آیا یخ آفریقای کوچک ایران آب می‌شود؟

پناهگاه حیات وحش یخاب از کم نظیرترین زیستگاه‌های حیات وحش ایران، در شمالی‌ترین قسمت استان اصفهان یعنی شهرستان آران و بیدگل واقع است.

یخاب با میزبانی از گونه‌های ارزشمندی مانند پلنگ، یوزپلنگ، کاراکال، جبیر، شاه روباه و ...، از نظر تنوع زیستی به آفریقای کوچک شناخته می‌شود. ذخیره گاه غنی جانوری که با معادن سنگ و خاک و کارخانه‌ها احاطه شده و مدیریت ضعیف، مشکلات بسیاری را برای آن رقم زده است.

یخاب، زیستگاه نادر گونه‌های گیاهی و جانوری

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: سطح حفاظت یخاب به پناهگاه حیات وحش ارتقاء یافته و شورای عالی حفاطت محیط زیست این موضوع را تصویب و ابلاغ کرده است.

به گفته حسین اکبری  این مهم با پیگیری‌های مستمر و جامع در سال ۱۳۹۷ و با اصلاح مساحت به میزان ۲۵۳ هزار هکتار به منظور حفاظت پایدار از زیستگاه و احیای گونه‌های جانوری و ذخایر ژنتیکی محقق شده است.

منطقه یخاب آران و بیدگل به دلیل استعداد‌ها و قابلیت‌های طبیعی از جمله تنوع گونه‌های مختلف اقلیمی شامل کوهستان، دشت، تپه‌های ماسه ای، کویر و تاغزار‌های طبیعی، همچنین تنوع گونه‌های جانوری و گیاهی، مجاورت با زیستگاه‌های پارک ملی کویر و قرارداشتن در کریدور مهاجرتی وحوش از سال ۱۳۹۳ تحت عنوان منطقه شکار ممنوع شناخته شد.

این وسعت ۲۷۱ هزار هکتاری در دستور کار نگهداری، تجهیز و احیاء و تحت پایش و حفاظت گشت اجرایی یگان حفاظت محیط زیست استان قرار گرفت.

جداسازی قسمتی از پناهگاه برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در حد پیشنهاد است

کارشناس حوزه سرمایه گذاری و گردشگری اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آران و بیدگل گفت: قسمتی از پناهگاه را که پیشنهاد جدا شدن آن را ارائه کردیم، در حاشیه و نقطه پایانی قرار دارد و فاصله اش با کوه‌های یخاب حدود ۷۰ کیلومتر است.

محمدجواد عبدلی گفت: «ریگ بلند» و در ادامه آن «دماغه پونک» با نقطه مرکزی و حساس پناهگاه بسیار فاصله دارد.

پیشنهاد خارج کردن بخشی از این پناهگاه به اداره کل حفاظت محیط زیست استان داده و قرار شده این درخواست به شورای عالی محیط زیست ارسال شود.

کارشناس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آران و بیدگل ارائه خدمات بهتر به گردشگران را دلیل این پیشنهاد می‌داند و می‌گوید: این‌جا به ویژه در تعطیلات و آخر هفته‌ها مملو از گردشگرانی است که به دنبال طبیعت گردی یا ورزش‌های هیجانی هستند، اما هیچ سرمایه گذاری در این مناطق نیست و خدماتی به گردشگران ارائه نمی‌شود.

واگذاری بخش محدودی از پناهگاه حیات وحش یخاب به بخش خصوصی

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: با توجه به قابلیت‌های گردشگری در منطقه به خصوص در قسمت شمال غربی و در مجاورت با کاروانسرای مرنجاب و دریاچه نمک و یا محدوده ریگ بلند همواره درخواست‌های متعددی برای بهره برداری تفرجی و گردشگری وجود داشته است که با آن دسته از درخواست‌ها که داخل مستثنیات اشخاص بوده و با ضوابط استقرار مغایرتی نداشته موافقت شده است که البته تعداد آن بسیار محدود و انگشت شمار است.

به گفته اکبری در مورد تقاضا‌های واگذاری زمین به دلیل مغایرت با ضوابط تاکنون موردی از واگذاری منابع ملی بعد از ارتقای سطح حفاظت منطقه صورت نگرفته است.

او  این را هم گفت که امکان مشارکت در اجرای طرح‌های طبیعت گردی منطقه و بدون واگذاری زمین برای متقاضیان میسر است، اما تاکنون درخواستی منطبق با الزامات زیست محیطی و دستورالعمل مربوطه به اداره کل حفاظت محیط زیست استان نرسیده است.

