رکورد ارزش روزانه معاملات بورس‌انرژی ۱۴۰۰ با داد و ستد ۱۵۶میلیون دلاری شکسته شد که نشان می‌دهد، این بازار نه‌تن‌ها از سد تحریم‌ها عبور کرده، بلکه دشواری‌ها و هجمه‌های پیدا و پنهان اخیر هم خللی در عملکرد این بازار مالی ایجاد نکرده است؛ نکته بسیار مهمی که در روز‌های سخت تحریم‌ها مهم و حساس بود و توان بورس‌انرژی در رقابت با بازار‌های رقیب، همچون بورس DME دبی را به رخ می‌کشد.

نکته مهم دیگر این است که نسبت معامله عرضه‌ها در آبان ماه تاکنون بیش از ۳۷‌درصد بوده که یکی از بالاترین ارقام در تاریخ فعالیت بورس‌انرژی است و نشان می‌دهد باتوجه به اینکه عرف عرضه در این بازار بیش از یک‌بار است، احتمال معامله کالا‌های ورودی به این بازار پس از سه مرتبه عرضه، به نزدیکی ۱۰۰‌درصد رسیده است؛ موفقیتی که برگ زرین و تاریخی بورس‌انرژی در رقابت با کشور‌های نفت‌خیز منطقه و بورس‌های مطرح دنیاست.

این نسبت معاملاتی که برای اهل فن آشنا و قابل اتکاست، نشان می‌دهد حتی تیغ تحریم‌ها در برابر بورس‌انرژی کند شده و سلاح استراتژیک ایران در بازار‌های جهانی فرآورده‌ها از برد و دقت بسیار زیادی برخوردار شده است. به‌جرات باید گفت، موفقیت بورس انرژی با افزایش حجم و ارزش معاملات و رونق ابزار‌های مالی نوین در حوزه صادرات، جزو منافع ملی تمام افراد کشورمان است؛ زیرا افزایش ارزآوری، تعدیل نرخ ارز، کاهش شدت مصرف انرژی و دریافت منافع مالی حاصل از صرفه جویی حامل‌های انرژی، همگی مواردی است که پتانسیل اجرای آن‌ها در این بازار رسمی وجود دارد. آمار‌ها از روز‌های مطلوب بورس‌انرژی حکایت دارد، ولی هنوز حجم عرضه‌ها کافی نیست و شاهد سخت گیری‌ها در مسیر عرضه و فروش در این بازار رسمی هستیم که امید است این شرایط در کوتاه مدت تعدیل شود.

افزایش بهای نفت‌خام در بازار‌های جهانی در کنار داده‌های بسیار مهم رشد بهای گاز طبیعی موجب شده است تا جریان عمومی نوسان نرخ در بازار حامل‌های انرژی از جذابیت زیاد این معاملات حکایت کند. سرمای بی سابقه مطلبی است که در بسیاری از پیش‌بینی‌ها مورد توجه قرار گرفته و خروجی آن رشد نرخ در بازار‌های آتی حامل‌های انرژی، مخصوصا گاز طبیعی بوده است.

این در حالی است که بازار حامل‌های انرژی یک بازار آتی‌محور است؛ بنابراین همین سیگنال به‌تن‌هایی برای رشد قیمت‌ها کافی بوده و هستند. اما افزایش قیمت‌ها از جهتی برای بورس انرژی ایران مهم ارزیابی می‌شود که شاهد رشد بهای فرآورده‌ها در بازار‌های جهانی هستیم و خروجی آن تقویت توان رقابت پذیری بورس انرژی در بازار‌های صادراتی است.

معامله ۱۹۲هزار تن نفتا در بورس انرژی موجب شد تا یک‌روز جذاب رقم بخورد. این معاملات که ارزشی بالغ بر ۳‌هزار و ۷۳۵میلیارد تومان داشت، به سه گروه کالایی نفتای کامل، سبک و میانی تقسیم می‌شود. ۱۶۰هزار تن از این رقم عرضه پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و ۳۲‌هزار تن آن عرضه نفتای پالایشگاه لاوان بود که همگی در رینگ بین‌الملل عرضه شدند و مورد داد و ستد قرار گرفتند. به‌طور دقیق‌تر ۹۰‌هزار تن آن به نفتای سبک، ۷۰‌هزار تن آن به نفتای سنگین پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و ۳۲‌هزار تن آن به پالایشگاه لاوان تعلق داشت.

این وضعیت در نهایت موجب شد ارزش معاملات ۲۵ آبان ماه به بیش از ۴‌هزار و ۱۱۷میلیارد تومان بالغ شود. همان گونه که معاملات فوق نشان می‌دهد، این امکان وجود دارد که حجم معاملات، جهش جدی داشته باشد؛ تا جایی که در یک روز شاهد معامله ۱۵۶میلیون دلاری باشیم. اتفاق خاصی در این بازار رخ نداد، ولی ورود عرضه‌های جدید موجب شد تا چهره معاملات بورس انرژی تغییر کند. عرضه‌های ۹۰‌هزار تنی یا ۷۰‌هزار تنی در بورس انرژی بار‌ها تجربه شده بود، ولی مدتی که شاهد عقبگرد عرضه بودیم، سیگنال منفی بزرگی برای معاملات این بازار رسمی محسوب شد.

