طلسم لجستیکی صادرات ایران به روسیه شکسته می‌شود؟

همواره زمستان فصل اوج صادرات ایران به روسیه بوده و تا کمتر از دوماه دیگر نیاز مبرم ایران به راه های مواصلاتی سریع و کارآمد به روسیه افزایش می یابد.

این کشور یکی از مقاصد مهم صادراتی ایران است. ظرفیت های صادراتی ایران به روسیه به دلیل محدودیت های موجود، هنوز به سطح مطلوب خود نرسیده است؛ از جمله مهم ترینِ این محدودیت ها راه های ارتباطی و حمل و نقلی پر مسئله میان ایران و روسیه است.

در زمان حاضر اکثر صادرات ایران به این کشور از طریق محورهای جاده‌ای جمهوری آذربایجان صورت می گیرد. ترانزیت محموله های صادراتی از طریق ترکمنستان نیز بسیار محدود بوده و مقدار کمی نیز از طریق کشتی های فله بر در دریای خزر انجام می شود.

محدود شدن تجارت ایران و روسیه به آذربایجان اما مشکلات متعددی را برای تجار ایرانی ایجاد کرده است. از یک سو زیرساخت های مرز آستارا ظرفیت کافی برای افزایش چشمگیر صادرات ایران به روسیه را ندارد. از سوی دیگر همسویی آذربایجان با سیاست‌های برخی کشورهای منطقه منجر به محدودیت های مضاعف رژیم باکو ضد صادرات و ترانزیت ایران به سمت شمال شده است.

زمستان سال گذشته مشکلات ذکر شده باعث شد تا صدها کانتینر از محصولات کشاورزی صادراتی ایران به روسیه پشت مرزهای آذربایجان فاسد شود. کارشکنی‌ها در قالب فک پلمب و معطل کردن محموله های صادراتی ایران، صفوف چندین کیلومتری از کامیون های صادراتی را تشکیل داد. این معضلات باعث شد تا نیاز به سایر مسیرهای ارتباطی میان ایران و روسیه پررنگ تر از قبل شود.

ایران و روسیه از نظر دریایی با یکدیگر هم مرزند؛ با این وجود تاکنون ظرفیت اقتصادی دریای خزر مورد استفاده جدی ایران قرار نگرفته است. در این راستا لازم است تا ناوگان کشتی های رو-رو و کانتینر بر میان بنادر ایران و روسیه شروع به فعالیت کنند. کشتی های رو-رو کامیون های حامل بار را از ایران به بنادر روسیه می‌رساند.

پس از مدت ها انتظار و بحث بر سر لزوم راه اندازی خط کشتی رانی رو-رو میان ایران و روسیه، هفته گذشته رئیس سازمان توسعه تجارت وعده راه اندازی کشتی رو-رو بین بنادر دو کشور را با همکاری ستاد اجرایی فرمان امام (ره) داد. در این راستا قرار بود قرارداد به کارگیری کشتی رو-رو با ستاد اجرایی فرمان امام امضا شود.

هم اکنون یک کشتی رو-رو در بندر انزلی پهلو گرفته و پیش بینی می شود در آینده شاهد ورود جدی تر دریای خزر به تعاملات تجاری میان ایران و روسیه باشیم. با این حال هنوز خبری از راه اندازی این خط کشتی رانی نیست. باید دید در روزهای آینده قفل لجستیکی صادرات ایران به روسیه شکسته خواهد شد یا خیر؟