جدایی روسیه از سوئیفت، تجارت غیر دلاری را تقویت می‌کند

آمریکا و متحدانش هرگز پیش از این تلاش نکرده بودند یک اقتصاد ۱.۵ تریلیون دلاری را از تجارت جهانی حذف کنند و معلوم نیست حتی تحریم‌های غربی متحد تا چه حد مسکو را می‌تواند تحت فشار قرار دهد.

بررسی آمار تجاری سازمان ملل متحد و بانک جهانی نشان می‌دهد از زمان تحریم‌هایی که در سال ۲۰۱۴ در واکنش به ضمیمه شدن کریمه اوکراین به روسیه علیه مسکو وضع شدند، چین به بزرگترین مقصد صادرات روسیه تبدیل شد.

هری برادمن، مذاکره کننده تجاری سابق آمریکا و مقام بانک جهانی که کارشناس مسائل چین و روسیه است، در این باره اظهار کرد: تحریم‌های جدید می‌تواند باعث شود روسیه تجارت غیردلاری که با پکن در تلاش برای دور زدن محدودیت‌ها دارد را تقویت کند. مشکل تحریم‌ها به خصوص در مورد یک تولید کننده نفت مانند روسیه، شکاف در این سیستم خواهد بود. پکن ممکن است بگوید ما در یک بازار آزاد نفت می‌خریم و اگر نفت روسیه باشد هم فرقی ندارد.

کاخ سفید با اشاره به این که بیش از ۸۰ درصد از مبادلات ارزی روزانه روسیه و نیمی از تجارت این کشور به دلار است، اعلام کرد تحت فرمان اجرایی که روز دوشنبه توسط جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، امضا شد موسسات در بخش خدمات مالی روسیه هدف تحریم‌های بیشتر قرار گرفته اند.

بایدن با اعلام مجموعه‌ای از تحریم‌ها در روز سه شنبه به تلافی دستور روسیه برای اعزام نیرو‌های نظامی این کشور به دو جمهوری خودخوانده در شرق اوکراین، اعلام کرد اقدام اقدام قاطعی را انجام می‌دهد تا مطمئن شود سختی تحریم‌های آمریکا، اقتصاد روسیه را هدف گرفته است.

با این حال حرف زدن از عمل کردن ممکن است راحت‌تر باشد چرا که روسیه در میان بزرگترین صادرکنندگان نفت، گاز طبیعی، مس، آلومینیوم، پالادیم و سایر کالا‌های مهم در جهان قرار دارد. قیمت نفت روز سه شنبه در واکنش به وخامت بحران در اوکراین، به سطحی صعود کرد که از سال ۲۰۱۴ بی سابقه بود.

طبق آمار بانک جهانی، روسیه در ۱.۹ درصد از تجارت جهانی در سال ۲۰۲۰ سهیم بود که کمتر از ۲.۸ درصد در سال ۲۰۱۳ بود. در سال ۲۰۲۰ تولید ناخالص داخلی این کشور در سطح جهانی در رتبه یازدهم بود و روسیه بین برزیل و کره‌جنوبی قرار گرفت.

بازبینی آمار تجارت روسیه در پایگاه داده "راهکار تجارت بین الملل جهان" بانک جهانی نشان می‌دهد که وابستگی روسیه به تجارت طی ۲۰ سال گذشته کاهش پیدا کرده است. مقصد‌های صادرات روسیه نیز تغییر پیدا کرده اند. هلند تا یک دهه پیش، به دلیل تجارت نفت بزرگترین مقصد صادراتی روسیه بود، اما اکنون چین این نقش را گرفته است. خرید‌های آلمان و انگلیس از روسیه تا حدودی ثابت مانده است در حالیکه واردات بلاروس رشد کرده است.

چین بزرگترین منبع واردات روسیه مانده و تلفن همراه، رایانه، تجهیزات مخابراتی، اسباب بازی، منسوجات، پوشاک و قطعات الکترونیکی در میان اصلی‌ترین واردات روسیه از چین هستند. سهم چین از واردات روسیه از سال ۲۰۱۴ رشد کرده و همزمان، سهم آلمان به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا کرده است.

صادرات اوکراین به چین طی یک دهه گذشته به میزان چشمگیری کاهش پیدا کرده در حالی که صادرات بلاروس تغییر چندانی نداشته است.

بر اساس گزارش رویترز، طبق آمار بانک جهانی، بزرگترین صادرات اوکراین به روسیه در سال ۲۰۲۰ اکسید آلومینیوم، تجهیزات راه‌آهن، زغال سنگ، فولاد و اورانیوم بود.

به گفته انجمن صادرکنندگان ترکیه، قطع ارتباط بانک‌های روسیه از سیستم پرداخت جهانی سوئیفت، تجارت بین روسیه و ترکیه با ارز‌های ملی دو کشور را تقویت می‌کند. به گزارش خبرگزاری تاس، روز جمعه انجمن ملی صادرکنندگان ترکیه اعلام کرد: با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌ها علیه روسیه، صادرات ترکیه در ماه فوریه امسال تقریباً ۱۰۰ درصد افزایش یافت. این سازمان گفت که ممنوعیت سوئیفت هیچ تاثیری بر عرضه محصولات کشاورزی ترکیه به روسیه نخواهد داشت، اگرچه ممکن است در پرداخت، تاخیر صورت گیرد.

روسیه و ترکیه در ماه اکتبر ۲۰۱۹ توافقنامه‌ای را درباره تسویه و پرداخت با ارز‌های ملی امضا کردند. انتظار می‌رود ترکیه زیرساخت‌های خود را برای پذیرش انتقال‌های الکترونیکی از طریق سیستم میر، جایگزین روسی سوئیفت، گسترش دهد و بانک‌ها و مشاغل خود را به سیستم پیام‌رسانی مالی آنالوگ بانک مرکزی روسیه متصل کند و جایگزینی برای ویزا و مسترکارت که در حال حاضر استفاده از آن‌ها در روسیه محدود شده، ارائه دهد.

در ماه فوریه، روسیه با موجی از تحریم‌ها از سوی ایالات متحده و متحدان غربی‌اش به چالش کشیده شد. به دلیل عملیات نظامی وضع شده در اوکراین، سیستم مالی، صادرات انرژی و ذخایر ارزی این کشور نیز مورد هدف قرار گرفته است. هفت بانک روسی از سوئیفت جدا شده‌اند و عملاً دسترسی آن‌ها به بازار‌های بین‌المللی ممنوع شده است.