آیا حسابرسان سازمان بورس می‌توانند آزادانه گزارش شرکت‌ها را تهیه کنند؟

به گزارش پول نیوز، انتشار صورت مالی دوره‌ای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به منظور کمک به سهامداران بازار برای سرمایه‌گذاری تدوین و تهیه شده است، اما حباب قیمت سهم‌های غیر ارزنده نشان می‌دهد که سهامداران بازار چندان توجهی به صورت مالی منتشر شده توسط شرکت‌ها ندارند.

رفتار‌های هیجانی حاکم بر بازار و تخصصی بودن بررسی صورت مالی دو عاملی هستند که متخصصان رفتار مالی آن را علت عدم توجه سهامداران به اطلاعات صورت مالی افشا شده توسط شرکت‌های بورسی می‌دانند. صورت مالی شرکت‌ها همانطور که می‌تواند به سهامدار به منظور سرمایه‌گذاری مطمئن کمک کند به همان اندازه هم می‌تواند سبب از دست رفتن سرمایه افراد غیر متخصص بازار سرمایه شود، به همین دلیل است که کارشناسان حسابرسی عنوان کردند بدون داشتن دانش کافی داده‌های صورت مالی بررسی نکنید.

طبق قانون بازار، شرکت‌ها نباید هیچ گونه محدودیتی برای حسابرس سازمان ایجاد کند، چون حسابرس علاوه بر حسابرس وظیفه بازررسی هم طبق قانون تجارت دارد و امکان دسترسی به هر چیزی که در صورت مالی آمده را دارد، اما در عمل برخی از مدیران شرکت‌ها اطلاعات را در اختیار حسابرس قرار نمی‌دهند

هر از چندگاهی در شبکه‌های اجتماعی موضوعی تحت عنوان شفافیت صورت مالی مطرح می‌شود. این رسانه‌ها با بررسی صوت مالی برخی از شرکت‌ها مدعی می‌شوند که صورت مالی آن‌ها شفاف نیست و با واقعیت عملکرد شرکت همخوانی ندارد، این در حالی است که سازمان بورس چنین دیدگاهی را قبول ندارد. میثم قاسمی، رئیس اداره نظارت بر حسابرسان معتمد و گزارشگری مالی بورس نحوی بررسی صورت مالی که توسط هیات مدیر شرکت‌ها تنظیم می‌شوند را سختگیرانه و بر اساس استاندار‌های حسابداری می‌داند. او در گفتگوی با بازار که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید علاوه بر شرح وظایف اداره نظارت بر حسابرسان معتمد به اهمیت گزارش پیوست حسابرسان بر صورت مالی تاکید کرد.

*موسسات مختلفی به عنوان موسس حسابرس با سازمان بورس فعالیت می‌کنند که کار آن‌ها حسابرسی صورت مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است، سازمان بورس چگونه به گزارش حسابرسی این موسسات اعتماد می‌کند؟

اداره نظارت بر حسابرسان معتمد و گزارشگر مالی دو کار اساسی انجام می‌دهد یکی در بخش نظارت بر حسابرسان معتمد است که در واقع از طریق اطلاعات که به صورت شش ماهه از آن‌ها دریافت می‌شود و همچنین کیفیت گزارشاتی که ارائه می‌کنند هم وضعیت خود موسسه و هم وضعیت کار‌های آن‌ها را ارزیابی می‌کنیم. در این زمینه یک کمیته جهت بررسی گزارشات این موسسات تشکیل و موارد تخلف را بعد از کار کارشناسی و حسب مورد به سازمان و جامعه سازمان حسابرسی معرفی و در نهایت صدور رای که از تذکر تا حذف موسس و شریک است صادر می‌شود که بسته به اهمیت ایراد و آثاری که دارد و همچنین حجم مبادله‌ای که بر روی آن ایراد شده و پارامتر‌های چهارده گانه که وجود دارد رای صادر می‌شود.

در واقع فعالیت ما از پذیرش تا فرایند نظارت است، یعنی موسسه حسابرس، مدیر و یا شرکای که قصد فعالیت در بازار را دارند، باید در این کمیته پذیرش شوند و بعد از این مرحله در لیست مورد اعتماد ما در سایت منتشر می‌شوند و از آن به بعد حسب طبقه بندی که داریم می‌توانند کار حسابرسی شرکت‌ها را انجام دهند.

برخی از محدودیت‌ها داخل شرکت نبوده و متاثر از عوامل بیرونی است، مثلا در چند سال گذشته نرخ خوراک در پتروشیمی برای شرکت‌ها یک مشکل ایجاد کرده بود، چون دولت باید نرخ خوراک را تعیین می‌کرد و بعد شرکت‌ها بر اساس این نرخ بهای تمام شده خود را محاسبه می‌کردند و اطلاعات مالی خود را بر این اساس ارائه می‌دادند

*چه تعداد موسسه حسابرس اکنون در بازار فعالیت می‌کنند؟
الان نزدیک به ۷۰ تا موسسه و ۶۰۰ مدیر و شریک داریم که با سازمان همکاری می‌کنند.

