جزئیات توافق‌های اقتصادی ایران و قطر/گسترش روابط ایران و قطر؛ اهداف و چشم انداز

ایران جزء اولین کشور‌هایی بود که پس از استقلال، دولت قطر را برسمیت شناخت. روابط دیپلماتیک ایران و قطر رسماً از تاریخ ۲۴ مهرماه ۱۳۵۰ (با گذشت یک ماه از استقلال آن) در سطح سفیر آغاز شد و تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران ادامه داشت. پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران روابط سیاسی دو کشور تا سال ۱۳۶۶ در سطح کاردار و از این سال به بعد، به سطح سفیر ارتقاء یافته است.

قطر کشوری در حاشیه خلیج فارس است که با وجود کوچکی وسعت، نقش فعالی در معادلات منطقه‌ای دارد.

پروژه‌های صنعتی و دانش بنیان ایرانی با استقبال قطر مواجه شد و با توجه به مذاکرات انجام شده، هیات سرمایه‌گذاری این کشور برای بازدید از برخی پروژه‌ها به ایران سفر می‌کنند.

علیرضا پیمان پاک که رئیس جمهور و وزیر صمت را در سفر قطر همراهی می‌کند، با اشاره به دیدار‌هایی که با مقامات دولتی قطر برگزار شده است، اظهار داشت: در دیدار با وزیر صنعت و تجارت قطر در خصوص ایجاد مرکز تجاری ایران در این کشور به منظور مدیریت و پیگیری مسائل و مشکلات تجار و برنامه ریزی برای ارتباط صحیح تاجران برتر دو کشور گفتگو و مقرر شد مرکز تجاری با همکاری طرف قطری ایجاد گردد.

وی افزود: در این دیدار‌ها همچنین ضمن بررسی مسائل مربوط به پهلوگیری کشتی‌های ایرانی مقرر گردید با توجه به تفاهم نامه میان وزیر راه و شهرسازی ایران با وزیر همتای خود در قطر، تسهیل سازی در این زمینه صورت گیرد.

معاون وزیر و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به نقش ویزه ایران در ترانزیت گفت: ظرفیت ایران به عنوان پل ارتباطی میان کشور‌های حاشیه خزر و روسیه با قطر، هند و کشور‌های آفریقایی به منظور صادرات مجدد و ترانسشیپ منت بررسی و مورد استقبال طرف قطری قرار گرفت و وزات صمت مسئولیت پیگیری و انجام آن را عهده دار شد.

پیمان پاک ادامه داد: مسائل بانکی، مالی و پولی و همچنین ضمانت‌ها و فعال سازی صندوق ضمانت صادرات در قطر نیز مورد بحث و بررسی جدی قرار گرفت.

وی اضافه کرد: مشارکت قطر در توسعه ظرفیت برخی صنایع مانند تجهیزات پزشکی، صنایع غذایی و دارویی در ایران بررسی و مورد استقبال قرار گرفت.

معاون وزیر و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران بیان داشت: در خصوص صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران به کشور‌های مختلف مانند عراق، جنوب​شرق آسیا و آفریقا بحث و گفتگو شد و طرف قطری به منظور همکاری در این زمینه ابراز علاقمندی کرد.

پیمان پاک با اشاره به نزدیک شدن جام جهانی فوتبال که در کشور قطر برگزار می‌شود، گفت: یکی از موضوعات مهم که در این دیدار‌ها مورد مذاکره قرار گرفت، راه اندازی کارگو و حمل هوایی بار به قطر بود و مقرر شد طی هفته‌های آتی با توافقات صورت گرفته اولین پرواز کارگو آغاز شود.

وی افزود: مسائل مرتبط با گردشگری نیز بررسی شد تا از ظرفیت بازدید کنندگان و مسافرینی که به منظور دیدار از رویداد جام جهانی به قطر سفر می‌کنند، برای بازدید و برگزاری تور‌های مختلف در ایران برنامه ریزی شود و این موضوع نیز از طریق وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دنبال خواهد شد.

معاون وزیر و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران در ادامه سخنان خود به جلسات با بخش خصوصی اشاره کرد و اظهار داشت: نشستی با رئیس اتاق بازرگانی قطر و با حضور اعضای اتاق مشترک ایران و قطر برگزار خواهد شد تا در خصوص ارتباط اتاق‌های بازرگانی و همچنین اصلاح آئین نامه اتاق مشترک ایران و قطر برای فعال‌تر شدن این اتاق گفتگو و تبادل نظر صورت گیرد.

