به گزارش پول نیوز، اقتصاد ایران دهه‌ها است با چالش‌های گوناگونی دست و پنجه نرم می‌کند که بسیاری از آن عوامل ساختاری و بسیاری دیگر ناشی از نوع مدیریت و سیاست‌های اجرایی است. با این حال، این روز‌ها اقتصاد ما بیش از پیش با بیم و امید آغشته است.

از زمان روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، یک بار تحریم‌های اقتصادی برداشته شد و تاثیر آن بر اقتصاد کشور ملموس بود. هرچند این اتفاق دوام زیادی نیاورد و ایران بار دیگر به مدار تحریم پیوست، اما همین مدت کوتاه هم نشان داد که تحریم‌ها نقش مهمی در سلامت اقتصادی کشور دارند.

حالا با تغییرات بین‌المللی امید آن می‌رود بار دیگر مذاکرات برجامی آغاز شود. در این گفتگو می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که رفع احتمالی تحریم‌های ایران در سال ۱۴۰۰ چه تاثیری بر ساختار اقتصاد کشور و سیاست‌های پولی و ارزی بانک مرکزی خواهد گذاشت. آیا بانک مرکزی همچنان باید سیاست انقباضی خود را ادامه دهد؛ حذف صفر از واحد پولی چه جایگاهی در این معادله دارد؟ در مجموع آیا در سال ۱۴۰۰ شاهد بازگشت ارزش به پول ملی خود خواهیم بود یا خیر؟

تقویت ارزش پول ملی از وظایف اصلی بانک مرکزی

تقویت ارزش پول ملی از وظایف بانک مرکزی هر کشوری از جمله ایران است، هر چند در سال‌های اخیر و با افزایش فشار‌ها و تحریم‌های همه جانبه در جنگ اقتصادی نابرابر بر علیه ملت، کاری دشوار بوده است، اما روند امیدوار کننده تقویت ارزش ریال در چند ماهه اخیر در سال جاری، نشان از عزم و برنامه ریزی بانک مرکزی برای تقویت ارزش پول ملی دارد.

برآیند یک سال اخیر تا به امروز، نشان از ثبات نسبی و رو به کاهش نرخ ارز به عنوان مولفه‌ای اثرگذار در ارزش پولی ملی دارد. به گونه‌ای با وجود فشار حداکثری دولت آمریکا بر نظام بانکی کشور، دلار آمریکا نه تنها با جهش نرخ در بازار ایران مواجه نشد، بلکه با افت ۱۰ هزار تومانی در هفته‌های اخیر همراه شده است.

این ثبات و روند کاهشی نرخ ارز که منجر به تقویت نسبی ارزش پولی ملی کشورمان شده است، حاصل برنامه ریزی و تلاش کارشناسان و بدنه تخصصی و فنی بانک مرکزی است.

به عنوان نمونه با تشدید تحریم‌های اقتصادی در سال ۹۷ تا به امروز، بانک مرکزی کشورمان اقدام به کنترل جریان نقدینگی و مبادلات پولی در بستر نظام بانکی کرده است، سیاستی که در گام نخست مانع از رشد افسارگسیخته نرخ ارز در بازار شد و در ادامه با کنترل ترازنامه بانک‌های کشور، سیاست‌های پولی بانک مرکزی در مسیر اثرگذاری قرار گرفته که از آثار مثبت آن می‌توان به کنترل رشد نقدنیگی در اقتصاد اشاره کرد. همچنین برنامه ریزی برای بازگشت ارز‌های صادراتی به چرخه اقتصادی، از دیگر برنامه‌های مثبت بوده است که وضعیت عرضه و تقاضا در بازار ارز را به تعادل نسبی رسانده است.

