چرا اسنپ نسبت به اعتراضات مستمر رانندگان بی‌اعتناست؟

رانندگان موتورسوار اسنپ‌فود چند روزی است پیگیر تغییر شرایط خود هستند. بایکر‌های غذای اسنپ نسب به دستمزد کم و شرایط شغلی خود معترض هستتند و هفته گذشته نیز تجمع اعتراضی در برابر دفتر شرکت اسنپ برگزار کردند. همچنین طی چند روز اخیر برخی از رانندگان موتورسوار اسنپ با دست‌کشیدن از کار اعتراض خود را اعلام کرده و خواستار تحقق مطالبات خود شده‌اند.

یکی از رانندگان تحویل غذا در اسنپ درخصوص وضعیت شغلی خود اینگونه توضیح می‌دهد: «من به‌عنوان پیک اسنپ‌فود مهم‌ترین معضلم کرایه‌های پایین است. نرخ تورم در این مملکت مهار نمی‌شود، اما شرکتی مثل اسنپ مدام به‌دنبال مهار دستمزد راننده‌ه‌هاست. کرایه‌ها که به‌شدت پایین است، از آن طرف اسنپ هم کمیسیون ۲۰ درصدی برداشت می‌کند بنابراین دیگر چیزی برای راننده باقی نمی‌ماند. ما در اعتراض اخیرمان همین مساله را مطرح کردیم و خواستار تغییر نرخ کرایه‌ها و نرخ کمیسیون بودیم. چون در این شرایط اصلا برای ما نمی‌صرفد که بخواهیم همچنان کار کنیم.»

او ادامه می‌دهد: «در شرکت اسنپ رانندگان کمترین احترام و ارزش را دارند، خصوصا رانندگان موتور. در صورتی که یک شرکت در وهله اول باید نسبت به کارکنانش مسئولیت داشته باشد، اما برای اسنپ رانندگان آخرین اولویت هستند.»

از جمله مهم‌ترین خواسته‌های رانندگان اسنپ‌فود در اعتراض اخیر در کنار افزایش دستمزد، دریافت بیمه است. در ایران شرکت‌های استارت‌آپی از اعطای بیمه برای کارکنانشان عمدتا طفره می‌روند و رانندگان اسنپ‌فود اساسا از طرف شرکت اسنپ مشمول هیچ نوع بیمه‌ای نیستند. این خواسته در میان رانندگان اسنپ بعد از مشاهده یک واقعه تلخ جدی‌تر شد.

 

همین چند وقت پیش بود که خبر آمد یکی از رانندگان موتورسوار اسنپ حین کار دچار تصادف شده و فوت کرده است. همین مرگ هم تلنگر جدی برای کارکنان اسنپ بود تا بیشتر از پیش بر دریافت بیمه تاکید کنند؛ تا جایی که در اعتراض اخیر رانندگان اسنپ‌فود، پرداخت دیه به خانواده پیک‌های موتوری که هنگام کار فوت می‌کنند، به عنوان یکی از خواسته‌های صنفی آن‌ها است.»

از دیگر خواسته‌های رانندگان اسنپ، افزایش هزینه معطلی پیک است و همچنین آن‌ها تاکید می‌کنند مبلغ تصادفی باید شفاف و در سریع‌ترین زمان ممکن پرداخت شود. یکی دیگر از رانندگان اسنپ‌فود هم توضیح می‌دهد: «من به‌خاطر فعالیت صنفی از وضعیت سایر رانندگان هم تاحدی باخبرم. بحران اینجاست که شرکت اسنپ نسبت به وضعیت همن راننده‌ها بی‌تفاوت است و می‌داند، چون شرایط اقتصادی بد است و خیلی‌ها برای شغل دوم و سوم به اسنپ روی آوردند، دغدغه‌ای در برابر کارنکردن و از دست دادن راننده ندارد. اما واقعیت این است که مشکلات در میان همه راننده‌ها چه خودرو و چه موتور وجود دارد.

 

در شهرستان‌ها که اوضاع بدتر است، در بسیاری از شهر‌ها همچون رشت مطلع هستم که هنوز کرایه‌های پنج هزار تومانی برای اسنپ‌فود و اسنپ‌باکس وجود دارد، مسافت‌هایی که اصلا هم کم نیستند. موضوع عدم بیمه هم یکی از مهم‌ترین مشکلات ماست، خصوصا رانندگان موتور که جانشان هم درخطر هستند. نه بیمه درمانی دارند، نه بیمه مستمری و نه بیمه از کارافتادگی.»