پیمان پاک اضافه کرد: نشست‌هایی با سرمایه گذاران قطری و به ویژه شرکت‌هایی که امنیت غذایی قطر را بر عهده داشتند برگزار و مقرر شد در زمینه کشت فراسرزمینی برای تأمین اقلام مورد نیاز اقدام کرده و در قالب مشارکت تولید و تجارت نیز برای برخی محصولات حوزه‌های دارای مزیت ایران مذاکرات جدی انجام شود.

وی در پایان گفت: برخی از پروژه‌ها مانند تجاری سازی حوزه‌های دانش بنیان در قطر و در ایران مورد بحث قرار گرفت و پس از معرفی فهرستی از پروژها، با اعلام آمادگی برخی از سرمایه گذاران قطری، تعدادی از آن‌ها مورد موافقت اولیه قرار گرفت و مقرر شد طی یک ماه آینده هیات‌های سرمایه گذاری قطری جهت بازدید با کشورمان سفر کنند و این شیوه از همکاری با تأمین منابع مالی از سوی قطر در گام نخست برای پروژه‌های کوچک و متوسط آغاز گردد.

سیاست ایران بر اساس تعمیق روابط و حسن همجواری بوده و تلاش کرده است تا با کشور‌های منطقه روابط دوستانه داشته باشد، اما برخی سیاست‌های رژیم‌های حاکم در منطقه باعث شده تا روابط به سردی بگراید و حتی قطع شود.

عربستان به خاطر نفوذ و قدرت مالی، سعی کرده تا کشور‌های منطقه خلیج فارس را تحت سیطره خود داشته باشد و همین امر باعث شده تا روابط دیگر کشور‌های عربی به نوع سیاست سعودی‌ها بستگی داشته باشد.

تبعیت برخی از کشور‌های منطقه همچون امارات، بحرین و تا حدودی کویت باعث شد تا روابط آن‌ها نیز با ایران کاهش یابد، اما در این میان قطر از سیاست‌ها و خواسته‌های عربستان تبعیت نکرد و با واکنش سعودی‌ها روبرو شد.

ریاض، قطر را تحریم کرد و در این میان، ایران به کمک دولت و ملت قطر شتافت و اجازه نداد تحریم‌های عربستان که با همراهی دیگر کشور‌های عربی منطقه بود، بر شرایط و اوضاع معیشتی این کشور تاثیری داشته باشد.

در میان کشور‌های عربی و مسلمان منطقه، قطر توانسته است سیاست مستقل خود را داشته باشد و تحت تاثیر عربستان قرار نگیرد به همین خاطر است که روابط «دوحه» و «تهران» در سطح بالایی بوده و همواره تلاش بر آن بوده تا گسترش یابد.

سفر رئیس جمهور کشورمان به قطر و استقبالی که از او با حضور امیر این کشور در فرودگاه دوحه شد، نشان دهنده سطح بالای مناسبات دو کشور است.

گسترش روابط دو کشور ایران و قطر می‌تواند زمینه ساز روند بهبود مناسبات کشور‌های منطقه خلیج فارس با ایران باشد.

هم اکنون ایران و عربستان در حال مذاکره هستند و حتی اگر روابط دو کشور دوباره برقرار نشود، دیگر کشور‌های منطقه مجبور خواهند بود تا از مسیر سیاست اشتباهی که سعودی‌ها در منطقه و در قبال ایران در پیش گرفته است، خارج شوند و به ریل اصلی باز گردند.

اگر کشور‌های خلیج فارس همچون کویت، امارات و بحرین سعی کنند استقلال سیاسی داشته باشند قطعاً اتفاقات مثبتی در مناسبات منطقه‌ای خواهد افتاد که بر روند صلح و امنیت کشور‌ها نیز تاثیر گذار خواهد بود.

قدر مسلم سفر رئیس جمهور به قطر با توجه ویژه دیگر کشور‌های عربی منطقه روبرو خواهد شد و همین امر باعث می‌شود تا آن‌ها نیز برای جبران اشتباهات گذشته خود که در قبال ایران داشتند، دست به کار شده و تغییراتی را در سیاست خارجی خود ایجاد کنند.

ایران به دنبال ایجاد روابط با کشور‌های همسایه است و این سیاست در پی استقلال منطقه‌ای است تا کشور‌های منطقه خود در پی ایجاد امنیت و تقویت صلح باشند.