از حدود یک سال گذشته بحث عدم تامین به موقع یا توزیع نامناسب نهاده‌های تولید یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت گوشت، مرغ و یا اخیرا محصولات لبنی عنوان شده است. در حالی که واردات این اقلام به گمرک و بنادر و موجودی آن همواره در صدر کالای اساسی قرار داشته است.

در همین راستا، بررسی آخرین وضعیت موجودی کالا‌های اساسی در روز‌های اخیر نشان می‌دهد که همچنان حجم بالایی از واردات و موجودی کالا‌های اساسی به نهاده‌های تولید اختصاص دارد؛ به طوری که ۶.۱ میلیون تن کالای اساسی شامل گندم، ذرت، برنج، جو، سویا، شکر، روغن خام و دانه‌های روغنی در گمرک و بنادر موجود و یا در شناور‌ها وجود داشته که بیش از ۳.۸ میلیون تن یعنی بالغ بر ۶۲ درصد مربوط به نهاده‌های تولید است.

ذرت همواره بالاترین حد واردات نهاده‌های تولید و البته کالا‌های اساسی را به خود اختصاص می‌دهد و در حال حاضر ۱.۸ میلیون تن از این کالا در گمرک و بنادر است که ۱.۳ میلیون تن آن در انبار‌ها موجود و حدود ۵۰۰ هزار تن هم در شناور‌های کنار اسکله و یا در حال تخلیه قرار دارد.

 

اما جو دیگر نهاده تولید است که طبق آخرین گزارش بیش از یک میلیون تن از آن در بنادر وجود دارد که ۸۸۰.۲ هزار تن موجود و بالغ بر ۱۵۵ هزار تن هم در شناور‌ها در حال تخلیه است.

سویا نیز بالغ بر یک میلیون تن موجودی آن در آمار دیده می‌شود که ۸۳۶.۷ هزار تن در انبار‌های گمرک و بنادر و بالغ بر ۲۳۰ هزار تن هم در شناور‌ها موجود است.

این در شرایطی است که حتی در واردات کالا‌های اساسی دریافت کننده ارز ۴۲۰۰ تومان که محدود به شش قلم ذرت، جو، سویا، گندم، روغن و دانه‌های روغنی به همراه بخشی از دارو و تجهیزات پزشکی می‌شود، همواره این سه قلم نهاده تولید در صدر واردات بوده است؛ طبق آمار در پایان سال گذشته از ۲۳.۱ میلیون تن کالای اساسی وارد شده (در ۲۵ گروه کالایی) بیش از ۱۳.۴ میلیون تن به ارزشی بالغ بر ۳.۷ میلیون دلار مربوط به ذرت، جو و کنجاله سویا بود که ۵۸ درصد وزن کل واردات در ۲۵ گروه اقلام اساسی را در بر می‌گرفت.

اما به هر صورت با توجه به این‌که نهاده‌های تولید، کالا‌های دریافت کننده ارز ۴۲۰۰ تومانی هستند اغلب در مورد تامین ارز و نحوه توزیع ارز ۴۲۰۰ بین واردکنندگان این اقلام چالش‌هایی وجود داشته است و با وجود این‌که ترخیص ۹۰ درصدی شش قلم کالای اساسی با ارز ترجیحی بدون صدور کد رهگیری بانک در دستور کار قرار دارد، باز هم مشکلاتی در این رابطه مطرح بوده است.