بیشتر بخوانید: نظام پولی نخ نما شده در دولت رئیسی بازنگری می‌شود؟

در این میان، کارشناسان اقتصادی با اشاره به اقدامات بانک مرکزی در مسیر تقویت ارزش پولی ملی، به لزوم حمایت دستگاه‌های مرتبط اقتصادی از برنامه‌های بانک مرکزی برای میل به تورم هدف گذاری شده، تاکید دارند. زیرا مسلما کنترل تورم در بازه تعیین شده توسط بدنه کارشناسی و فنی نظام بانکی، منجر به تقویت قدرت خرید و ارزش پول ملی می‌گردد. برنامه‌ای که با گذشت چند ماه از اعلام آن، به طور نسبی در مسیر خوبی قرار دارد و نشانه آن، در کاهش تورم ماهانه مسکن در آذرماه و افت نرخ دلار به کانال بیست و دو هزار تومانی، نمایان است.

یکی دیگر از مواردی که به طور مشخص بر کنترل جریان تورم در اقتصاد ایران موثر است، کاهش هزینه تولید در کسب و کار‌های کوچک و بزرگ است. همچنین تسهیل فضای کسب و کار و رفع موانع تولید، به طور مشخص بر رشد اقتصادی و تقویت ارزش پول ملی اثرگذار است.

افزایش نرخ تورم با استقراض از بانک مرکزی توسط دولت‌ها

به گفته کارشناسان اقتصادی، هرگونه استقراض از بانک مرکزی توسط دولت ها، منجر به رشد پایه پولی و افزایش تورم می‌شود که در نهایت، به کاهش ارزش پول ملی منجر می‌شود. در نتیجه این اهرم کلیدی و موثر در تقویت ارزش پول ملی، در یکی و دو سال اخیر با تلاش‌های بانک مرکزی، به خوبی مدیریت شده است و ضرورت دارد در ماه‌های آینده نیز، با توجه به کسری بودجه دولت، مورد توجه قرار گیرد و از مسیر انتشار اوراق بدهی، کسری بودجه تامین شود.

در مجموع، با توجه به جنگ اقتصادی آمریکا بر علیه ملت ایران، ضرورت تقویت ارزش پول ملی، اهمیت ویژه‌ای دارد. به گفته کارشناسان اقتصادی، این موضوع نه از طریق تضعیف دلار و ارزپاشی، بلکه از طریق تقویت رشد اقتصادی و تولید ملی، کنترل جریان نقدینگی و تورم و حمایت قوای سه گانه و نهاد‌های مرتبط، از تصمیمات پولی و ارزی بانک مرکزی به عنوان نهاد سیاست گذار در نظام پولی و ارزی کشور، حاصل می‌شود.

اسماعیل افشار کارشناس امور اقتصادی در گفتگو با خبرنگار پول نیوز گفت: پول ملی کشورمان در حال حاضر از ارزش و اهمیت لازم برخوردار نیست که عوامل مختلفی بر این موضوع تاثیر گذار است و این مسئله از ابعاد متفاوتی قابل بررسی است. اولین عامل مهم و تعیین کننده در ارزش پول ملی یک کشور، توان تولید در جامعه است.

وی افزود: ارزش پول ملی در جامعه‌ای که بتوانند تولیدات رونق زیادی داشته باشد و با این تولیدات قادر به تامین نیاز‌های مردم کشور خود باشد و از طرفی هم صادرات خوبی نیز صورت بگیرد که از طریق صادرات ارز به دست بیاورد، قدرتمند خواهد بود. مثل کشور چین که با گذشت زمان توان تولید خود را به خوبی افزایش داده و در نتیجه قدرت پول ملی آن نیز زیاد شده است.

این کارشناس اقتصادی ابراز کرد: تنها تولیدات در افزایش قدرت پول ملی یک کشور تاثیرگذار نیست بلکه نرخ تورم نیز در کشور‌ها و ارزش پول ملی آن‌ها تاثیرگذار است. به عنوان مثال، نرخ تورم در کشور ژاپن طی ۲۰ سال اخیر تقریبا نزدیک به صفر بوده است و به همین دلیل است که پول ملی ژاپن نیز قدرت نسبی خوبی در دنیا دارد.

افشار ابراز کرد: متاسفانه طی ۵۰ سال اخیر، نرخ تورم در ایران به استثناء سال ۶۹ که زیر ۱۰ درصد بود، همواره یک نرخ دو رقمی بوده است درحالی که میانگین نرخ تورم در دنیا حدود ۳ درصد است و این مسئله از عوامل کاهش ارزش پول ملی در ایران است.