پشت‌صحنه نفتی اجلاس اقلیمی گلاسکو

براساس اسناد افشا شده‌ای که توسط تیم تحقیقاتی گرین پیس (Greenpeace) مشاهده شده، کشور‌هایی که زغال‌سنگ، نفت‌خام، گوشت گاو و خوراک دام تولید می‌کنند در حال تلاش و لابی برای تضعیف گزارش اقلیمی کلیدی سازمان ملل‌متحد هستند. چند روز پیش از بیست و ششمین کنفرانس اقلیمی سازمان ملل‌متحد (CO ۲۶) که قرار است در گلاسکو برگزار شود، افشای این اسناد نشان می‌دهد که تولیدکنندگان سوخت فسیلی از جمله استرالیا، عربستان‌سعودی، ایران و ژاپن در حال لابی‌گری با هیات بین دولتی تغییرات اقلیمی (IPCC) هستند تا توصیه‌های این گزارش درباره حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی را از آن خارج کنند. بر اساس این اسناد، سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) نیز که اعضای آن شامل امارات‌متحده عربی، عراق، ونزوئلا، کویت، لیبی، نیجریه و ونزوئلا هستند هم از تضعیف توصیه‌های این گزارش درباره سوخت‌های فسیلی حمایت کرده اند.

روزنامه گاردین همچنین می‌گوید افشای اسنادی شامل ۳۲ هزار نظر از سوی دولت ها، شرکت ها، شخصیت‌های آکادمیک و دیگران درباره پیش‌نویس این گزارش که به اقداماتی در راستای محافظت از زمین در برابر گرمایش زمین می‌پردازد؛ نشان می‌دهد که تولیدکنندگان بزرگ گوشت و لبنیات مانند برزیل و آرژانتین نیز در کنار تولیدکنندگان سوخت‌های فسیلی تلاش کرده اند تا پیام‌ها و توصیه‌های مبنی بر ترویج رژیم غذایی گیاهی در جهان را از این گزارش حذف کنند یا تغییر دهند. همزمان با این امر شرکت‌های تولیدکننده نفت در کانادا با انتقاد از برنامه نخست‌وزیر، جاستین ترودو برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه در ظرف ۳ سال، می‌گویند که چنین امری غیر‌واقعی و ناممکن است.

همچنین تحقیقات جدیدی که انجام‌شده، نشان می‌دهد شرکت نفت و گاز فرانسوی توتال از دهه ۱۹۷۰ میلادی تاکنون، به شکلی تعمدی تلاش‌کرده تا تهدید گرمایش جهانی را بی‌اهمیت جلوه دهد و سرمایه گذاری‌های فراوانی برای تضعیف علوم اقلیمی انجام داده است. این اقدام شرکت توتال، دقیقا مشابه اقدامی است که شرکت"اکسون‌موبیل" آمریکا و دیگر غول‌های سوخت‌های فسیلی این کشور در دهه‌های گذشته انجام داده اند. حالا با نزدیک‌شدن به زمان کنفرانس اقلیمی سازمان ملل‌متحد در گلاسکو، به‌نظر می‌رسد اهمیت این افشاگری‌ها روز به روز بیشتر می‌شود و فشار‌ها بر صنعت سوخت‌های فسیلی و مشخصا شرکت‌ها و کشور‌های تولیدکننده نفت‌خام، گاز طبیعی و زغال‌سنگ را افزایش می‌دهد.

▪️تاثیر این فشار‌ها و لابی‌ها چیست؟

"سایمون لوئیس"، استاد علوم تغییرات جهانی در کالج دانشگاهی لندن با اشاره به اسناد افشاشده درباره اقدامات دولت‌ها علیه این گزارش می‌گوید: «این نظرات دولت ها، تاکتیک‌های کشور‌هایی را نشان می‌دهد که مایلند برای اقدام در راستای جلوگیری از انتشار گاز‌های گلخانه و آلاینده مانع‌تراشی کنند یا آن را به‌تعویق بیندازند. به‌نظر من، در آستانه کنفرانس مهم COP ۲۶ علاقه عمومی آشکاری برای دانستن آن چیزی که دولت‌ها در پشت صحنه می‌گویند، وجود دارد.» لوئیس در ادامه عنوان کرد که مانند بسیاری دیگر از دانشمندان از افشای پیش‌نویس گزارش‌های اقلیمی سازمان ملل‌متحد ناراحت است. او می‌گوید در یک دنیای ایده‌آل، دانشمندانی که این گزارش‌ها را تهیه می‌کنند، باید بتوانند کار خود را در آرامش کامل انجام دهند؛ اما ما متاسفانه در دنیای ایده آلی زندگی نمی‌کنیم.

هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی که مسوول تهیه این گزارش‌ها است، می‌گوید که فرآیند‌ها و ساختار آن برای محافظت در برابر لابی گری طراحی شده است و برای انجام این کار از تیم‌های نویسنده متنوع و متعادل استفاده می‌کند. IPCC همچنین فرآیند بازبینی و بررسی را برای همه آزاد گذاشته است و تصمیم‌گیری درباره متون گزارش‌های خود را به اجماع نظر مشروط کرده است تا بدین ترتیب متن گزارش‌های اقلیمی را از شر فشار‌ها و لابی گری‌ها مصون بدارد.

