بازار لوازم‌خانگی دنیا در تسخیر کدام شرکت ها است؟

برند‌های کره‌ای که تا پیش از خروج از ایران سهم عمده بازار لوازم خانگی را در اختیار داشتند، با توجه به‌وجود تقاضای خرید محصولاتشان در ایران، سعی دارند سهم بازارشان را با واردات قاچاق در بازار ایران حفظ کنند.

صنعت ایران در دهه ۶٠ شروع به رشد کردن و برای واردات ماشین آلات تسهیلات خوبی گرفتند و در دهه ٨٠ اوج شکوفایی صنایعی مثل لوازم خانگی بود و اکنون برند‌های ارزشمند در این حوزه فعال هستند.

شرکت‌های داخلی در حال افزایش تولید و بالا بردن کیفیت کالا‌های خود بودند به ناگاه بانگ واردات لوازم‌خانگی کره‌ای به کشور از سوی برخی از ذینفعان بلند شد اقدامی که در صورت اجرایی شدن می‌توانست زحمات سه سال گذشته تولیدکنندگان داخلی را از بین ببرد که با دستور مقام معظم رهبری مبنی بر ممنوعیت واردات برند‌های کره‌ای در راستای حمایت از تولید داخل ناکام ماند.

کالای ال جی و سامسونگ بر اثر گرایش مردم و ترفند‌های خاص واردکنندگان با قیمت بسیار بالا به فروش برسند در حالیکه تولیدات داخلی در قیمت منطقی قرار گرفته است. کالای داخلی کیفیت خوبی دارد و تا ۵٠ درصد ارزان‌تر از کالای خارجی است و از همه مهمتر در حوزه اشتغال نیز توانسته به خوبی شکل بگیرد پس برگشت ال جی و سامسونگ باعث می‌شود که تولید داخلی صدمه ببیند چرا که قرار است به جای ارز بلوکه شده قرار است لوازم خانگی وارد کشور بشود.

دولت باید حمایت خود را از صنعت لوازم خانگی ادامه دهد و این دغدغه واحد‌های صنعتی است که با واردات اشتغال آن‌ها تحت تاثیر قرار دهد؛ این در حالی است که قطعات تولیدی این صنعت باکیفیت هستم و فقط خلا تکنولوژیکی داریم از دهه ۶٠ تا ٩٠ تحول بزرگی در حوزه صنعت لوازم خانگی داشتیم و اکنون نرخ بهره بالا در کنار تورم ناشی از سیاست‌های کلی پولی و ارزی دولت، برای صنعت آزاردهنده است. بازار نباید به سمت خرید کالا‌های خارجی برود و این اگر زمانی رخ دهد که اشتغال دچار مشکل می‌شود.

نگاهی گذرا به سیاست‌های سایر کشور‌ها در حمایت از تولیدکنندگان داخلی نشان می‌دهد که ممنوعیت واردات یکی از ابزار‌های حمایتی از صنایع داخلی در همه کشور‌ها بوده تا صنعت موردنظر بتواند روی پای خود بایستد.

دولت کره جنوبی چگونه به توسعه صنعت لوازم‌خانگی و محصولات الکترونیکی کمک کرد؟

سند رسمی وزارت برنامه‌ریزی و مالی کره جنوبی (Ministry of Economy and Finance) که با همکاری مدرسه سیاست‌گذاری عمومی کا دی آی (KDI) سئول تهیه‌شده نشان می‌دهد دولت این کشور در نقطه آغاز توسعه صنعت الکترونیک و لوازم‌خانگی کره جنوبی، با مشکلاتی شبیه وضعیت ایران روبه‌رو بود.

بنگاه‌های داخلی به‌طور هم‌زمان از قاچاق گسترده رادیو و محصولات برقی رنج می‌بردند و معمولاً واردات این اقلام آزاد بود. همین موضوع نیز موجب شده بود تا تقاضای گسترده برای رادیو و سایر محصولات به افزایش تولید در کارخانه‌ها کره‌ای منجر نشود.

شرکت گلداستار که بعد‌ها به ال‌جی تغییر نام داد در سال ۱۹۵۸ تأسیس شد، نخستین محصولات خود را با قطعاتی از آلمان و بر مبنای برند سانیو (SANYO) ژاپن تولید کرد.

در گام نخست یک‌سوم از کل قطعات رادیو‌های ساخت گلداستار در خود شرکت تولید می‌شد و مابقی قطعات وارداتی بود. با اینکه قیمت محصول گلداستار از عمده رقبای خارجی ۳۰ درصد ارزان‌تر بود و همان کارکرد‌ها را داشت، اما شبکه فروشندگان داخلی این حرکت گلداستار را نپسندیدند و روایتی منفی درباره تولیدات داخلی ارائه کردند.

تداوم این روند دولت دموکراتیک کره جنوبی را مجبور کرد تا در سال ۱۹۶۰ لایحه‌ای را به تصویب برساند که بر طبق آن در برنامه توسعه اقتصادی پنج‌ساله، صنعت الکترونیک از طریق ممنوعیت واردات موردحمایت قرار گیرد. درعین‌حال ممنوعیت واردات قطعات محصولات الکتریکی نیز ابلاغ شد.

قانون ممنوعیت محصولات الکتریکی خارجی در دهم ماه می‌همان سال ابلاغ شد و کمی بعد هم فروش کالا‌های قاچاق باقدرت توسط دولت ممنوع شد.

اثر این سیاست در سال ۱۹۶۲ با افزایش فروش رادیو‌های گلداستار به ۴۰ درصد کل سهم بازار رادیو بروز یافت.

توصیه دولت به گلداستار این بود که با توجه به توسعه فرستنده‌های تلویزیونی، تولید تلویزیون در این شرکت جدی گرفته شود. گلداستار تا ۱۹۶۵ برنامه‌ای به دولت برای بومی‌سازی تولید تلویزیون و صادرات محصولات الکترونیکی ارائه کرد و در سال ۱۹۶۶ دولت به گلداستار اجازه داد از محل ارز حاصل از صادرات محصولات الکترونیکی، تا ۵۰ درصد واردات کل قطعات تلویزیون توسط شرکت‌های داخلی مجاز شود.

تولیدکنندگان ایرانی تا پیش از سال ٩٧ ضعیف نگه داشته شدند و عایدی این حضور خارجی‌ها اخراج کارگران و مهندسان ایرانی و بیکاری بود و برخی با تفکر اینکه بازار رقابتی باشد جنگ تمام عیار اقتصادی به راه انداختند. یک طرف آنقدر بزرگ شد و کشور را در اختیارش قرار دادیم که اجازه نداد طرف دیگر که تولیدکننده ایرانی است، رشد کند.

به اجبار تحریم‌ها و مدیریت منابع ارزی واردات ممنوع شد و امروز تولیدکنندگان لوازم خانگی داخلی موفق به افزایش اشتغال شدند و بازار را به خوبی کنترل کرده اند و تولیدکنندگان به مقیاس اقتصادی رسیدند. امروز در صنعت لوازم خانگی این دستاورد را به دست آمده؛ اگرچه قاچاق هم اکنون وجود دارد و تا ۵٠ درصد بازار کنونی در اختیار کالا‌های خارجی است که به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود. امروز به جای یازده میلیون، ١۵ میلیون دستگاه لوازم تولید شده که حتی می‌توان گفت تولید کنندگامن داخلی برای انتقال تکنولوژی به تولیدکنندگان خارجی استقبال می‌کنند.