ممنوعیت واردات لوازم خانگی در پی بازگشت تحریمهای یک جانبه آمریکا در سال ۹۷ در دستور کار دولت گذشته قرار گرفت. در این سال، کاهش درآمدهای نفتی، کشور را دچار یکی از شدیدترین بحرانهای ارزی چند سال اخیر کرد و تبعات سیاسی، امنیتی و اقتصادی به دنبال داشت. این بحران تحولات مهمی را در اقتصاد کشور ایجاد کرد که مهمترین آن جهش ۳۰۰ درصدی نرخ ارز بود به طوری که قیمت دلار از ۴ هزار تومان به ۱۹ هزار تومان رسید. در همین راستا، هیئت دولت برای کنترل مخارج ارزی و جلوگیری از واردات بیرویه، ورود کالاهای غیرضروری و مشابه تولید داخل از جمله لوازم خانگی به کشور را ممنوع اعلام کردند.
بررسی آمار و ارقام ارائه شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت از سال ۹۴ تا ۹۹ نشان میدهد که میزان مجوز اشتغال صادر شده در کشور، رشد ۵۸ درصدی را تجربه کرده است. همچنین بررسی این آمار از سال ۹۷ (همزمان با وضع ممنوعیتهای وارداتی) تا سال ۹۹، حاکی از رشد ۴۰ درصدی میزان مجوزهای مربوط به اشتغال در کشور است.
صنعت لوازم خانگی از جمله صنایعی بود که تحت تأثیر ممنوعیتهای وارداتی در سال ۹۷، رشد قابل توجهی را تجربه کرد. البته ناگفته نماند شرکتهای کرهای که سهم قابل توجهی از بازار ایران را در اختیار داشتند، همزمان با تحریمهای یکجانبه، با بدعهدی تصمیم به خروج رسمی از بازار کشور گرفتند. شواهد نشان میدهد هر چند حیات این شرکتها در بازار ایران به واسطه قاچاق کالا همچنان استمرار دارد، اما رفته رفته عرصه برای خودنمایی این برندها در بازار ایران تنگتر از گذشته شده است.
بررسی آمار مربوط به تولید ۴ قلم اساسی گروه لوازم خانگی نشانگر آن است که پس از ممنوعیت واردات لوازم خانگی در سال ۹۷، تولید لوازم خانگی از قبیل تلویزیون، یخچال و فریزر و ماشین لباسشویی نسبت به سال ۹۹ حدود ۵۰ درصد رشد داشته است.
متأسفانه با گذشت حدود ۳ سال از ممنوعیت واردات لوازم خانگی، کماکان شاهد هستیم که برخی برندهای خارجی در بازار حضور گستردهای دارند. ۲ احتمال در این رابطه وجود دارد، نخست اینکه این کالاها از قبل در انبارهای لوازم خانگی موجود بوده و مربوط به قبل از سال ۹۷ باشد که البته بعید به نظر میرسد؛ اما احتمال دوم این است که این کالاها کماکان به صورت غیرقانونی در حال ورود به کشور هستند.
در همین رابطه سید جواد حسینی کیا، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی،
در گفتگو با خبرنگار پول نیوز درباره لزوم حمایت از صنایع نوپای داخلی و جلوگیری از واردات کالاهای مشابه، اظهار داشت: در حوزه لوازم خانگی و سایر حوزهها نیاز جدی به حمایت از تولید داخل است. یعنی اگر فرض کنیم برجام هم همه بند هایش به سرانجام برسد، ما نباید اجازه واردات بی رویه را بدهیم و تمام صنایعی که با سختی فراوان در زمان تحریم روی پای خود ایستادند را با دست خود از بین ببریم. البته واردات مواد اولیهای که میتواند به تولید داخل کمک کند، امری مطلوب است و مشکلی را ایجاد نمیکند.
وی افزود: نکته بعدی این است که در برخی
لوازم خانگی که ما تولید مشابه داخلی نداریم و یا ظرفیت تولیدی ما همه بازار را پوشش نمیدهد، موردی ندارد که آنها وارد شوند. آنچه اشکال دارد آن است لوازمی که به اندازه کافی در کشور تولید میشوند، وارد کشور شوند که این نوعی خیانت است.
حسینیکیا با اشاره به اینکه همه¬ی کشورها پشت ایران را در زمان تحریم خالی کردند، اضافه کرد: باید لوازمی وارد کشور شوند که لطمهای به صنایع داخلی نمیزنند و اگر قرار است منتاژ برخی کالاها در کشور انجام شود، حتما نیاز است تا تکنولوژی و دانش آنها نیز وارد کشور شود.
وی افزود: در حال حاضر که ذخایر ارزی ما در شرایط مطلوبی قرار ندارد به هیچ عنوان واردات کالاهای مشابه به صلاح نیست و این ذخایر باید صرف واردات دارو، واکسن و سایر کالاهای مورد نیاز شود.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، با اشاره به ذینفعان واردات لوازم خانگی گفت: نان وارداتچیها در واردات است و اینکه می¬بینیم با وجود کارخانههای تولید لوازم داخلی که مشاغل زیادی نیز ایجاد کرده اند، باز هم کسانی به دنبال واردات کالاهای خارجی و ضربه به
تولید داخل هستند، به دلیل منفعت آنها در واردات است.
وی با اشاره به وجود ظرفیت برخورد با متخلفان گفت: وزارت صمت مکلف است واردات هر کالایی که تولید ۵۰ درصدی دارد و میتوان ظرفیت تولید آن را به ۱۰۰ درصدی رساند را ممنوع کند و اگر تخطیای نیز صورت گیرد، ظرفیت برخورد با آن در دستگاه قضایی موجود است. باید هشدار داد تا مسئولین وزارت صمت، گمرک و وزارت اقتصاد تلاش کنند تا مافیاهای قاچاق نتواند این ظرفیت به وجود آمده در صنایع داخلی را نابود کنند.