همزمان با اعتراضات رانندگان اسنپ‌فود، تمامی شبکه‌های اجتماعی شرکت اسنپ طی این چند روز مرتب در حال به روزرسانی کمپین‌های تبلیغاتی و قرعه‌کشی بوده، بدون اینکه هیچ خبری از پیگیری مطالبات کارکنان اسنپ باشد.

 

طی پیگیری‌های مکرر موفق به دریافت اظهارنظر از سوی شرکت اسنپ نسبت به وضعیت کارکنان این شرکت نشد و درخواست این رسانه بدون پاسخ ماند، شاید این هم مثالی است از بی‌پاسخ‌ماندن درخواست و مطالبات رانندگان اسنپ که این شرکت روی کار آن‌ها می‌چرخد و هرروز بزرگ‌تر و وسیع‌تر از قبل می‌شود.

گرچه در شرایط اقتصاد فعلی ایران و عدم اجرای کامل قانون کار، وضعیت شغلی عموم مزدبگیران جامعه در بحران است و تجلی آن را می‌توان در اعتراضات مکرر و پیوسته مزدبگیران از بخش خصوصی گرفته تا دولتی دید، اما در سال‌های اخیر با بزرگ‌شدن شرکت‌های استارت‌اپی در ایران اوضاع برای کارکنان این شرکت‌ها به لحاظ پیگیری مطالباتشان بسیار پیچیده‌تر است.

 

توجیه این شرکت‌ها یافتن شغل سریع، آسان و در دسترس است، اما به همین واسطه کارکنان چنین شرکت‌هایی در اغلب موارد تحت لوای حداقل‌های قانونی بازار کار هم قرار نمی‌گیرند و در مشخص‌ترین مورد از داشتن هرگونه بیمه‌ای محروم هستند.

 

در حقیقت شرکت‌های استارت‌آپی در عین حالی که به شدت دسترسی‌ها را بیشتر کرده‌اند و تغییری در شرایط کسب و کار ایجاد کرده‌اند، اما ضد کارگری‌ترین مجموعه‌های ممکن هستند؛ چه آنکه آن‌ها چندین هزار نیروی کار دارند، اما هیچ تعهدی ندارند که نیرو‌های خود را حتی بیمه کنند یا حقوق کارگری آن‌ها رعایت شود. کارفرما هر زمان که اراده کند، بدون هیچ دلیل و توجیهی می‌تواند با نیرو‌های خود قطع ارتباط و آن‌ها را اخراج کند.

بر اساس این گزارش این نخستین بار نیست که کارگران اسنپ دست به اعتراض می‌زنند. آذرماه سال گذشته نیز پیک‌های اسنپ فود در اعتراض به حق کمیسیون بالای اسنپ اعتصاب کردند. آن زمان نیز این بحث مطرح بود که تصمیمات شرکت اسنپ به ضرر کارگران است. یکی از موتورسواران گفته بود: «اسنپ از راننده‌های اسنپ‌باکس حدود ۲۰ درصد کمیسیون می‌گیرد، برای همین هم است که ترجیح می‌دهد رانندگان اسنپ فود را هم به زیرمجموعه اسنپ باکس ببرد و از آن‌ها هم همان‌قدر کمیسیون بگیرد.

 

تا حالا اینجور بوده که ما رانندگان اسنپ فود کمیسیون نمی‌دادیم و اسنپ کمیسیون خود را از رستوران‌ها دریافت می‌کرد، اما حالا در واقع می‌خواهد محل درآمد خودش را تبدیل به دو محل کند و هم از ما کارمزد کم کند و هم از محل ارسال غذا کمیسیون دریافت کند. اگر امروز اعتراض نکنیم قطعا فردا مجبور به پرداخت کمیسیون می‌شویم درحالی که همین الان هم دستمزد خیلی کمی اسنپ به ما می‌پردازد.»

در اعتراض پیشین مهراد عبدالرزاق رییس هیات مدیره اسنپ فود به دیجیاتو گفته بود «ماهانه بیش از ۲ میلیون سفر موفق به وسیله پیک‌های اکسپرس انجام می‌شود بنابراین بروز مشکلات صنفی اجتناب‌ناپذیر است.» این بار از گفتن همین توضیح حتی اجتناب شده است!