تنوع در سبد دارایی صندوق توسعه ملی

طبق ماده ۱۶ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، صندوق توسعه ملی که در این ماده صندوق نامیده می‌شود با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی به ثروت‌های ماندگار، مولد و سرمایه‌های زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی تشکیل می‌شود.

صندوق در تهران مستقر است و در تهران و سایر نقاط کشور شعبه‌ای نخواهد داشت. اموال و دارایی‌های این صندوق متعلق به دولت جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. این ماده در حکم اساسنامه صندوق است.

مصارف صندوق:

 

مهدی غضنفری افزود: تمامی کارشناسان معتقدند صندوق توسعه ملی باید همانند سایر صندوق‌های ثروت ملی جهان، سبد دارایی خود را تغییر داده و در بخش سرمایه‌گذاری به ویژه کم ریسک و پربازده وارد شود.

وی با تأکید بر تغییر دیدگاه در صندوق توسعه ملی، اظهارداشت: تمام تلاش‌مان این است که صندوق را به سمتی ببریم که مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) مد نظر دارند.

غضنفری افزود: رضایت خاطر رهبر معظم انقلاب، وظیفه ماست و باید در مسیر این اصلاح مأموریت‌ها و نقش‌ها، بدنبال افزایش اثربخشی صندوق باشیم و این کار تنها با تنوع بخشی به سبد دارایی‌های آن حاصل خواهد شد و در این صورت صندوق توسعه ملی به صندوق ثروت ملی آیندگان تبدیل خواهد شد.

رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی با تشریح عملکرد صندوق در دوران قبلی، ضمن تشکر از همه مدیران و کارشناسان در ده سال گذشته، افزود: همکاران من در صندوق توسعه ملی در سنوات گذشته کوشیده‌اند وفق مقررات و در چارچوب اساسنامه، ۴۰ میلیارد دلار تسهیلات از منابع صندوق را در اختیار بخش خصوصی و نهاد‌های عمومی غیر دولتی قرار دهند که موجب تأسیس صد‌ها واحد صنعتی و خدماتی جدید شده است. در عین حال با کمال تأسف، علیرغم همه تلاش‌های همکاران من در صندوق، منابع صندوق در بسیاری از این پروژه‌ها رسوب کرده است. تحلیل کارشناسان به ما می‌گوید یکی از علل شکست بانک‌های عامل در انجام درست تعهدات خود، پایین بودن توان و کفایت سرمایه آنهاست.

وی اضافه کرد: بانک‌های عامل در اسناد و مدارک موجود متعهد شده‌اند که در صورت نکول و استنکاف تسهیلات‌گیرندگان، بلافاصله اقساط صندوق را به نیابت از مشتری پرداخت کنند؛ اما آن‌ها اعلام می‌کنند که علیرغم دریافت ۲ درصد سود برای پذیرش چنین ریسکی، توان بازپرداخت به صندوق را ندارند. حالا فرض کنید که اگر صندوق همه منابع خود را به این طریق تسهیلات داده بود، الان چه شرایط وخیم و شکست خورده‌ای داشت. به این دلیل کارشناسان به ما می‌گویند که این مسیر باید هر چه سریع‌تر اصلاح شود. هر چه منابع و دارایی‌های صندوق بیشتر می‌شوند، فاصله این دارایی‌ها با توان بانک‌های عامل بیشتر می‌شود و فرایند شکست صندوق در صورت ادامه تسهیلات‌دهی تسریع می‌شود.

غضنفری با تأکید بر ضرورت تغییر رویه صندوق از روش صرفا" تسهیلات‌دهی به تنوعی از روش‌های تسهیلات دهی، مشارکت و سرمایه گذاری، تصریح کرد: صندوق توسعه ملی همانند سایر صندوق‌های ثروت ملی جهان باید در بخش سرمایه‌گذاری به ویژه در بخش‌های کم ریسک و پربازده فعالیت کند.