پرفسور"مارتین سیگرت"، یکی از مدیران اجرایی موسسه گرانتام در امپریال‌کالج لندن با اشاره به اسناد افشا‌شده عنوان کرد که این گزارش رفتار برخی از کشور‌های مشخص در راستای تلاش برای متوقف‌کردن پیشرفت فرآیند کربن‌زدایی را نشان می‌دهد. پروفسور سیگرت در گفتگو با گاردین افزود: «با این حال، این دست لابی گری‌ها هیچ تاثیری بر اعتبار علمی گزارش هیات بین دولتی تغییرات اقلیمی ندارد. اینکه هیات بین دولتی تغییرات اقلیمی از علم در برابر چنین منافع تحمیل‌شده کشور‌ها حمایت می‌کند، یک پیروزی برای ما است. ما باید از دانشمندان درگیر در تهیه این گزارش‌ها به دلیل تسلیم‌نشدن در برابر فشار‌های سنگین دولت‌ها و شرکت‌ها سپاسگزار باشیم.» این استاد امپریال‌کالج لندن معتقد است که جهان باید از توهمات خود درباره اقدامات مورد‌علاقه دولت‌ها در زمینه تغییرات اقلیمی دست بکشد. وی تاکید دارد که"کربن‌زدایی"در سطحی که برای جلوگیری از فجایع زیست‌محیطی نیاز است، با مخالفت شدید بسیاری از کشور‌ها و بالاخص شرکت‌ها و افرادی که از صنعت سوخت‌های فسیلی بهره می‌برند، روبه‌رو خواهد شد.

▪️چه تصمیمی اتخاذ خواهد شد؟

مارک مازلین، استاد زمین‌شناسی کالج دانشگاهی لندن هم می‌گوید؛ کشور‌ها همواره تشویق شده اند تا درباره تمام گزارش‌های علمی با موضوع تغییرات اقلیمی که از سوی هیات بین دولتی تغییرات اقلیمی تهیه می‌شود، اظهارنظر کنند. او در ادامه با اشاره به اقدامات مخرب برخی از کشور‌ها درباره این گزارش‌ها به گاردین گفت: «بسیاری از کشور‌ها از این موقعیت اظهارنظر خود به‌عنوان فرصتی برای اعمال فشار و لابی با دانشمندان برای تغییر نتیجه‌گیری این گزارش‌ها استفاده می‌کنند. به‌طور مثال استرالیا می‌خواهد از زغال‌سنگ، عربستان‌سعودی از نفت، روسیه از گاز طبیعی و برزیل از تولید گوشت گاو حمایت کنند.» مازلین البته بر این باور است که فشار‌های این کشور‌ها بر نتیجه گزارش‌ها تاثیری ندارد.

این استاد زمین‌شناسی تاکید دارد که مردم و سیاستمداران در سراسر جهان به دانشمندان و گزارش‌های هیات بین دولتی تغییرات اقلیمی اعتماد دارند، زیرا می‌دانند که آن‌ها تحت‌تاثیر سیاست‌های کوچک کشور‌ها قرار نمی‌گیرند. این دانشمند همچنین معتقد است که اهمیت افشای این اسناد در آنجاست که نشان می‌دهد برای مبارزه با تغییرات‌اقلیمی باید دقیقا بر چه بخش‌هایی متمرکز شد و لابی و فشار دولت‌ها هم دقیقا بر همان بخش‌ها متمرکز بوده است. او می‌گوید: «این لابی گری‌ها دقیقا مسیر اصلی که باید طی شود را به ما نشان می‌دهند. استفاده از زغال‌سنگ باید با سرعت هرچه بیشتری متوقف شود. مصرف نفت و گاز را باید به‌تدریج متوقف کنیم. جنگل سازی باید آغاز شود و به سمت رژیم غذایی گیاهی‌تر حرکت کرد و مقدار گوشت تولیدشده را کاهش داد. این اقدامات نه‌تن‌ها به کاهش انتشار کربن کمک می‌کنند، بلکه به بهبود کیفیت هوا و رژیم غذایی ما می‌انجامد و جان میلیون‌ها نفر را هم نجات می‌دهد.»

بیست و ششمین کنفرانس اقلیمی سازمان ملل‌متحد در پایان ماه جاری برگزار می‌شود و رهبران و نمایندگان بسیاری از کشور‌ها در گلاسکو گرد هم می‌آیند تا تلاش کنند درباره اقداماتی برای مقابله با بحران اقلیمی به توافق برسند. در این کنفرانس از نمایندگان کشور‌ها خواسته می‌شود تا تلاش خود برای حفظ هدف عدم‌تجاوز از گرمایش جهانی ۵/ ۱ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطوح پیشاصنعتی را تقویت کرده و انجام دهند تا از آسیب جدی و جبران‌ناپذیر به سیاره زمین جلوگیری شود. حال باید دید که در این کنفرانس تعیین‌کننده چه تصمیماتی اتخاذ خواهد شد.