رشد تجارت جهانی را در هم می‌شکند؟

ارزیابی‌ها پیش از شروع جنگ حکایت از آن داشت که حجم تجارت کالایی جهان در سال ۲۰۲۲ حدود سه درصد رشد خواهد کرد و این میزان نسبت به برآورد‌های قبلی این سازمان کاهشی خواهد بود. در بـرآورد قبلـی این سـازمان، رشـد تجـارت کالایـی در جهــان ۷.۴ درصــد بــرآورد شــده بــود و این رشــد برای سال ۲۰۲۳ حــدود ۴.۳ درصــد بـرآورد شـده اسـت؛ رشدی که تحقق آن با توجه به روند جنگ اوکراین با، اما و اگر روبرو شده، بطوریکه بسیاری برخی از فعالان اقتصادی بر این باورند رونـد تحـول در جنـگ اوکرایـن می‌توانـد بـر ایــن برآوردهــا تاثیــر گــذارد.

روند تولید ناخالص داخلی جهان
از سوی دیگر براساس پیش بینی‌ها روند تولیــد ناخالــص داخلــی جهــان در ســال ۲۰۲۲ حــدود ۸.۲ رشــد خواهــد کــرد. رشد پیش بینی شده برای تولید ناخالص داخلی جهان در حالی است که در سال ۲۰۲۱ این رقم برای تولید ناخالص داخلی جهان رشد ۷.۵ درصدی داشت است، با این شرایط می‌توان گفت پیش بینی‌ها برای تولید ناخالص داخلی در سال جاری میلادی کاهش بسیاری خواهد داشت.

پیش بینی این روند برای سال آینده میلادی (۲۰۲۳) در صورت تــداوم تنش هــای ژئوپلیتیــک و ابهامــات اقتصــادی بسیار کمتر از سال‌های قبل خواهد بود. ســازمان تجــارت جهانــی برای این سال رشد تولید ناخالص داخلی را ۲.۳ درصد تخمین زده است.

امـا مهمتریـن نکتـه گـزارش از منظـر منافـع تجـاری ایـران آنکـه واردات کشـور‌های مسـتقل مشـترک المنافـع در ۲۰۲۲ بـه شـدت کاهـش خواهـد یافـت. منطقـه کشـور‌های مشـترک مسـتقل مشـترک المنافع شـامل ارمنسـتان، آذربایجـان، بـاروس قزاقسـتان، قرقیزسـتان، روسـیه، تاجیکسـتان و ازبکسـتان کـه بخـش مهمـی از محیـط همسـایگی را در بـر می‌گیـرد در سـال ۲۰۲۲ شـاهد افـت ۱۲ درصـدی در میـزان واردات و کاهـش ۹.۷ درصـدی در در تولیـد ناخالـص داخلـی خواهـد بـود.

امـا صـادرات ایـن منطقـه حـدود ۹.۴ درصـد رشـد خواهـد کـرد، عمدتـا بـه دلیـل آن کـه وابسـتگی سـایر کشـور‌ها بـه نفـت و گاز روسـیه تـداوم خواهـد یافـت. نمودارهـای ذیـل رونـد تحـول در واردات و صـادرات مناطـق مختلـف تـا ۲۴-۲۳ را نشـان می‌دهنـد. افـت واردات کشـور‌های مشـترک المنافـع چشـمگیر اسـت.

از سوی دیگر حجـم تجـارت کالایـی در جهـان در سـال ۲۰۲۱ حـدود ۸.۹ درصـد افزایـش یافـت. ارزش تجـارت کالایـی در سـال ۲۰۲۱ بـا ۲۶ درصـد افزایـش بـه ۴.۲۲ تریلیـون دلار رسـید. ارزش تجـارت خدمـات بـا ۱۵ درصـد رشـد در سـال ۲۰۲۱ بـه ۷.۵ تریلیـون دلار افزایـش یافـت. تجـارت خدمـات نیـز از جنـگ اوکرایـن متاثـر شــده اسـت، بــه ویــژه حــوزه حمـل و نقــل دریایـی و حــوزه حمـل و نقـل هوایــی از ایــن بحــران ضربــه خـورده انـد.