عرضه کنندگان بزرگ باز هم عرضه خود را با محوریت فرآورده‌ها در بورس انرژی افزایش دادند و این بازار توانست خود را با واقعیت‌ها وفق دهد؛ این امر سیگنال مثبت بسیار بزرگی است که نشان می‌دهد، این بازار پس از هجمه‌های پیدا و پنهان بسیار، باز هم توانمندی‌های معاملاتی خود را بازیافته و به سمت موفقیت‌های جدید حرکت کند. این مطلب به این معنی است که روند افزایشی حجم و ارزش معاملات، رخداد دور از دسترسی برای این بازار رسمی نیست و با بازگشت عرضه‌ها می‌توان موفقیت‌های بورس انرژی را بازتعریف کرد. عرضه‌های هفته گذشته موجب شد خوش‌بینی به رونق معاملات باز هم پدیدار شود.

 

تکانه‌های مثبت افزایش قیمت‌های جهانی در کنار رشد عرضه‌ها در روز‌های اخیر موجب شد حجم و ارزش معاملات بورس انرژی در آبان ماه رونق یابد. آمار‌ها نشان می‌دهد، تا لحظه تنظیم این گزارش، ارزش معاملات بورس انرژی در آبان ماه به بیش از ۹‌هزار و ۱۱۹میلیارد تومان بالغ شده؛ آن هم در شرایطی که رکوردشکنی روز ۲۵ آبان ماه اثر برجسته‌ای بر این ارزش معاملاتی گذاشته است.

در همین مدت شاهد داد و ستد ۵۲۸‌هزار تنی فرآورده‌ها بودیم که رقم قابل قبولی محسوب می‌شود. حجم کل عرضه‌ها بر حسب تن رقمی نزدیک به یک‌میلیون و ۴۰۰‌هزار تن بوده که در برابر این حجم عرضه، یک‌میلیارد و ۶۷میلیون تن تقاضا به ثبت رسید که رقم برجسته و جذابی به شمار می‌رود.

ارقام فوق به این معنی است که نزدیک به ۳۷‌درصد از عرضه‌ها در آبان ماه مورد معامله قرار گرفته که نه‌تن‌ها رقم برجسته و جذابی به شمار می‌رود، بلکه نشانه مهمی از رشد گام به گام توان بازاریابی بورس‌انرژی است. در ماه‌های گذشته این رقم اغلب نزدیک به ۳۳ تا ۳۴‌درصد بود که ثبت رقم ۳۷درصدی به عنوان نسبت معامله عرضه‌ها را قطعا باید به فال نیک گرفت.

در صورت استمرار این نسبت معاملاتی، رشد عرضه‌ها سکوی پرش قدرتمندی برای افزایش حجم و ارزش معاملات خواهد بود. به عنوان نمونه مشخص، نسبت معامله به عرضه بورس انرژی در مهرماه ۸۵/ ۳۰‌درصد بوده که نشان می‌دهد اوضاع معاملاتی در آبان ماه به‌رغم بسیاری از هجمه‌های واردشده به بورس انرژی، بهبود جدی داشته است. نکته دیگر این است که ارزش معاملات آبان ماه تاکنون بیش از ۹‌هزار و ۱۱۹میلیارد تومان بوده، در حالی که این رقم در مهرماه چیزی نزدیک به ۸‌هزار و ۷۷۴میلیارد تومان بود که از رشد ۴درصدی تاکنون برخوردار شده است. حجم تقاضا نیز افزایش داشته است. در کل می‌توان گفت، اوضاع بورس انرژی از مسیر توان بازاریابی، فروش و صادرات فرآورده‌ها و حامل‌های انرژی جذاب ارزیابی می‌شود.

نسبت معاملات برای اهل فن در بازار‌های رسمی فرآورده‌ها در اقصی‌نقاط جهان اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا نشان می‌دهد زیر پوست این بازار چه می‌گذرد. وقتی نسبت معاملاتی در یک بازار بیش از ۳۳‌درصد باشد، به این معنی است که یک فرآورده مشخص با هدف صادرات وقتی سه‌بار مورد عرضه قرار بگیرد، امکان معامله آن بیش از ۹۰‌درصد و حتی بیش از ۹۵‌درصد خواهد بود. حال در شرایطی که طی آبان ماه نسبت معاملات فرآورده‌ها به بیش از ۳۳‌درصد رسیده و رقم ۳۷درصدی را ثبت کرده است، می‌توان عنوان کرد که احتمال معامله محصول در سه عرضه، در حال نزدیک شدن به ۱۰۰‌درصد است؛ نکته‌ای که به‌وضوح نشان می‌دهد بورس‌انرژی از سد تحریم‌ها عبور کرده و رخداد‌های پیدا و پنهان روز‌های اخیر نه‌تن‌ها خللی در عملکرد این بازار رسمی ایجاد نکرده، بلکه یکی از موفقیت‌های تاریخی این بازار را رقم زده است.