دلیل تمایل بانک ها به بنگاهداری چیست؟ +پادکست

بنگاه‌داری بانک‌ها در ایران علل دیگری را هم در خود جای داده است که می‌توان به پنج علت عمده آن اشاره کرد. نخستین دلیل بنگاه‌داری بانک‌های داخلی کسب سود بیشتر از این فعالیت اقتصادی نسبت به عملیات متعارف بانکداری در ایران است که کارشناسان اقتصادی علت آن را سرکوب مالی و تعیین دستوری نرخ سود می‌دانند.

دلیل دوم بنگاه‌داری بانک‌ها شرایط متلاطم اقتصادی در کشور ماست که منجر به ورشکستگی یا ناتوانی فعالان اقتصادی در بازپرداخت تسهیلات بانکی شده است به طوری که این امر بانک‌ها را ناچار به اقدامات حقوقی و تصاحب بنگاه‌های اقتصادی بدهکار می‌کند.

 

دلیل سوم نگرانی بانک‌ها از نکول وام‌های پرداختی است که این امر موجب می‌شود انگیزه‌ای برای پرداخت تسهیلات به شرکت‌های خارج از حیطه بانک‌ها وجود نداشته باشد و بانک‌ها برای کاهش ریسک اعتباری خود تمایل داشته باشند تا با تشکیل شرکت‌های زیرمجموعه، منابع را به شرکت‌های زیرمجموعه خود تزریق کنند و مدیریت بدون واسطه‌ای بر این منابع داشته باشند و در واقع سرمایه‌گذاری مستقیمی را با ریسک کمتر انجام دهند. دلیل چهارم، تمایل مدیران بانکی به گسترش حوزه فعالیت‌های اقتصادی و کسب امتیازات ناشی از آن است. همچنین مدیران بانکی تمایلی به از دست دادن اختیارات و امتیاز‌های خود در شرکت‌های موجود که تولید ثروت می‌کنند ندارند.

کارشناسان اقتصادی علت پنجم بنگاه‌داری بانک‌ها را برنامه رد دیون دولت به بانک‌ها می‌دانند. در چند دهه گذشته و به‌ ویژه سال‌های اخیر، دولت‌ها در ایران بزرگ‌ترین بدهکاران بانکی بوده‌اند که یا خود مستقیما منابعی را از بانک‌ها دریافت کرده‌اند یا بانک‌ها را ناچار به پرداخت تسهیلات به شرکت‌های دولتی کرده‌اند.

در اکثر موارد هم دولت و شرکت‌های دولتی جزو مشتریان بدحساب بانک‌ها محسوب می‌شوند. در سال‌های اخیر دولت برای رد دیون خود و شرکت‌های زیرمجموعه اقدام به واگذاری سهام شرکت‌های خود به بانک‌ها کرده است و درواقع بنگاه‌داری اجباری را به بانک‌ها تحمیل کرده است. علت عمده بنگاه‌داری بانک‌ها را هم می‌توان شرایط تورمی کشور دانست که موجب شده داشتن دارایی‌هایی از قبیل زمین و مستغلات و ساختمان که ناشی از بنگاه‌داری است از فعالیت واسطه‌گری مالی بانک‌ها که جزو فعالیت‌های ذاتی آنها است باصرفه‌تر باشد و این امر موجب می‌شود ناترازی ترازنامه بانک‌ها تا حدود زیادی برطرف شود.