صدور مجوز بهره برداری معدن خاک صنعتی فقط برای ۲۲ هکتار

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: آنچه به نام معدن خاک صنعتی از این اداره کل مجوز گرفته در حقیقت دارای مجوز اولیه اکتشاف از سال ۱۳۸۶ به مساحت ۲۲۰۰ هکتار بوده است که حتی در سال ۱۳۹۹ برای کاهش مساحت تا میزان ۲۲ هکتار اقدام و با قید محدودیت زمانی پنج ساله و ابطال مزایده معدن مجاور، اجازه فعالیت صادر شد.

بنابر توافق سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت و در زمان هماهنگی‌ها و اخذ مجوز‌های بین بخشی برای ارتقای سطح حفاظت منطقه به پناهگاه حیات وحش، امکان بهره برداری از معادن دارای مجوز قبل از تصویب، تبدیل منطقه به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاطت محیط زیست، تا آخر عمر مفید معدن برای بهره برداران قانونی وجود داشته است.

در همین زمینه معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان گفت: این ۲۲۲ هکتار که شائبه ایجاد کرده ممکن است مربوط به پروانه اکتشاف باشد یا اینکه محدوده معدنی را در این مساحت به مزایده گذاشته باشیم درحالیکه با بهره برداری در ۲۲ هکتار موافقت شده و بهره‌بردار اکنون موظف است در سطح ۲۲ هکتارِ مورد موافقت، کار کند.

حریم چشمه‌های آب در بهره برداری از معادن حفظ شده

به گفته محمد سرجوقیان وفق ضوابط و مقررات، رعایت حریم معادن تا منابع آب آشامیدنی، ۵۰۰ متر الزامی است و برای سایر منابع آبی با کاربری غیر آشامیدنی حریمی ذکر نشده، با این حال بنابر بازدید کارشناسی فاصله محدوده تا برکه موجود حدود ۵۰۰ متر است.

واگذاری معدن قدیمی سلستین  به چینی‌ها منتفی است

او در خصوص ایجاد واحد فرآوری برای معدن سلستین هم گفت: با درخواست داخل محدوه معدن به دلیل مغایرت با ضوابط، مخالفت شده و معدن طبق قانون در حال بهره برداری است.

معدن سلستین در فاصله حدود پنج تا ۱۰ کیلومتری معدن فلدسپات قرار دارد و سالهاست که با مجوز محیط زیست بهره برداری می‌شود.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: به تازگی سرمایه‌گذار چینی قصد داشت فرآوری سِلِستین را در کنار این معدن و درون پناهگاه یخاب اجرا کند که با آن مخالفت و این طرح منتفی شد.

ارتقای گونه‌های جانوری پناهگاه حیات وحش یخاب به ۱۱۰ گونه

مدیرعامل انجمن حامیان محیط زیست ابوزیدآباد می گوید: در ادامه برنامه پایش گونه‌های گیاهی و جانوری پناهگاه حیات وحش یخاب، انجمن حامیان محیط زیست ابوزیدآباد موفق شد تا با شناسایی و مستند نگاری از سه گونه پرنده دیگر با نام‌های“دال سیاه”،“زنبورخوار معمولی”و“ دارکوب بال سفید” تعداد گونه‌های مشاهده شده و مستند نگاری شده این پناهگاه واقع در بیابان مرکزی ایران را از ۱۰۷ به ۱۱۰ گونه ارتقا دهد.

مسیب صدری گفت: علاوه بر تنوع بالای پرندگان، تنوع خزندگان نیز در این پناهگاه قابل توجه است که مطالعه، ثبت و مستتند نگاری آن‌ها نیز شروع شده است.

کمبود پاسگاه و محیط بان یکی از مشکلات پناهگاه یخاب

مدیرعامل انجمن حامیان محیط زیست ابوزیدآباد گفت: با وجود وسعت زیاد منطقه، فون و فلور کم نظیر، موقعیت جغرافیایی راهبردی و با گذشت ۵ سال از اتقاء منطقه، این پناهگاه ارزشمند فاقد پاسگاه محیط بانی و به شدت دچار کمبود نیروی محیط بان است.

صدری، برداشت‌های غیراصولی و خارج از حریم معادن و چرای بی‌رویه دام را از دیگر مشکلات این منطقه بیان کرد.

پناهگاه حیات وحش یخاب با تنوع اقلیمی کم نظیر و با دارا بودن پوشش گیاهی و جانوری بسیار غنی به ویژه تنوع بسیار گربه سانان همچنین منابع آبی متعدد به لحاظ زیست محیطی اهمیت فوق العاده‌ای در بین مناطق چهارگانه محیط زیستی ایران دارد.

اگر نگاه به این منطقه قرار است گردشگری و اقتصادی باشد قطعا باید با نظر کارشناسان مجرب و بر اساس برنامه‌ای حساب شده اقدام شود.