جمهوری اسلامی ایران اکنون در حال تجربه سختترین و جامعترین تحریمهای تاریخ روابط بین الملل است. فشار حداکثری که «دونالد ترامپ» از سال ۲۰۱۸ تاکنون علیه کشورمان به اجرا در آورده است موجب شد تا بسیاری از ظرفیتهای اقتصادی و تجاری تهران در حوزه خارجی تحت تاثیر قرار بگیرد. محدودشدن میزان فروش نفت خام، سخت شدن دسترسی به سیستم مالی بین المللی، محدودیتهای شدید در مسیر نقل و انتقال ارز به ویژه دلار و بیتمایلی برخی شرکای سنتی تهران از سرشاخ شدن با دولت ایالات متحده باعث شده است روزنههای خیلی زیادی در تعامل اقتصادی بین ایران و کشورهای جهان باقی نماند.
در همین اوضاع، اما برخی تاکید دارند در شرایطی که مسیر تجارت رسمی بسته شده و دور زدن تحریمها سخت است، استفاده از ظرفیتهای جغرافیایی و برقراری ارتباطات خاص با همسایگان میتواند بسیاری از چالشها به ویژه در زمینه تامین منابع ارزی یا دریافت کالاهای مورد نیاز را رفع کند. فعال بودن چرخهای صنعت از طریق صادرات کشور موجب ایجاد اشتغال و درآمد برای کشور و مردم نیز میشود.
برخی منتقدان، اما بر این باورند که تهران از گذشته تاکنون به نحو شایسته از ظرفیت بالقوه خود برای راه اندازی روابط تجاری با همسایگان استفاده نکرده است. این راهکار مهم در دوره کنونی که محدودیت و تحریمهای شدید و بیسابقهای از سوی دشمنان علیه ایران برقرار شده از اهمیت بیشتری برخوردار است.
در همین رابطه آلبرت بغزیان کارشناس مسائل اقتصادی
در گفتگو با پول نیوز گفت: گسترش و تعمیق روابط اقتصادی در دنیای امروز علاوه بر اینکه فعالان و سرمایهگذاران را در تمامی حوزهها به هم نزدیک کرده، پیچیدگی و درهمتنیدگیهای فراوانی را نیز به دنبال داشته است.
وی افزود: فعالیت اقتصادی اگر حتی کمی از دایره امور روزمره فراتر رود و به حوزه سرمایهگذاری و تولید وارد شود با انبوهی از فرایندها مواجه میشود که درک همه آنها برای همگان کاری بسیار دشوار و البته خطیر است و همین سختی و حساسیت، زمینه نیاز به متخصصانی با مهارتهای نو را فراهم آورده است؛ امروزه نمیتوان و نباید بدون بهرهگیری از حسابداران و کارشناسان خاص امور مالی وارد گود فعالیتهای اقتصادی شد و هرگز نمیتوان بدون برخورداری از توانمندیهای سخت افزاری، نرم افزاری و فکر افزاری امیدی به موفقیت در فعالیتهای اقتصادی داشت.
این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: گستردگی و تنوع فعالیتهای اقتصادی و تعاملات پولی و مالی حاصل از آن، پیچیدگیهای خاصی را در لایه نظارت به دنبال داشته است که مفهوم و تعریف جدیدی از نظارت را ایجاد کرده و پارادایم نوینی پدید آورده است. این پارادایم نوین انبوهی از لوازم فکری، قانونی و سخت افزاری را تحت تأثیر قرار داده و نسل تازهای ار رویکردهای نظارتی را پدید آورده که روح مشترک همه آنها، نظارت هوشمند است.
نظارت هوشمند به معنای استفاده از دانش و ابزارهای فناوری اطلاعات برای امر نظارت و نهادینه کردن آن است. ناظران با هر تعریف و محدودهای از نظارت نمیتوانند بدون مسلح بودن به ابزارها و شیوههای هوشمند، نظارتی درخور اعمال کنند.
