علت اصلی مشکلات شبکه برقی چیست؟

در کشور طی چند سالی است که شبکه برقی کشور دچار مشکل شده است. علت اصلی مشکلات شبکه برقی در وهله اول مربوط به بخش تولید نیروگاه‌های برق‌آبی است. بخش زیادی از نیروگاه‌های برق‌آبی از دست رفته اند؛ حداکثر تولید امروز این نیروگاه‌ها به ۳۳۰۰ مگاوات رسیده است در حالی که در مدت مشابه سال گذشته از مجموع نیروگاه‌های آبی کشور نزدیک به ۱۰ هزار مگاوات تولید برق داشتیم.

هر وقت که خشکسالی روی دهد، دمای هوا بالا می‌رود، در سال گذشته و در سال ۹۸ با ترسالی مواجه بودیم و دمای هوای تهران به ۴۲ درجه نرسید، ولی در سال ۹۷ که خشکسالی رخ داد، دمای هوا در نقاط مختلف کشور بسیار بالا رفت. عوامل جنبی، چون رمزارز‌ها ـ که مصارف غیرمجاز آن بر اساس شنیده‌ها فوق‌العاده بوده است و گفته می‌شود حتی عددی معادل ۲۰۰۰ مگاوات است یعنی دقیقاً نصف خاموشی‌های کشور ـ از دیگر موارد و دلایل افزایش مصرف برق در کشور است.

رمزارز‌ها به‌صورت ۲۴ ساعته کار می‌کنند و دستگاه‌های آن‌ها پس از آغازبه‌کار، خاموش نمی‌شود، اما با این حال سهم آن‌ها از مصرف برق، چندان قابل توجه نیست. حدود ۳۸ درصد مصرف برق کشور در بخش صنعت، حدود ۳۲ درصد در بخش خانگی، نزدیک به ۱۸ درصد در بخش کشاورزی، هفت درصد در بخش تجاری مصرف می‌شود و بقیه مصرف مربوط به بخش عمومی و روشنایی معابر است.

اگر فرض کنیم که میزان تأمین برق امروز ۵۳ هزار مگاوات بوده است، حدود ۴۰ هزار مگاوات از آن به پیک روز که کولر‌ها و سایر وسایل برقی روشن هستند، به بخش خانگی و اداری مربوط می‌شود. سهم بخش‌هایی، چون اصناف و دانشگاه‌ها از مصرف برق کشور حداکثر به ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ مگاوات می‌رسد که در مقابل ظرفیت کل شبکه برق ایران، کوچک است.

«علی‌اکبر محرابیان» وزیر نیرو اعلام کرد: صنعت برق در کشور صنعتی بالنده است و دو ویژگی بسیار مهم دارد. ویژگی اول را توسعه و گسترش بسیار مناسب در طول سال‌های پس از انقلاب است و ویژگی دوم این است که به طور کامل در این صنعت مستقل و صاحب سبک هستیم. در حال حاضر شاهد مشکلاتی در صنعت برق کشور هستیم که به تبع آن مردم و همه بخش‌های مصرف‌کننده به حق گلایه‌های فراوانی در این زمینه دارند.

محرابیان خاطرنشان کرد: در طول سال‌های اخیر، متناسب با رشد تقاضا نتوانسته‌ایم صنعت نیروگاهی را توسعه و به نیروگاه‌های کشور اضافه کنیم؛ به عبارت دیگر عرضه با فاصله زیاد از تقاضا عقب افتاده و تقاضای امروز بیش از ۱۳ هزار مگاوات نسبت به تولید است. مهم‌ترین برنامه در صنعت برق اصلاح وضعیت موجود به اتکای همه همکاران در صنعت برق است.

وی با اشاره به سه برنامه در دستور کار صنعت برق، گفت: با توجه به بالاتر بودن میزان ظرفیت نصب شده از تولید، وجود مشکلاتی مثل کاهش نزولات جوی و شرایط غیر استاندارد نیروگاه‌ها مشکلاتی را ایجاد کرده که نیازمند یک برنامه مناسب برای افزایش تولید با همین تعداد نیروگاه در سال‌ها و پیک‌های آینده هستیم. موضوع دوم توسعه صنعت نیروگاهی در کشور است که متاسفانه در سال‌های گذشته از رشد لازم برخوردار نبوده است. بایستی پروژه‌هایی را با مشارکت سرمایه‌گذاران، مصرف‌کنندگان عمده صنایع انرژی‌بر و خود دولت اجرا کنیم که در سال‌های آتی نگرانی قطعی برق را در بخش‌های مختلف مصرف به صفر برسانیم.

به‌گفته محرابیان، سرمایه‌گذاری روی نیروگاه‌های تجدیدپذیر از برنامه‌های جدی وزارت نیرو خواهد بود، در مدیریت مصرف و تقاضا باید نه از روش‌های قیمتی، بلکه از روش‌های تشویقی استفاده کرد؛ به‌گونه‌ای که مصرف‌کنندگان خود بتوانند روی مصرفشان مدیریت کرده و میزان صرفه‌جویی حاصل را به خود مصرف‌کننده برگردانند. امروز ایران چهاردهمین دارنده نیروگاه‌های جهان است، شدت انرژی در ایران فوق‌العاده بالاست و باید با کاهش مصرف در همه بخش‌ها بتوانیم انگیزه‌ای را در مصرف‌کننده ایجاد کنیم.

محرابیان ادامه داد: مهم‌ترین محور سرمایه‌گذاری در صنعت برق بخش غیردولتی خواهد بود. امروز بسیاری از صنایع کشور متقاضی احداث نیروگاه هستند که باید برای این کار شرایط را آماده و امکانات را فراهم کنیم.