ضرورت مصوبه شورای پول و اعتبار برای ترازنامه‌ شبکه بانکی چیست؟

به گزارش پول نیوز، اصلاح سیستم بانکی چندی است که از سوی برخی نهادها و کارشناسان مورد بررسی و پیگیری قرار می گیرد اما هر بار با چالش های بیشتری روبه رو می شود. برخی از کارشناسان اصلاح سیستم بانکی را در گرو استقلال بانک مرکزی می دانند اما برخی دیگر در گرو وصول مطالبات غیر جاری، آزادسازی دارایی‌های غیرنقدی، بالا ماندن نرخ سود بانکی، انتقال عقود مشارکتی به بازار سرمایه و ... می دانند که البته مهمترین آنها این است که بانک مرکزی استقلال کافی ندارد. برخی از کارشناسان می گویند بانک مرکزی استقلال لازم را دارد و برخی دیگر به طور کلی این بحث را قبول ندارند.

 

منابع بانک‌ها عمدتاً از سرمایه‌ها، دارایی و سپرده‌گذاری تامین می‌شود. به عبارت دیگر، بازار مکمل سپرده عمدتاً استقراض از بانک مرکزی و بانک‌های موجود در شبکه بانکی است که البته در این بین، ساز و کار بانک‌های تخصصی، دولتی، خصوصی و خصوصی‌شده تا حدی متفاوت است. با این حال، امروز از سوی دولت، برای کنترل تورم و بهبود کیفیت ترازنامه بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی، پیشنهاد بانک مرکزی درباره سیاست احتیاطی کنترل رشد ترازنامه شبکه بانکی توسط شورای پول و اعتبار تصویب شد.

اما ضرورت این مصوبه چیست و چرا بانک مرکزی بر آن تاکید دارد؟

 

امرالله امینی، اقتصاددان و استاد دانشگاه در این باره گفت: وقتی وارد جزئیات نظارت بر بانک‌ها شویم. شاخص‌هایی به ما می‌دهد که تمام عملکرد بانک‌ها را اعم از میزان سپرده‌ها، تسهیلاتی که می‌دهند، نرخ بهره‌ای که دارند و میزان سرمایه، دارایی‌ها و پس‌انداز نشان می‌دهد. از اینرو، در بررسی ترازنامه بانک‌ها به عملکرد آن دسترسی پیدا می‌کنیم و عمده بحث ترازنامه‌ها هم این است که موارد درآمدزایی یک بانک از چه محل‌هایی بوده است.

امینی ادامه داد: این بسیار مهم است که بانک‌ها چه جا‌هایی تسهیلات داده‌اند و ترکیب پرداخت‌ها با اولویت دادن به چه نوع تسهیلاتی بوده است؛ آیا این تسهیلات در راستای سرمایه‌گذاری تولیدی و غیرتولیدی و یا خدماتی بوده و یا به مصارف دیگر رسیده است. همچنین درآمد بانک‌ها هم دقیقا از کجا آمده است، یعنی آیا منبع درآمد یک بانک از تسهیلات بوده یا از موارد دیگری به دست آمده است؟

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه برخی بانک‌ها در وظایف خود کوتاهی می‌کنند، سیاست احتیاطی کنترل رشد ترازنامه شبکه بانکی را مهم دانست و خاطرنشان کرد: موردی که الان بانک‌ها مورد اتهام هستند دقیقا همین است که بانک‌ها پول‌های خود را صرف خرید دلار، طلا و زمین می‌کنند و عمدتاً هم به شرکت‌های سرمایه‌گذاری زیرمجموعه خودشان می‌دهند و همین دادن تسهیلات بیش از حد به شرکت‌های سرمایه‌گذاری تابع خود بانک‌ها از جمله مواردی است که نباید وجود داشته باشد، چرا که ماهیت کار بانکداری این نیست.

امینی با بیان اینکه تمرکز بر ترازنامه‌های بانکی از سوی بانک مرکزی موجب رفع ابهامات و اتهامات بانک‌ها می‌شود و به شفافیت عملکرد آن‌ها کمک می‌کند، اضافه کرد: ولی اتهامات بدتر به تعدادی از بانک‌ها این است که این بانک‌ها وارد خرید و فروش زمین، ارز و طلا می‌شوند. همین بانک‌هایی که در سال‌های گذشته ورشکسته بودند دوباره به وضع خوب خود برگشته‌اند، اما به چه قیمتی؟! به قیمت آن که نقدینگی بالا رفته است و تورم به شدت در مواردی نظیر ارز، طلا و زمین به وجود آمده است.