*گزارشگری مالی در اداره شما چگونه صورت می‌گیرد؟ آیا توانستید استاندارد صورت مالی را به استاندارد بین المللی نزدیک کنید؟

ما در بخش دوم، یعنی گزارشگری مالی، یک کمیته استاندارد و آموزش داریم، که در بخشی از آن ابزار‌ها مالی جدید تدوین می‌کنند مانند انواع و اقسام اوراق منفعت، اوراق اختیار، فروش تبعی و ... و در بخش دیگر آن ثبت و ضبط آن در دفاتر می‌باشد.

فعالیت‌های دیگری هم در این بخش انجام می‌شود مانند صورت مالی نمونه، که هدف از این صورت مالی تدوین یک شیوه گزارشگر صورت مالی بر صنایع موجود در بازار سرمایه است تا صنایعی که در بورس داریم هر کدام به یک شیوه گزارش ندهند تا قابلیت مقایسه برای صنایع فراهم شود تا برای سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه قابلیت مقایسه و یکنواخت را فراهم کند.

شرکت‌های بورسی باید حداقل موارد افشا را طبق استاندارد‌های تعریف شد اعلام کنند که ممکن است شرکتی موارد بیشتری را افشا کند، در برخی از موارد هم شرکتی چند مورد از حداقل این موارد را نداشته باشد. مبنای تدوین ما استاندار‌های سازمان حسابداری است. ما حسب آن چیزی که نهاد استاندارد گذار الزام می‌کند صورت مالی را تدوین کردیم که سابقا استاندارد‌های ملی بود، اما الان در گذر زمان نهاد استاندارد حسابداری ما، استاندارد‌های خود را با استاندارد‌های بین المللی نزدیک می‌کند، پس خود به خود صورت مالی جدید مطابق استاندارد‌های بین المللی می‌باشد.

*در حسابرسی سازمان آیا محدودیتی برای حسابرس و دسترسی او به بخش‌های مختلف شرکت وجود دارد؟
صورت مالی شرکت بر عهده هیات مدیر شرکت است و طبق قانون باید صورت مالی را آماده و در اختیار حسابرس قرار دهند. طبق قانون بازار، شرکت‌ها نباید هیچ گونه محدودیتی برای حسابرس سازمان ایجاد کند، چون حسابرس علاوه بر حسابرس وظیفه بازررسی هم طبق قانون تجارت دارد و امکان دسترسی به هر چیزی که در صورت مالی آمده را دارد، اما در عمل برخی از مدیران شرکت‌ها اطلاعات را در اختیار حسابرس قرار نمی‌دهند، حسابرس در این مواقع می‌تواند عدم دسترسی به اطلاعات توسط مدیران شرکت را گزارش دهد، مثلا به خاطر محدودیت در دامنه رسیدگی توسط مدیر شرکت بنده نمی‌توانم اظهار نظر کنم.

برخی از محدودیت‌ها داخل شرکت نبوده و متاثر از عوامل بیرونی است، مثلا در چند سال گذشته نرخ خوراک در پتروشیمی برای شرکت‌ها یک مشکل ایجاد کرده بود، چون دولت باید نرخ خوراک را تعیین می‌کرد و بعد شرکت‌ها بر اساس این نرخ بهای تمام شده خود را محاسبه می‌کردند و اطلاعات مالی خود را بر این اساس ارائه می‌دادند. در این زمان حسابرس محدودیت ایجاد شده را خارج از اختیار هیات مدیر شرکت می‌نویسد.

پس حداقل حسابرس با دو نوع محدودیت روبه رو است، محدودیت خارج از شرکت و محدودیت‌های داخلی؛ غیر از آن ممکن است شرکت موجودی یک کالا را حساب کند، منتها روش آن طبق استاندارد حسابداری نیست در این زمان حسابرس در گزارش خود اعلام می‌کند که موجودی کالا حساب شده طبق استاندارد نیست و تحت عنوان عدم توافق، انحراف یا تحریم که هر سه واژگان یک معنی دارد (به این معنا برای این قلم صورت مالی استاندارد‌های حسابداری رعایت نشده است) یادداشت می‌شود در این مورد هم مدیر تخلف کرده است، چون مدیر وظیفه دارد که طبق استاندارد‌های حسابداری صورت مالی را تهیه کند. موارد و ایراد‌های که در صورت مالی بوده طبق مصوبه شورای عالی بورس اولویت بندی و بر این ترتیب اولویت علیه مدیر شکایت می‌شود.