وی اضافه کرد: اکنون در بیش از ۱۰۰ صندوق در کشور‌های مختلف جهان، نگاه به صندوق‌های ثروت ملی به عنوان یک نهاد خصوصی بوده و ساختار و فعالیت‌های آن‌ها همانند بخش‌های خصوصی است.

رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی افزود: نکته جالب آن است در همه کشور‌های جهان (از کشور‌های کاملا کاپیتالیست و لیبرالیسم گرفته تا کشور‌های سوسیالیزم و شبه کمونیست) صندوق ثروت ملی، اجباری به تسهیلات دهی ندارد بلکه وظیفه دارد با روش‌های مختلف سرمایه گذاری، مراقب دارایی‌های خود بوده و مرتبا" به آن بیفزاید. در واقع گرچه نقش صندوق‌ها، توسعه‌ای هم هست، اما این کار را با مشارکت انجام می‌دهند و نه با وام دهی.

وی گفت: تنها کشوری که برعکس این جریان عمل می‌کند صندوق توسعه ملی ماست؛ لذا لازم است قبل از آن که خیلی دیر شود، بر اساس موفقیت‌ها و شکست‌ها، رویه خود را اصلاح کنیم.

غضنفری خاطرنشان کرد: ریشه این تفاوت رفتار، همانا نگرشی است که برخی مقامات دولتی و فعالان خصوصی به صندوق دارند.

او افزود: برخی، صندوق توسعه ملی را صرفا" یک بانک می‌دانند و مرتبا" برای تسهیلات ارزان قیمت به ما مراجعه می‌کنند. برخی دیگر آن را صندوق ضمانت صادرات می‌دانند و مطالبه وظایف مشابه این صندوق را دارند. برخی دیگر صندوق توسعه ملی را مسئول محرومیت‌زدایی می‌دانند و یا مسئول رونق کشاورزی و صنعت، برخی هم صندوق را مسئول توسعه زیرساخت‌ها، جاده و پل و ریل آهن می‌دانند برخی دیگر هم از صندوق، توسعه صادارت و خدمات فنی و مهندسی و رونق گردشگری می‌خواهند، مسئولین حوزه‌های نفت و پتروشیمی هم معتقدند همه منابع صندوق را باید به آن‌ها داد. البته همه گیرنده هستند و کسی آمادگی پس دادن تسهیلات را ندارد. در واقع می‌خواهند عملا" صندوق را قربانی اهمال و امهال کنند. دولت‌ها هم که به وضوح آنرا بودجه ثانوی خود می‌انگارند و با هر مشکلی دست توی صندوق می‌برند تا کسری بودجه‌ای رخ ندهد. همه این‌ها این کار‌ها را مقدس شمرده و در مقابل، جایگاه و هویت مستقلی برای صندوق قائل نیستند، صندوق از نظر آنان طفیلی ماموریت‌های آنهاست. یعنی هر کسی صندوق را از ظن خود نگاه می‌کند و توجهی به جایگاه آن برای نسل آتی نداشته و گوش شنوایی هم ظاهرا" تاکنون وجود نداشته است.

رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی ضمن تشکر از نگاه ویژه مقام معظم رهبری به صندوق، افزود: خدا را شکر هیأت امناء در جریان مشکلات صندوق قرار دارند و امیدواریم در راستای نگرش درست به صندوق، مصوبات خوبی از هیأت امناء بگیریم که مهم‌ترین آن‌ها ایجاد نگرش و فرهنگ صحیح درباره صندوق و بدنبال آن، باز شدن مسیر سرمایه‌گذاری برای احیای صندوق است.

در این مراسم، تودیع مدیر بانکی و اعتباری صندوق توسعه ملی برگزار و از خدمات ویژه محسن سراج‌زاده در این سمت قدردانی شد و اباذر کریمی راهجردی به سمت سرپرست این مدیریت منصوب شد همچنین در احکام جداگانه‌ای از سوی مهدی غضنفری، حسین افشاری به سمت مشاور رئیس هیأت عامل و محمدمهدی بخشی نیز به سمت سرپرست مدیریت برنامه ریزی و آمار صندوق توسعه ملی منصوب شدند.