دغدغه‌های یک بیمه گر ایرانی

در بحبوحه برگزاری روز ملی بیمه از علی صلاحی، نژاد یکی از کارشناسان و مدیران ارشد صنعت بیمه ایران خواستیم تا در باره وضعیت امروز صنعت بیمه ایران، مشکلات و راهکار‌های موجود بگوید. علی رغم مشغله زیاد ایشان پذیرفتند و متنی را همراه با یک فایل صوتی برای مجله ارسال کردند. متن زیر حاصل تجمیع و تلخیص این دو فایل است.

صنعت بیمه این روز‌ها خیلی مورد توجه فعالان اقتصادی قرار ندارد، اما چرا؟

در دوران شیوع شتابان بیماری کرونا، صنعت بیمه با دو رخداد متضاد مواجه شد. بخش مثبت رخداد این بود که بر خلاف بسیاری صنایع دیگر که از بروز این اپیدیمی آسیب دیدند، صنعت بیمه آسیب قابل توجهی را متحمل نشد و حتی می‌توان گفت که در برخی موارد نرخ‌های رشد خوبی را نیز ثبت کرد؛ به عنوان مثال در بخش بیمه نامه‌های ثالث از یک طرف نرخ حق بیمه‌ها ۳۷ درصد افزایش پیدا کرد و از سوی دیگر با محدودیت‌هایی که به علت جلوگیری از شیوع کرونا برای سفر افراد ایجاد شد، کاهش خسارت در بخش ثالث بسیارمحسوس بود. همچنین در بخش بیمه‌های درمان نیز رشد قابل توجه است چرا که مردم با آگاهی از قدرت انتقال ویروس کرونا در واریته‌های مختلف، برای استفاده از بیمه نامه‌های خود جهت درمان موارد غیر اورژانس، خیلی به بیمارستان‌ها مراجعه نکردند. اما رخداد منفی مربوط می‌شود به وضعیت اقتصادی کشور. باوجود تحریم‌ها بالاخره رکود اقتصادی در کشور شیوع پیدا کرد و درآمد مردم کاهش یافت و از این رو بخشی از محصولات بیمه‌ای از سبد خانوار‌ها تقریبا حذف شد.

موضوع تاثیر گذار دیگر بر صنعت بیمه کشورخروج آمریکا از برجام بود که باعث شد روابط بیمه‌های خارجی در همکاری با ایران به ویژه در بخش اتکایی تحت تاثیر قرار بگیرد و شرکت‌های خارجی مجبور شوند تا بین تجارت با ایران و یا شرکت‌های آمریکایی واروپایی یکی را انتخاب کنند.

موضوع دیگر افت شاخص بورس در یک سال اخیر است که تاثیر قابل توجهی را بر پرتفوی سرمایه گذاری شرکت‌های بیمه داشته و از این منظر باید انتظار بازدهی معقول از سرمایه گذاری آن‌ها داشت.

البته علی رغم مشکلات موجود طی یک سال اخیر شرکت‌های بیمه فعالیت‌های خوبی را انجام داده اند بدین معنی که از فرصت استفاده کرده و با تغییر پرتفوی، آن را اصلاح کرده اند. اما برخی مشکلات همچنان وجود دارند و موانعی را بر سر راه رشد و تعالی شرکت‌های بیمه کشور ایجاد کرده اند.

مشکلات امروز صنعت بیمه

نخست، ساختار سنتی و نامناسبی است که در شرکت‌ها متاسفانه وجود دارد. این ساختار مانع از ایجاد تغییرات لازم و افزایش سرعت فعالیت در صنعت می‌شود.

دوم، فقدان توجه لازم برای توسعه بیمه‌های زندگی است. این نوع از بیمه‌ها عامل بسیار مهمی برای توسعه صنعت تلقی می‌شوند.

سوم، عدم توجه به تربیت نیروی متخصص در بخش مدیریت ریسک است. در این زمینه صنعت با کمبود نیروی متخصص مواجه است.

چهارم، به نظر من قوانین و مقررات مانع زا است که در فعالیت‌های بیمه گری وجود دارد.

پنجم، ادامه وجود سیستم‌های تعرفه‌ای در صنعت بیمه ایجاد مشکل کرده است به عنوان نمونه هم اکنون ۳۰ تا ۴۰ درصد پرتفوی صنعت بیمه در اختیار شخص ثالث است و محاسبه حق بیمه این بیمه نامه بر اساس تعرفه انجام می‌شود.

ششم، عدم وجود همکاری بین صنعت بیمه و دانشگاه‌ها است که به نظر من این همکاری وجود ندارد و نتوانسته ایم در این بخش موفق عمل کنیم.

هفتم، اشکالات و ابهاماتی هست که در برخی آیین نامه‌های نهاد‌های ناظر از جمله بیمه مرکزی وجود دارد به عنوان مثال ابهامات آیین نامه ۹۷ (مربوط به سرمایه گذاری) و آیین نامه ۶۹ (مربوط به توانگری مالی شرکت‌های بیمه) هنوز حل نشده است.

هشتم، تغییرات نرخ بهره در بیمه‌های زندگی است که باعث ایجاد ابهام در خریداران این محصول مهم بیمه‌ای در قیاس با دیگرمحصولات بازار‌های مالی از جمله بانک‌ها و بورس شده است.

راهکار کاهش مشکلات چیست؟

برای حل مشکلات، نخست دولت باید تصمیم بگیرد که دیگر وارد بحث تصدی گری نشود به ویژه در صنعت بیمه که صنعتی جوان وپویا است و شرکت‌های خصوصی بسیاری بدان ورود کرده اند. چرا که معمولا فعالیت‌هایی که دولت به صورت تصدی گری وارد آن‌ها می‌شود، به دلیل نبود رقابت، آن فعالیت نمی‌تواند به درستی نقش خود را در بازار ایفا کند. البته دولت می‌تواند نقش موثری در توسعه صنعت بیمه داشته باشد، بدین ترتیب که در گذشته نقش تصدی گری داشته است و اکنون می‌تواند با کاهش آن، نقش کنترلی، نظارتی و حمایتی را تقویت کند. می‌دانیم که صنعت بیمه از ابزار‌های مهم مدیریتی است و در کنترل فشار اجتماعی موثر است و همچنین در اقتصاد مقاومتی نقش حیاتی می‌تواند داشت باشد؛ از این روبه نظر می‌رسد حمایت دولت در فرهنگ سازی و ایجاد یک فضای رقابتی سالم برای صنعت بیمه و ترغیب بخش خصوصی و دولتی برای استفاده از بیمه به عنوان یک عامل حمایتی در بخش سرمایه گذاری در کشور بسیار موثر بوده و این یک فعالیت فرهنگی بلند مدت است.

– ۱۰ پیشنهاد برای تقویت صنعت بیمه

۱- برنامه ریزی استراتژیک فن آوری اطلاعات در صنعت بیمه

۲- اصلاح ساختار فن آوری اطلاعات بیمه مرکزی

۳- توسعه دولت الکترونیک

۴- تقویت نظارت الکترونیک در صنعت بیمه

۵- استاندارد سازی

۶- توسعه بیمه الکترونیک

۷- تقویت مدیریت ریسک

۸- ارتقای مدیریت منابع انسانی صنعت بیمه

۹- ارتقای مدیریت امنیت اطلاعات و پدافند غیر عامل

۱۰- سرعت توسعه متوازن صنعت بیمه از طریق تکنولوژی تحلیل داده