معامله در فارکس ریسک بالایی دارد چرا که معاملهگران در این بازار از بالا و پایین شدن قیمتها در زمان کوتاه سود کسب میکنند. حجم بالای پولی که در فارکس در گردش است، قدرت نقدشوندگی بسیار بالا، ساعت معاملات طولانی و... از دلایلی هستند که فارکس را به بازاری جذاب تبدیل کردهاند. در این مطلب قصد داریم به توضیح این موضوع بپردازیم که منظور از معاملات فارکس چیست؟ و ضمن آشنایی بیشتر با نحوه انجام معاملات در آن به معاملات فارکس در ایران نیز اشاره کنیم. با ما همراه شوید.
فارکس چیست؟
فارکس (FOREX) بازاری برای تبادل ارز است که دو مشتری در آن میتوانند ارزهای خود را با هم معامله کنند. به عنوان مثال میتوانند یورو را به دلار یا ین را به پوند و... تبدیل کنند. در واقع امروزه با پیشرفت تکنولوژی و وجود اینترنت بسیاری را از فرآیندها آسان شده است و افراد با اولویتهای یکسان میتوانند به وسیله اینترنت و به واسطه کارگزاریها، در هر لحظه نرخ ارزها را از بانکهای مختلف جمعآوری کنند و به معامله ارزهای مورد نظر خود بپردازند. پروسه به این صورت است که، کارگزاران فارکس با نرمافزارهای معاملاتی اختصاصی نرخ ارزها را به صورت لحظهای به اطلاع افراد میرسانند و معاملهگران نیز سفارش خود را از طریق نرمافزار کارگزاری خود ثبت میکنند و معامله انجام میشود.
کارگزاریهای فارکس نیز زیر نظر سازمانهایی به نام «رگولاتوری» هستند. این سازمانها تعیین کننده نرخ ارز نیستند بلکه واحدهایی برای نظارت و جلوگیری از جرائم مالی و پولشوییاند. در واقع میزان عرضه و تقاضا در بازار تعیین کننده نرخ است. از معروفترین رگولاتوریها، FMA (نیوزلند)، FCA (انگلستان)، FINMA (سوئیس)، NFA (آمریکا) را نام برد.
هدف تمامی معاملهگران در بازار فارکس تبادل ارزهایی است که به آنها بیشترین سود را میرساند. در حقیقت روند معامله در فارکس به این صورت است که معاملهگر با دید مثبت یک ارز را خریداری میکند تا در زمان مناسب و بالا رفتن قیمتش آن را با ارزی دیگری معامله کند. حال فرض کنید که به علت اتفاقات و حوادثی که در کشوری مانند آمریکا رخ میدهد شما دیدگاه مثبتی نسبت به اقتصاد آمریکا ندارید و به این نتیجه رسیدهاید که ارز آمریکا در برابر یورو قدرت کمتری پیدا خواهد کرد. در نتیجه تصمیم میگیرید که دلار خود را بفروشید و یورو خریداری کنید. با تبادل این دو ارز در فارکس در حقیقت ما یورو را خریداری کردهایم و در طرف مقابل دلار را به فروش رساندهایم.
مفهوم جفت ارز و انواع آن
به هر دو واحد ارزی که در بازار فارکس با یکدیگر مبادله میشوند جفت ارز میگویند. جفتهای ارزی به سه دسته اصلی (Majors) - فرعی Minors)) و ناشناس (Exotic) تقسیم میشوند. در فارکس دو جفت ارز یورو در برابر دلار آمریکا به صورت EUR/USD نمایش داده میشوند تا ارزش آن دو ارز به نسبت یکدیگر مشخص شود. یکی از ارزها را ارز پایه و دیگری را ارز متقابل میگویند. برای نمونه در مثال بالا ارز اول یعنی دلار ارز پایه و ارز دوم یعنی یورو ارز متقابل است.
جفت ارزهای اصلی یا ماژور
در معاملات ماژور، یکی از جفت ارزها باید واحد ارزی پرقدرتی باشد. یعنی جفت ارزهایی که بیش از ۸۰ درصد معاملات در بازار فارکس روی آنها انجام میشود. در این میان پای ثابت جفت ارزهای اصلی دلار آمریکا است. در واقع زمانی که یکی از جفت ارزها دلار آمریکا باشد آن معامله اصلی یا ماژور است.
