سود و زیان دولت در ماجرای اختلال سامانه سوخت

سه‌شنبه ۴ آبان‌ماه ساعت ۱۱ ظهر با حمله سایبری دشمن به سامانه هوشمند سوخت کشور، برای مدتی عرضه بنزین به خودورها دچار اختلال شد، سپس وزارت نفت با فعال‌سازی آفلاین جایگاه‌ها، امکان عرضه بنزین با نرخ آزاد را برای مردم فراهم کرد.

همزمان با فعال‌سازی آفلاین، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی برای اتصال پمپ‌بنزین‌ها به سامانه هوشمند سوخت و عرضه بنزین سهمیه‌ای در جایگاه‌ها اقدام کرد اما به هر حال اتصال سراسری همه جایگاه‌های سوخت به سامانه حدود یک هفته طول کشید و این جایگاه‌ها به مرور به سامانه هوشمند وصل می‌شدند.

* آیا حمله سایبری دشمن به نفع دولت رئیسی شد؟

در نتیجه در یک هفته‌ای که در سامانه سوخت اختلال ایجاد شده بود و امکان عرضه بنزین سهمیه‌ای در همه جایگاه‌های کشور وجود نداشت، درآمد دولت از فروش بنزین با نرخ آزاد افزایش پیدا کرد، این اتفاق موجب شد که برخی رسانه‌ها با تمرکز روی این موضوع، دولت را به عنوان ذی‌نفع این ماجرا معرفی کنند و مدعی شوند که دولت حتی قصد تامین کسری بودجه خود را از این طریق دارد.

در ادامه جواد اوجی، وزیر نفت، از اعطای سهمیه جبرانی بنزین برای خودروها خبر داد، این سهمیه برای خودروهای شخصی ۱۰ لیتر، برای موتورسیکلت‌ها ۵ لیتر و برای مابقی وسایل نقلیه ارقام متفاوتی بود.

حال یک سوال اساسی مطرح می‌شود، آیا در ماجرای اختلال در سامانه هوشمند سوخت، در مجموع دولت سود کرده است یا ضرر؟ چون از فروش بنزین آزاد در دوران اختلال، درآمد دولت افزایش پیدا کرده اما با اعطای سهمیه جبرانی، درآمد دولت کاهش پیدا کرده است.

در این گزارش به محاسبه سود و زیان دولت در ماجرای حمله هکری به سامانه هوشمند سوخت می‌پردازیم.

*در ماجرای حمله سایبری‌ دولت چقدر بنزین آزاد بیشتری به مردم فروخت؟

ابتدا به سراغ سود دولت از افزایش فروش بنزین با نرخ آزاد در دوران اختلال بنزینی می‌رویم، به طور میانگین مصرف روزانه بنزین در کشور ۸۰ میلیون لیتر است، از این مقدار ۶۰ درصد سهم بنزین سهمیه‌ای (۱۵۰۰ تومان) و ۴۰ درصد سهم بنزین آزاد (۳۰۰۰ تومان) است. یعنی به طور میانگین از ۸۰ میلیون لیتر مصرف روزانه بنزین، ۴۸ میلیون لیتر به صورت بنزین سهمیه‌ای و ۳۲ میلیون لیتر به صورت بنزین آزاد به فروش می‌رسد.

از طرفی اعداد و ارقام مربوط به جایگاه‌هایی که در روزهای مختلف از ۷ روز بحران به سامانه سوخت وصل شده‌اند نیز در جدول ۱ آورده شده است؛ همچنین در این جدول محاسبه شده که با توجه به درصد جایگاه‌هایی که در روزهای مختلف به سامانه هوشمند سوخت وصل شده‌اند، به تفکیک هر روز چه میزان از سهم بنزین سهمیه‌ای تحت تاثیر اختلال ایجاد شده به بنزین آزاد شیفت پیدا کرده است.

جدول ۱- میزان بنزین سهمیه‌ای شیفت شده به بنزین آزاد در روزهای بحران

درباره اعداد مربوط به دو ستون آخر جدول ۱ باید توجه داشت که با توجه به رسیدن درصد اتصال جایگاه‌های سوخت با سامانه هوشمند در پایان روز، امکان عرضه بنزین سهمیه‌ای هر ردیف در روز بعد آن وجود داشته است. با این توضیح مجموع میزان بنزین سهمیه‌ای شیفت شده به بنزین آزاد در طول دوران اختلال حدود ۲۴۵.۴ میلیون لیتر بوده است.

به بیان دیگر دولت در طول دوران اختلال سامانه هوشمند سوخت به اندازه ۲۴۵.۴ میلیون لیتر بنزین آزاد بیشتری را نسبت به گذشته فروخته است.

*چگونه درآمد دولت از اختلال در سامانه سوخت «صفر» شد؟

حال باید این رقم را با مجموع سهمیه جبرانی دولت به خودروها مقایسه کرد، در این راستا جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در بخش خبری ۲۱ شبکه یک سیما در خصوص سهمیه جبرانی بنزین تصریح کرد: «جمعا ۲۵۸ میلیون لیتر سهمیه جبرانی بنزین در نظر گرفتیم و سهمیه جبرانی سوخت براساس کلاسه‌بندی خودروها تنظیم شده است».

وی ادامه داد: «برای ۲۷ میلیون و ۲۵۱ هزار و ۶۰۵ کارت خودروی فعال در کشور در مجموع ۲۵۸ میلیون لیتر سهمیه جبرانی برای کاربری‌های مختلف در نظر گرفته شده است به طور مثال برای  سواری های عمومی ۴۰ لیتر، تاکسی ها ۴۰ لیتر، دوگانه سوزهای عمومی ۳۰ لیتر، بین شهری ها ۴۰ لیتر و تاکسی ها ی ون ۶۰ لیتر سهمیه بنزین واریز می شود».

در نتیجه در ماجرای اختلال سامانه هوشمند سوخت، دولت به میزان ۲۴۵.۴ میلیون لیتر، بنزین آزاد بیشتری فروخت و به میزان ۲۵۸ میلیون لیتر بنزین سهمیه‌ای بیشتری را برای مردم در نظر گرفت. یعنی دولت هیچ درآمدی از ماجرای حمله سایبری به سامانه سوخت کشور به دست نیاورده است و شائبه‌هایی درباره افزایش درآمد دولت از ماجرای اخیر صحت ندارد.