روسیه پارامتر اصلی منفی شدن معادله تجارت ایران با اوراسیا

ارزیابی‌ها نشان دهنده آن است که ارزش تجارت ایران با اتحادیه اوراسیا طی نه ماهه ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزشی با افزایش حدود ۳۳ درصدی همراه بوده که ۲۴.۵ واحد درصد آن ناشی از افزایش واردات (۴۴.۷ درصد) و ۸.۷ واحددرصد آن ناشی از افزایش صادرات (۱۹.۲ درصد) بوده است. از لحاظ وزنی نیز صادرات و واردات ایران با این اتحادیه طی بازه مورد بررسی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، به ترتیب با افزایش حدود ۳ درصدی و ۱۲ درصدی همراه بوده است.

براساس آمار اعلام شده میانگین قیمت اقلام صادراتی و وارداتی در ۹ ماهه ۱۴۰۰ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به ترتیب با افزایش حدود ۱۶ درصدی و ۲۹ درصدی همراه بوده و به ۴۲۱ دلار به ازای هر تن و ۴۵۰ دلار به ازای هر تن رسیده است. طی ۹ ماهه نخست ۱۴۰۰، تراز تجاری ایران با همه کشور‌های اوراسیا به جز روسیه مثبت بوده و در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل، تراز تجاری ایران با کشور‌های روسیه، ارمنستان و بلاوس، تضعیف و با کشور‌های قرقیزستان و قزاقستان بهبود یافته است.

داده‌های اعلام شده نشان دهنده آن است که تراز تجاری ایران با اتحادیه اوراسیا نیز در ۹ ماهه نخست ۱۴۰۰، دارای کسری و حدود منفی ۴۰۹ میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، حدود ۲۵۶ میلیون دلار (معادل ۱۶۸ درصد) تضعیف شده است. از سوی دیگر طی بازه مورد بررسی صادرات غیرنفتی بدون احتساب فصل ۲۷ ایران به این اتحادیه، حدود ۸۰۶ میلیون دلار بوده که نسبت به ۹ ماهه سال گذشته ۲.۳۷ درصد افزایش یافته است.

 

براساس آمار منتشر شده در میان کشور‌های عضو اتحادیه اوراسیا در ۹ ماهه نخست ۱۴۰۰ بیشترین حجم تجارت ایران با کشور روسیه و کمترین آن با کشور بلاروس است. سهم روسیه از ارزش صادرات و واردات ایران به اوراسیا طی مدت مذکور به ترتیب ۳/۴۹ درصد و ۱/۹۵ درصد است. میزان صادرات و واردات ایران به روسیه در ۹ ماهه نخست ۱۴۰۰ نیز به ترتیب حدود ۴۳۳ میلیون دلار و ۲/۱ میلیارد دلار بوده که در مقایسه با ۹ ماهه نخست ۱۳۹۹ به ترتیب با افزایش ۲۹ درصدی و حدود ۴۵ درصدی همراه شده و در نهایت، تضعیف ۲۸۵ میلیون دلاری تراز تجاری ایران و روسیه را به همراه داشته است.

پس از روسیه دومین شریک تجاری ایران در اتحادیه اوراسیا، ارمنستان بوده که طی نه ماهه نخست ۱۴۰۰ با صادرات حدود ۲۳۸ میلیون دلاری، سهم ۱/۲۷ درصدی از ارزش کل صادرات ایران به اتحادیه اوراسیا را به خود اختصاص داده است. واردات ایران از این کشور نیز با سهم ۳/۱ درصدی از کل ارزش واردات طی بازه مورد بررسی حدود ۱۷ میلیون دلار است. صادرات و واردات ایران از ارمنستان در ۹ ماهه نخست ۱۴۰۰ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، به ترتیب با کاهش ۷.۵ درصدی و افزایش حدود ۳۷ درصدی همراه است. علیرغم کاهش

صادرات و افزایش واردات طی بازه مذکور، تراز تجاری ایران با این کشور همچنان مثبت بوده و تنها نسبت به ۹ ماهه نخست ۱۳۹۹، با کاهش ۹/۱۸ میلیون دلاری مواجه شده است.

طی ۹ ماهه نخست ۱۴۰۰، قزاقستان در رتبه سومین شریک تجاری ایران در اتحادیه اوراسیا قرار گرفته است. طی بازه مورد بررسی، ایران حدود ۱۳۳ میلیون دلار صادرات و حدود ۳۸ میلیون دلار واردات از قزاقستان داشته که به ترتیب، سهم ۱/۱۵ درصدی و ۹/۲ درصدی از کل صادرات و واردات صورت گرفته ایران با اتحادیه اوراسیا را به خود اختصاص داده است. مقادیر ذکر شده در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به ترتیب با افزایش حدود ۲۱ درصدی و ۳/۴۸ درصدی همراه است.

طی ۹ ماهه نخست ۱۴۰۰، صادرات ایران به قرقیزستان، به عنوان چهارمین شریک تجاری ایران در اتحادیه اوراسیا، حدود ۶۲ میلیون دلار (افزایش بیش از دو برابری نسبت به ۹ ماهه نخست ۱۳۹۹) بوده که سهم حدود ۱/۷ درصدی از ارزش کل صادرات ایران به اتحادیه اوراسیا را شامل می‌شود. ارزش واردات ایران از این کشور نیز طی مدت مورد بررسی، با کاهش حدود ۵۰ درصدی در مقایسه با نه ماهه نخست ۱۳۹۹ همراه بوده و به ۲.۲ میلیون دلار رسیده است. سهم قرقیزستان از کل واردات از اوراسیا در ۹ ماهه نخست ۱۴۰۰، حدود ۲/۰ درصد است. تراز تجاری ایران با این کشور نیز طی مدت مذکور ۳۸ میلیون دلار افزایش یافته و به حدود ۶۰ میلیون دلار رسیده است. افزایش تراز تجاری با قرقیزستان، عمدتاً ناشی از افزایش چشمگیر در صادرات ایران به این کشور است.

بلاروس نیز که سهم بسیار کمی از ارزش تجارت ایران به اتحادیه اوراسیا را داراست، طی ۹ ماهه نخست ۱۴۰۰، حدود ۲/۱۳ میلیون دلار از ارزش صادرات و ۶.۶ میلیون دلار از ارزش واردات ایران از این اتحادیه را به خود اختصاص داده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به ترتیب حدود ۴ درصد کاهش و حدود ۱۲ درصد افزایش یافته است.

داده‌های اعلام شده نشان دهنده آن است که طی ۹ ماهه نخست ۱۴۰۰، تراز تجاری ایران با همه کشور‌های اوراسیا به جز روسیه مثبت بوده و در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل، تراز تجاری ایران با کشور‌های روسیه، ارمنستان و بلاروس تضعیف شده (به ترتیب ۲۸۵ میلیون دلار، ۹/۱۸ میلیون دلار و ۲/۱ میلیون دلار) و با کشور‌های قرقیزستان و قزاقستان (به ترتیب ۱/۳۸ میلیون دلار و ۸/۱۰ میلیون دلار) بهبود یافته است.