جفت ارزهای ماژور قدرت نقدشوندگی بسیار بالایی دارند و به همین علت بسیار پرطرفدار هستند. معاملات یورو در برابر دلار آمریکا (EUR/USD)، پوند به دلار آمریکا (GBP/USD)، دلار آمریکا به ین ژاپن (USD/JPY)، دلار آمریکا به فرانک سوئیس (USD/CHF)، دلار آمریکا به دلار کانادا (USD/CAD) و... از در این گروه قرار دارند.
جفت ارز فرعی
در معاملات مینور، ارزهایی مورد تبادل قرار میگیرند که متعلق به دیگر کشورهای قدرتمند به جز آمریکا باشند. این جفت ارزهای نسبت به جفت ارزهای اصلی محبوبیت کمتری دارند. یورو در برابر فرانک سوئیس (EUR/CHF)، یورو در برابر پوند (EUR/GBP)، یورو در برابر دلار کانادا (EUR/CAD) و دلار کانادا در برابر ین ژاپن (CAD/JPY) برخی از جفتارزهای فرعی پرطرفدار هستند.
گفتنی است که این معاملات بر اساس ارز پایه با پسوند «Cross» نامگذاری میشوند. معاملات کراس با توجه به پایین بودن ریسک نقدشوندگی حجم معاملات و کارمزد کمتری دارند.
جفت ارز ناشناس
در معاملات اگزوتیک یا ناشناس، یک ارز اصلی با یک ارز ناشناخته یا کم قدرت از نظر ارزی مبادله میشود. درست است که کشورهایی مانند برزیل، مجارستان یا ترکیه و... شناخته شده باشند، اما ارز آنها در بازار جهانی از اعتبار کافی برخوردار نیست. حجم معاملات اگزوتیک در فارکس بسیار کم است.
فارکس در ایران
فارکس بازاری ۲۴ ساعته است و حجم معاملات در این بازار بسیار بالا است. در برخی از روزها این حجم به بیش از ۶ تریلیون دلار هم میرسد. بالا بودن حجم معاملات به علت بالا بودن ساعات کار این بازار است. هر روزه و بیست و چهار ساعته معاملهگران در سراسر به وسیله اینترنت در این بازار مشغول معامله هستند، اما در ایران این معاملات به دلایل مختلف، نامشروع اعلام شده و فعالیت در بازار فارکس غیر قانونی است.
تبادل و خرید و فروش ارز در ایران تنها توسط صرافیها انجام میشود. دلیل غیر قانونی اعلام شدن فارکس در ایران، بالا بودن ریسک معامله در این بازار است مخصوصا با وجود اهرمهایی که در این بازار وجود دارد و امکان ضررهای زیاد و گسترده را در فارکس بالا میبرد. از نظر شرعی هم شبه ربوی بودن معاملات در این بازار دلیل ممنوع شدن فارکس در ایران است.
در سالهای اخیر بورس ایران شاهد ورود حجم زیادی از کاربران بوده است و با یک جست وجوی ساده میتوان به تعداد بیشماری از آموزشهای بورسی دسترسی پیدا کرد. همچنین کلاسهای آموزش بورس به صورت حضوری و مجازی نیز توسط بسیاری از مراکز معتبر مانند کارگزاری آگاه برگزار میشود، اما ورود و فعالیت در فارکس به علت پیچیدگیهای بسیاری که دارد به مراتب سختتر از بورس است.
جمعبندی
در پاسخ به سوال معاملات فارکس چیست؟ گفتیم که فارکس یکی از بزرگترین بازارهای مالی دنیا و بازاری ۲۴ ساعته برای تبادل ارزهای مختلف است که حجم مبادلات روزانه آن به تریلیونها دلار میرسد. معاملات فارکس در ایران بنا به دلایلی غیر قانونی و نامشروع است و تبادل ارز در کشور تنها توسط صرافیها انجام میشود.