چرا سیاست ارزپاشی در جامعه موفق نبوده است؟

به گزارش پول نیوز، بودجه سال ۱۴۰۰ در حالی در مجلس مورد نقد و بررسی قرار گرفته است که چون و چراها درباره نرخ ارز پیشنهادی دولت به چالش اصلی این روزهای مجلس و دولت تبدیل شده است. به عقیده مجلسی‌ها، دولت در پیش‌بینی درآمدهای نفتی سال آینده اغراق کرده است و به عقیده دولتی‌ها، مجلس در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، با موضوع به شکل سیاسی و نه علمی برخورد می‌کند. اما چرا نرخ ارز در اقتصاد ایران یک متغیر کلیدی است و اهمیت آن، برای بودجه سال آینده چرا این اندازه بالا است؟

حسین صمصامی، اقتصاددان و استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال گفت: به این علت که اقتصاد ایران از یک طرف وابسته به درآمدهای نفتی است که البته اکنون با توجه به اتفاقاتی که افتاده سهم نفت بسیار کم شده است.

وی با بیان اینکه وابستگی کالاهای واراداتی به نرخ ارز در حالی که درآمدهای ارزی هم کم است، باعث گران شدن این کالاها می‌شود، اضافه کرد: بیش از ۸۵ درصد واردات ما مواد اولیه، کالاهای واسطه‌ای و کالاهای سرمایه‌ای است که باعث می‌شود قیمت این کالاها افزایش یابد و وقتی قیمت کالایی که وابسته به ارز است بالا می‌رود، حتی قیمت کالاهایی که به صورت مستقیم وابسته به نرخ ارز نیستند، نیز خود به خود به سمت بالا تعدیل می‌شود.

صمصامی ادامه داد: ما شاهد این هستیم که در سال‌هایی که نرخ ارز در اقتصاد ایران به شدت افزایش یافته مثل سال‌های ۷۳ و ۷۴ و سال ۹۰، ۹۱ و ۹۲ و سال ۹۷ به شدت تورم در اقتصاد افزایش یافته است. به همین دلیل، باید گفت اقتصاد ما بنا به هردلیلی به شدت به ارز وابسته است و عدم توجه دولت و بانک مرکزی به قیمت‌گذاری مناسب ارز باعث می‌شود که قیمت ارز و به موازات آن، نرخ تورم بالا برود و رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری مولد منفی شود.

این اقتصاددان در ادامه اظهار کرد: وقتی ما می‌گوییم ارزپاشی یعنی ما بازاری داریم به نام بازار ارز که در این بازار، قیمت ارز تعیین می‌شود و وقتی قیمت ارز در حال افزایش است، بانک مرکزی در این بازار ارز تزریق می‌کند و به عبارتی، عرضه ارز را افزایش می‌دهد تا قیمت را مهار می‌کند.

وی افزود: در اقتصاد ما، بازار ارز یک ویژگی بسیار اساسی و مهم دارد که به این ویژگی توجه نمی‌شود. یعنی وقتی ما از بازار حرف می‌زنیم می‌گوییم بازار یک طرف عرضه و یک طرف تقاضا دارد. اما فراتر از این، اگر ما بخواهیم بازار را بشناسیم باید بازیگران بازار را بشناسیم.