزایش قیمت هستند. به این ترتیب که این عوامل به نایاب یا کم‌یاب شدن برخی قطعات وارداتی دامن زده و افزایش قیمت آن‌ها را تشدید می‌کنند. بنابراین هم‌زمان با افزایش تقاضا، عرضهٔ برخی قطعات نیز کاهش یافته است.

در نظر گرفتن این دو حقیقت تلخ در کنار هم می‌تواند تداعی‌گر فاجعهٔ رخ داده در بازار قطعات یدکی باشد. این فاجعه باعث افزایش قیمت متوسط قطعات بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد و گاها بیشتر بوده است. البته عدم حضور نهادهای نظارتی نیز از دیگر معضلات ایجاد کنندهٔاین آشفتگی است. در واقع در ایران هیچ اتحادیهٔ مرجعی برای مشخص کردن نرخ مصوب و ثابت برای این قطعات وجود ندارد.

قیمت گذاری بازارهای جهانی در این حوزه معمولاً براساس رقابت در کیفیت و تولید صورت می‌گیرد. اما در ایران تنها براساس نیاز مصرف کننده، بازخورد قیمت‌های مطرح شده و واکنش خریدار نسبت به آن‌ها قیمت گذاری به صورت شخصی انجام می‌شود.

سوء استفاده عمومی از شرایط

بر همین منوال، شاهد عرضهٔ گروهی از قطعات کمیاب، با قیمت‌های به واقع نجومی و غیر منطقی، توسط فروشندگان خرد هستیم. برخی از این فروشندگان با آگاهی از تقریباً نایاب شدن قطعهٔ در اختیارشان، قیمتی چندبرابر نرخ اصلی را بر جنس خود می‌گذارند. بخصوص اگر قطعهٔ مورد نظر نقشی حیاتی در سیستم فنی خودرو داشته باشد. برای مثال اگر سایت دیوار را به دقت بررسی کنید، می‌بینید که سرسیلندر زانتیا از قیمت ۳ میلیون در اسفند ۹۷ به قیمت ۱۵ میلیون در خرداد ۹۹ رسیده است (حدود ۵ برابر) و علت اصلی آن، نبود این قطعه در بازار به دنبال توقف تولید زانتیا است.

تشدید این معضل و عدم نظارت کافی برای رفع آن، باعث شده است بسیاری از مالکان خودروها، تا آنجا که امکان دارد، اقدام به تعمیر سواری خود نکنند و این سهل انگاری آگاهانه گاهی خطرات فراوانی را به دنبال دارد. همچنین آماردزدی قطعات نیز بیش از حد تصور بالا رفته، تا جایی که سارقان از زه نمای کناری اسپورتیج نیز نمی‌گذرند. چرا که می‌توانند آن را به راحتی و در عرض چند دقیقه جدا کرده و به قیمت ۶ میلیون تومان بفروشند.

با این تفاسیر، نابسامانی بازار قطعات یدکی که از آشفتگی بازار خودرو نشات می‌گیرد، آسیب‌های جدی و گاهی برگشت‌ناپذیر برای عامهٔ مردم دارد و نیاز مبرم به یک نهاد نظارتی که باز هم حضور ندارد! بیش از همیشه و هرجا در این بازار احساس می‌شود.