وی ابراز کرد: ایران نیز با وجود تفاوتهایی که در زمینههای مختلف با رویههای بینالمللی دارد، از این واقعیت مستثنی نیست و خصوصا طی یک دهه اخیر توانسته با وجود محدودیتهای ناشی از تحریمها با اتکا به دانش و توان بومی، خود را از نظر زیرساختهای سخت افزاری و نرم افزاری و تسهیل تبادلات پولی و مالی به تراز جهانی نزدیک کند.
بغزیان بیان کرد: این همترازی، در ایران نیز مانند سایر کشورهای جهان، سیاستگذاران نهادهای نظارتی به ویژه بانک مرکزی را ناگزیر به سمت استفاده از ابزارها و روشهای نظارتی هوشمند سوق داده است که تبلور آن را میتوان در ایجاد ساختار بانکداری متمرکز، سوئیچهای حاکمیتی و ایجاد اکو سیستم نظام پرداخت بهوضوح دید.
وی ابراز کرد: نکته بسیار مهمی که در این میان نباید از آن غافل بود اینکه بخش عمدهای از این زیرساختها چه در لایه سخت افزاری و چه در لایه نرمافزاری با استفاده از دانش و توان داخلی ساخته شده است و کمترین وابستگی بنیادین به خارج از مرزها را برای فراهم آوردن آنها شاهدیم؛ توان و سرمایهای که گروه ملی انفورماتیک بدون شک در تأمین آن سهم عمدهای داشته و دارد. این گروه به عنوان بازوی فکری و عملیاتی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با بهرهگیری از توان و دانش نیروهای متخصص خود در شرکتهای زیرمجموعه، طی سالهای اخیر مجری و بانی توسعه و راهبری بسیاری از زیرساختهای فناورانه در حوزه بانکی و پرداختی کشور بوده است.
بغزیان خاطر نشان کرد: این توسعه امکانی را در اختیار بانک مرکزی و به تبع آن سایر نهادهای حاکمیتی قرار داده تا با استفاده از روشها و ابزارهای هوشمند، تراز نظارتی کشور را در حوزه بانکی و پرداخت به استانداردهای بینالمللی نزدیک کند. خوشبختانه این توانایی با بهرهگیری از تجارب ارزشمند و فراوان بدست آمده طی این سالها، در حال حاضر در خدمت طراحی و اجرای زیرساختها و شیوههایی است که به فراخور پیشرفتهای بوجود آمده در خدمات بانکداری و پرداخت، مورد نیاز است.
وی مطرح کرد: در رهگذر این تلاش و تجربه اندوزی، سرمایه بزرگی مبتنی بر توان داخلی، فناوریهای نوین و دانش بومی متخصصان در گروه ملی انفورماتیک محقق شده که میتواند بیش از پیش در جهت تحقق راهبردهای کلان کشور در عرصههای مختلف اقتصادی و فناوری راهگشا باشد. امروز این سرمایه امکان بی نظیری در زمینههای نظارت، کنترل هوشمندانه و شفافیت فراهم میکند که گروه ملی انفورماتیک با همه توان و تجربه و تکیه بر توان داخلی، برای ادامه آن مهیا و آماده است.
این کارشناس اقتصادی در پایان اظهار کرد: گروه ملی انفورماتیک از رهگذر تجربههای موفق و با تکیه بر دانش و توانمندیهای داخلی این آمادگی را دارد مانند سالهای گذشته هر آنچه لازم است طراحی و اجرا کند تا ابزارهای نظارتی کافی، هوشمند و قدرتمند در اختیار ناظران کشور قرار گیرد و بدون اتکا به خارج، همترازی ایران با استانداردهای جهانی همچنان حفظ شود و در این مسیر بدون ایجاد انحصار و با پرهیز از ورود به حوزههایی که سایر بازیگران این عرصه توان و تمایل انجام کار در آن را دارند، مأموریتهای سخت و خطیر را به انجام رساند.