برجام به سرانجام نرسید؛ ابراهیم رئیسی محبوب می‌ماند؟

علی صوفی، وزیر تعاون دولت دوم سیدمحمد خاتمی، چند روز پیش گزاره‌ای طرح کرده بود که شبیه آن را فارن‌پالیسی هم درباره سیاست خارجی بیان کرده است.

یکی از اتهامات روحانی از سوی جریان تندرو اصولگرا این بود که می‌گفتند او همه چیز را به برجام گره زده بود. علی صوفی اخیرا گفته اگر دولت آقای روحانی منتظر برجام بود، دولت آقای رئیسی همه کارهایشان را تعطیل کردند و منتظر برجام هستند. پیشرفتی هم ندارند؛ چون کارشناسی ندارند، فردی مانند ظریف را ندارند؛ به بیان دیگر فردی که بتواند به‌خوبی مذاکره کند، ندارند و در واقع فن مذاکره را نمی‌دانند.

نشریه فارن‌پالیسی هم در گزارشی به‌تازگی با اشاره به اینکه رئیسی برجام را رد نکرده، نوشته که او به دنبال آن است که زیرک‌تر و کمتر مشتاق‌تر از سلف میانه‌رو خود، حسن روحانی ظاهر شود. دنیس راس در مقاله اخیر خود نوشته: درحالی‌که رئیسی اکنون تلاش می‌کند از طریق به تعویق انداختن بازگشت به وین، خود را از رویکرد روحانی متمایز کند، هیچ‌یک از گفته‌ها یا اقدامات دولت رئیسی حاکی از آن نیست که ایران از این توافق دست می‌کشد.

واقعیت این است که برجام برای موفقیت چشم‌انداز اقتصادی رئیسی ضروری است. رئیسی درحال‌حاضر در نظرسنجی‌های عمومی رتبه بالایی دارد، اما اگر مذاکرات از بین برود و چشم‌انداز اقتصادی ایران تیره شود، این وضعیت می‌تواند به‌سرعت تغییر کند.

درحالی‌که ایران دو ضربه فشار حداکثری و همه‌گیری ویروس کرونا را پشت سر گذاشته است، با اعلام بانک مرکزی این کشور، ایران اکنون از رکود خارج شده است و تا زمانی که تحریم‌های ثانویه ایالات متحده اعمال می‌شود، نمی‌تواند روابط اقتصادی خود را با جهان خارج تعمیق بخشد. از نظر رئیسی، به حداکثر رساندن پتانسیل اقتصادی ورود اخیر ایران به سازمان همکاری شانگ‌های و باقی‌گذاشتن میراث مثبت برای خود مستلزم لغو تحریم‌های ثانویه ایالات متحده است.

قاسم محبعلی، کارشناس سیاست خارجی، در گفت‌وگویی گفته بود: «قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری و پس از آن کشور در وضعیت خاص و خطیری قرار گرفته بود و به همین دلیل دولت جدید که روی کار آمد، هنوز با واقعیت‌های مدیریت کشور آشنا نبود و شاید گمان می‌کردند راه‌حل‌های دیگری نیز به‌جز برجام و مذاکره وجود دارد. با این وجود هرچه بیشتر از عمر دولت گذشت و واقعیت‌ها بیشتر برای دولتمردان آشکار شد، در نهایت به این نتیجه رسیدند که راه‌حل دیگری به جز برجام وجود ندارد و بهتر است در این مسیر حرکت کنند. امروز دولت رئیسی به این نتیجه رسیده که به‌نتیجه‌رسیدن مذاکرات و احیای برجام می‌تواند بخشی از مشکلات کشور را حل کرده و به اقتصاد و معیشت مردم کمک کند».